Türk Bilim İnsanlarının Medeniyete Yaptığı Katkılar

Türk bilim insanlarının medeniyete yaptığı katkılar nelerdir? Akşemsettin, Ali Kuşçu, Uluğ Bey, İbn-i Sina, Razi, Lagari Hasan Çelebi, El-Cezeri, Hazini konulu araştırma yazısı.

Klasik tabirle “medeniyet”, insanlığın ortak mirasıdır. Bu mirasa katkı yapan her kim olursa olsun bütün insanlığın ortak değerleri arasına adını yazdırır. Bilim insanları tarafından yüzyıllar boyunca bilime ve kültüre yapılan bütün katkılar medeniyetin gelişmesine katkı sağlamıştır. Türk bilim insanlarının medeniyete yaptığı katkılar bilinirse, ülkemizden yeni bilim adamlarının yetişmesine katkısı olacaktır.

Medeniyete Katkıda Bulunan Türk Bilim İnsanları

AKŞEMSETTİN: Pek çok insanın yalnızca manevi yönü ile tanıdığı ve Fatih Sultan Mehmet’in hocası olarak bildiği Akşemsettin, aynı zamanda büyük bir bilim adamıdır. Mikrobu ilk keşfeden bilim insanı olarak tarihe geçen Akşemsettin, tıp ve eczacılık alanında çalışmalar yapmıştır. Akşemseddin olarak da kayıtlarda yer alan bilim adamının ismi medeniyete yaptığı katkılarla tarihe geçmiştir.

ALİ KUŞÇU: Asıl adı Ali bin Muhammed olan Ali Kuşçu astronomi ve matematik alanında yaptığı çalışmalarla medeniyete katkıda bulunmuştur. Ay’ın ilk haritasını çıkaran bilim insanı olan Ali Kuşçu, uzay ile ilgili 3 farklı eser kaleme almıştır. Ali Kuşçu medeniyete katkıda bulunan Türk bilim insanları arasında önemli bir yere sahiptir.

ULUĞ BEY: Matematiğe yaptığı katkılarla adını tarihe yazdıran Uluğ Bey Timur İmparatorluğu’nun 4. sultanıdır. Yaptığı ilk kapsamlı yıldız cetveli ile medeniyete katkıda bulunan Uluğ Bey çağını aşan buluşlara imza atmıştır. Uluğ Bey yaptığı gözlemlerle bir yılın uzunluğunu 365 gün 5 saat 49 dakika 15 saniye olarak daha 15. yüzyılda hesaplamıştır.

İBN-İ SİNA: Tıp alanındaki çalışmalarla medeniyete katkıda bulunan İbn-i Sina tüm dünya tarafından tanınmaktadır. Yüzyıllarca tıp alanında temel ders kitabı olarak okutulan Kanuni’fit Tıb (Tıbbın Kanunları) kitabının yazarıdır. Pek bilinmese de İbn-i Sina fizik alanında da çalışmalar yaparak medeniyete katkıda bulunan Türk Bilim insanları arasında seçkin bir yer edinmiştir.

RAZİ: Döneminin en büyük alimi olan Razi, tıp alanında çok önemli çalışmalara imza atmıştır. Çiçek ve kızamık hastalıklarını ilk kez tespit ederek bilime katkıda bulunan Razi’nin 200’den fazla eser kaleme aldığı bilinmektedir. Aynı zamanda kimyager de olan Razi, Türk bilim insanlarının medeniyete yaptığı katkılar denilince akla gelen ilk isimlerden birisidir.

SABUNCUOĞLU ŞEREFEDDİN: Sabuncuoğlu Şerefeddin tıp alanında önemli çalışmalara imza atmıştır. 1385 yılında doğan Sabuncuoğlu Şerefeddin döneminin en iyi cerrahıdır. İlk Türkçe cerrahi kitabını Sabuncuoğlu Şerefeddin kaleme almıştır. Bunun yanında çeviri ve deneysel eserleri ile medeniyete katkıda bulunmuştur.

LAGARİ HASAN ÇELEBİ: Evliya Çelebi’nin Seyahatname isimli eserinde yer aldığına göre Lagari Hasan Çelebi ilk insanlı roket denemesini yapan kişidir. Havacılık alanında bilime ışık tutan Lagari Hasan Çelebi 4. Murat döneminde yaşamıştır.

EL-CEZERİ: Haberleşme, kontrol, denge kurma ve ayarlama ilmi olan “sibernetik” ilminin kurucusu olarak kabul edilir. Medeniyete yaptığı katkılar ile Leonardo da Vinci’ye ilham kaynağı olan El-Cezeri’nin ilk robotu yapan kişi olduğu kabul edilmektedir.

GELENBEVİ İSMAİL EFENDİ: Logaritma ile ilgili çalışmalar yapan Gelenbevi İsmail Efendi, topların hedefini vurmasını sağlayacak formülleri üretmeyi başarmıştır. Matematik alanında medeniyete katkıda bulunmuştur.

HEZARFEN AHMED ÇELEBİ: Döneminin en ünlü bilgini olan Ahmed Çelebi, takma kanatlarla uçarak havacılık alanında önemli bir işe imza atmıştır. Halk tarafından kendisine “çok şey bilen” anlamına gelen “Hezarfen” lakabı bu olaydan sonra verilmiştir.

HAZİNİ: Tam adı Abdurrahman Hazini olan bilim adamı; güneş ışınlarının yer yüzüne dik olarak değil kırılarak geldiğini tespit etmiştir. Kimyasal maddelerin yoğunluk ve özgül ağırlıklarını ölçmek için icat ettiği terazilerle kimya biliminin gelişmesinde katkıda bulunmuştur. Matematik ve astronomi alanında medeniyete katkıda bulunan Türk Bilim insanları arasına adını yazdırmıştır.

CAHİT ARF: Matematik ve geometri alanında üstün çalışmaları olan Cahit Arf’ın kendi adının verildiği bir teorem dahi vardır. “Hasse-Arf Teoremi” olarak bilinen teoremle Cahit Arf geometri alanında medeniyete üstün katkıda bulunmuştur. Cahit Arf’ın resmi 10 TL’nin arka yüzünde yer almaktadır.

FEZA GÜRSEY: Feza Gürsey, Galatasaray Lisesi mezunu fizikçi ve matematikçidir. Çekirdek fiziği üzerine yaptığı çalışmalarla yakın geçmişin en önemli bilim adamları arasında yerini almıştır.

HULUSİ BEHÇET: Tıp alanında ülkemizin yetiştirdiği en önemli bilim insanlarından birisi olan Hulusi Behçet, deri hastalıkları konusunda uzmandır. Behçet hastalığını tarif edebilen ilk insan olan Hulusi Behçet, medeniyete katkıda bulunan Türk bilim insanları arasında önemli bir yere sahiptir.

OKTAY SİNANOĞLU: Kimya, moleküler biyoloji ve biyokimya alanında çalışmalarda bulunan Oktay Sinanoğlu bilime katkıda bulunmuştur. Hayatı boyunca pek çok ödül alan Oktay Sinanoğlu Türkçenin düzgün kullanılmasına yönelik de çalışmalar yapmıştır.

AZİZ SANCAR: 2015 Nobel Kimya Ödülü alan Aziz Sancar, tüm dünyada ülkemizin gururu olmuştur. Biyokimya, moleküler biyoloji, DNA onarımı ve kanser araştırmaları konusunda çalışmalar yapan Aziz Sancar; son dönemde “Türk bilim insanlarının medeniyete yaptığı katkılar” denildiğinde ilk akla gelen isim olmuştur.

İlgili İçerikler:

Ünlü Gök Bilimcilerin Hayatı ve Eserleri Önemli Buluşlar Yapmış Türk-İslam Bilginleri Geçmişten Günümüze Ünlü Türk Matematikçileri

*** Türk Bilim İnsanlarının Medeniyete Yaptığı Katkılar konulu araştırma yazısı hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.