Lokman Hekim Kimdir?

Lokman Hekim kimdir? Lokman Hekim efsaneleri, Lokman Hekim’in oğluna nasihatleri bilgilerini içeren araştırma yazısı.

Lokman Hekim Kimdir?

“Lokman” ya da “Lokman Hekim” olarak halk arasında bilinen kişi, binlerce yıl önce yaşamış alim birisidir. Öyle ki, bu alim kişiden yüce kitabımız Kuran’ı Kerim’de de bahsedilir. Hatta Kuran’ı Kerim’de “Lokman Suresi” dahi bulunmaktadır. Peki yüce kitabımızda dahi ismine sure bulunan Lokman Hekim kimdir?

Lokman, ya da Lokman Hekim olarak anılan kişi hakkında insanoğlunun elindeki en geçerli yazılı kaynak Kuran’ı Kerim’dir. Kuran’ı Kerimde Lokman’a hikmet verildiğinden bahsedilmektedir. Buradan anlaşılacağı üzere Lokman hikmetli ve bilgin bir kişiliktir. Bu hikmetli ve bilgin kişinin oğluna nasihatleri de Kuran’da yer almaktadır. Lokman Hekim’in oğluna nasihatleri, aslında insanoğlunun tamamına olan nasihatlerdir.

Lokman Hekim hakkında yazılı olmayan pek çok da bilgi mevcuttur. Bu bilgilere göre Lokman, doğadan elde ettiği bitkilerle ilaçlar yapan bir hekimdir. Bu nedenle de Lokman Hekim olarak anılmış ve halkın zihninde de bu şekilde yer etmiştir. Lokman Hekim’in yaptığı karışımlar ve bulduğu ilaçlar İbn-i Sina’dan Hipokrat’a kadar tarihe adını altın harflerle yazdırmış pek çok ünlü hekime ışık tutmuştur.

İsmi Kuran’da geçen ve hatta adına sure olan Lokman, bazı İslam alimlerine göre peygamber olabilir. Bunun yanında Lokman’ın peygamber olmadığını ancak alim bir kişi olduğunu belirtenler çoğunluktadır. Bununla ilgili olarak da bir peygamber olan Hz. Davud ile olan kıssası anlatılır.

Lokman Hekim Efsaneleri

Halk arasında çokça dile getirilen, deyimlere, atasözlerine ve hatta türkülere konu olan Lokman Hekim hakkında pek çok da efsane anlatılagelir. Bu efsanelerin ne kadar doğruluk payı vardır bilinmez ancak, özellikle Lokman Hekim’in ölümün çaresini bulmasını konu alan efsane epey ünlüdür.

Efsaneye göre Lokman Hekim doğadaki bitkileri ve maddeleri kullanarak bir ilaç meydana getirir. Bu ilaç “ölümsüzlük iksiridir”. Ancak Lokman Hekim’in bulduğu ölümsüzlük iksiri insanlığın kullanımına sunulamaz. Çünkü Allah Kuran’ı Kerim’de “Her canlı ölümü tadacaktır” diye buyurmuştur. Efsanede, Lokman Hekim’in bulduğu ölümsüzlük iksirinin kaybolması ile ilgili 3 farklı rivayet (söylenti) geçer.

İlk senaryoya göre ölümsüzlük ilacını bulan Lokman Hekim ormandan evine dönmektedir ve karşılaştığı derenin üzerindeki köprüden geçerken elindeki iksiri dereye düşürür. İkinci senaryoda, ölümsüzlük iksirinin formülünü bulur bulmaz unutmamak adına eline yazan Lokman Hekim sağanak yağmur altında kalır ve elindeki formül yağmurda silinir. Son senaryoda ise Lokman Hekim’in bulduğu ölümsüzlük iksiri Allah’ın emretmesi sonucunda Cebrail tarafından yok edilir. Bu efsanenin sonucu, bu 3 senaryodan hangisi ile biterse bitsin, sonunda ölümsüzlük iksiri yok olmuştur.

Lokman Hekim’e dair anlatılan bir diğer efsane ise yukarıda da bahsettiğimiz gibi, bir peygamber olan Hz. Davud ile arasında geçen kıssadır. Bu kıssaya göre Davud Peygamber Lokman Hekim’den bir koyun kesmesini ve onun en iyi iki yerini kendisine getirmesini ister. Lokman Hekim ise Davud Peygamber’e koyunun dilini ve yüreğini getirir. Davud Peygamber aynı isteğini bu kez koyunun en kötü iki yerinin getirilmesi şeklinde tekrarlar. Lokman Hekim yine koyunun yüreğini ve dilini getirerek; “İyilik için kullanıldığında yürekten ve dilden daha iyi bir şey yoktur. Kötülük için kullanıldığında da yürekten ve dilden daha kötü bir şey yoktur” demiştir.

Lokman Hekim’in Oğluna Nasihatleri

Lokman Hekim’in bilgin ve alim bir kişi olarak oğluna nasihat ettiği ve bu nasihatlerin bir kısmının da Kuran’da geçtiği bilinmektedir. Lokman Hekim’in oğluna nasihatleri rivayetler ışığında çoğaltılarak günümüze kadar gelmiştir. Lokman Hekim’in oğluna nasihatlerini şu şekilde sıralayabiliriz.

» Takvayı esas al ve takvayı (günahtan kaçınmayı) kendin için faydalı bir ticaret olarak gör. Bu sayede sonsuz kazanç elde edebilirsin.

» Cahil insanlarla dostluk kurma. Alimlere yakın olmaya gayret göster.

» Merasimlere katılmaya gayret göster. Özellikle cenaze merasimleri (törenleri) sana ahireti, yani öteki dünyayı hatırlatır.

» Allah’tan kork, Allah’tan korkmak günah işlemeye engel olur.

» Horozdan geri kalma (geç kalkma).

» Susmaya çalış. Ben bugüne kadar susmaktan dolayı hiç pişman olmadım. Söz gümüşse, sükut altındır.

» Tövbeyi geciktirme, çünkü ölüm aniden gelir. Hatandan hemen dön ve af dile, sonra çok geç olabilir.

» Yalandan uzak dur. Yalancı kişinin sıkıntısı eksik olmaz.

» İlim meclislerinde bulun (Bilgi konuşulan yerlere git).

» Günah işlememeye gayret göster. Günah günahı, kötülük kötülüğü çağırır.

» Kayaları uzaklara taşımak, ahmak insana laf anlatmaktan daha kolaydır; ahmak insandan uzak dur.

» Kendi işini kendin gör ve cahil insanı asla işlerine aracı olarak tutma.

» Sofrana temiz ve iyi insanları davet et. Misafirperver ol.

» Sabırlı olmaya gayret göster. Sabrın sonu selamettir (rahatlamadır).

» Tecrübe sahipleri ile konuşmaya çalış. Bilmediğin konuları bir bilene sor.

» Kötü komşu kadar ağır bir yük yoktur. Kötü komşudan uzak dur.

» Arkadaş seçerken dikkat et. İnsafsız kişilerle arkadaşlık kurma.

» Dünyanın bir sonu olduğunu unutma ve ahiret için hazırlan.

» Dua etmeyi ihmal etme ve dilini duaya alıştır.

» Borçlanmaktan uzak durmaya çalış. Borç hem boyun eğmene neden olur, hem de üzülmene sebebiyet verir.

» Bir topluluğa yaklaştığında ya da bir yere girdiğinde selam vermeyi unutma.

» Tembellikten sakın. Tembel kişi her daim mutsuz olur.

» Acele davranma. Acele işe şeytan karışır.

» Güzel ahlaklı ol ve herkese güler yüz göster. Güler yüz göstermenin sınırı ise hafif davranışa kaçmamasıdır.

» Orta yolu tercih et. Her şeyin hayırlısı orta yolu tercih etmektir. (Hiçbir konuda aşırıya kaçma)

» Yolda yürürken dikkatli ol ama etrafta gözünü gezdirme.

» Bir toplulukla beraberken onlardan önce oturma. Etrafa uyum sala.

» Çok konuşmak hata getirir. Az konuşan az yanılır, az konuşmaya çalış.

» Yola tükürme, burnunla oynama. Çirkin davranışlardan uzak dur.

» Kaş göz işareti yapma, insanlarla alay etme.

» Senden bir şey istendiğinde elinden gelen şeyi vermeye çalış. Yardım etmekte de aşırıya gitme.

» Fakirliğini ve yoksulluğunu belli etme. Birinden bir şey istememeye gayret göster. İstediğinde de ısrar etme.

» Şiddetten geri dur. İnsanlara merhametle ve iyilikle davran. Şiddet şiddeti doğurur ve düşman kazandırır.

» Azla yetinmeyi bil. Aza tamah etmeyen çoğu bulamaz. (Azla yetinmeyen çoğu bulamaz).

» Misafirliğe gittiğinde etrafı inceleme. Ev sahibine rahatsızlık verecek davranışlarda bulunma.

» Düşünmeden konuşma. Bir kişi ile bozuştuğunda dahi ağzına geleni söyleme.

» Kendini ve aileni övüp durma. Bu insanları senden soğutur ve uzaklaştırır.

» Allah’tan gelen her ne ise ona razı ol. Bu bir sıkıntı olsa bile…

» Emanete ihanet etme. Sana bırakılan emanete iyi bak.

» Sadakayı bol ver ve insanlar istemeden onlara yardım etmeye çalış.

» Doğru ol ve doğrudan yana ol. Hem kendin doğru ol, hem de doğruları destekle.

» Hiçbir konuda ümidini kesme. Her zaman ümit var ol.

*** Lokman Hekim Kimdir? konulu araştırma yazısı hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.