Dünyada ve Türkiye’de İlk Kütüphane Ne Zaman Kuruldu?

Dünyada ve Türkiye’de ilk kütüphane ne zaman kuruldu? Kütüphaneciliğin öncüleri kimlerdir? İlk kütüphaneyi kim kurdu? konulu araştırma yazısı.

Dünyada ve Türkiye’de İlk Kütüphane Ne Zaman Kuruldu?

Kütüphane, isminden de anlaşılacağı üzere; yüzlerce kitabın bir arada bulunduğu ve kamuya açık, herkesin yararlanabileceği alanlara denilmektedir. Kelimenin kökü Farsça ve Arapçadır. Arapça kitaplar demek olan “Kütüp” ile Farsça ev demek olan “hane” kelimesinin birleşmesinden oluşmuştur. Kütüphanelerde insanlar araştırma yapabilirler, bir konuyu onlarca farklı kaynaktan araştırabilirler ve kütüphaneleri okuma salonu olarak kullanabilirler. Kütüphaneler binlerce yıldır insanlığın gelişim alanları olmuştur. Dünyada ve Türkiye’de ilk kütüphane ne zaman kurulmuştur? Kütüphaneciliğin öncüleri kimlerdir? Ve daha pek çok sorunun cevabını içeriğimizde bulabilirsiniz.

Kütüphaneciliğe dair ilk kayıtlara milattan önce 2500’lü yıllarda Sümerlerde ve Mısır’da rastlamak mümkündür. Sümerlerde taş bloklar üzerine çivi yazısı ile yazılan yapıtlar tapınak olduğu düşünülen ve ticari merkez olduğu düşünülen yerlerde bulunmuştur. Aynı şekilde Mısır’da da çivi yazısı ve Mısır hiyeroglif yazıları ile oluşturulmuş devletler arası antlaşma kayıtlarına rastlanılmıştır. Ancak bunların “kütüphane” amacı ile tutulmaması, ilk kütüphanecilik olarak kabul edilmemesine neden olmaktadır. Buna rağmen Sümer ve Mısır’ı pek çok konuda olduğu gibi kütüphaneciliğin de öncüleri olarak kabul edebiliriz.

İlk Kütüphaneyi Kim Kurdu?

Dünyada ilk kütüphaneyi Asurlular kurmuştur. Asurluların son kralı olarak bilinen Asur Bani Pal ilk kütüphaneyi kuran kişidir. “Asurbanipal” olarak da bilinen bu kral, milattan önce 626 yılında Asur’un Başkenti olan Ninova Kenti’nde ilk kütüphaneyi kurmuştur. Günümüzde yapılan kazılarda elde edilen tablet deposu, dönemin kütüphanesi olan yere aittir. Bu kütüphanede 30 bin civarında tablet bulunmuştur. Asurluların başkenti olan Ninova Kenti’nde bulunan bu Kraliyet Kütüphanesi’nin yanı sıra; Asurlular’ın Nippur, Kuta, Borisippa ve Uruk Şehirlerinde de kütüphaneler bulunmuştur.

Türklerde İlk Kütüphaneyi Kim Kurdu?

Orta Asya kökenli olan Türklerde doğal olarak ilk kütüphane de burada bulunmuştur. Kazılar sonucu tespit edilen kütüphanenin Uygurlar tarafından kurulduğu anlaşılmıştır. Türklerde ilk kütüphaneyi kuran Uygurlara dair yapılan Turfan ve Karahoça kazılarında 30 binden fazla yazma eser bulunmuştur. Türklerin İslamiyet’i kabul etmesinin ardından Gazneli Sultanı Gazneli Mahmut’un Büyük Saray Kütüphanesi de ünlüdür.

Müslümanlarda İlk Kütüphaneyi Kim Kurdu?

Müslümanlık sonrası Arap yarımadası Çinlilerden kağıt yapımını öğrenmeye başlamıştır. Bunun ardından Müslümanlarda yazma eserler hızla çoğalmıştır. İslam’da ilk kütüphane Muaviye zamanında kurulmuştur. Müslümanlıkta kurulan ilk kütüphanenin Halid bin Yezid isminde memuru bulunmaktaydı. Bu kütüphaneye Abbasiler zamanında dini kitapların yanı sıra bilim kitapları da eklenmiştir.

Ülkemizde İlk Kütüphaneyi Kim Kurdu?

Ülkemizde kurulan ilk kütüphane 1661 yılında Köprülü Fazıl Ahmet Paşa tarafından kurulmuştur. Fazıl Ahmet Paşa’nın İstanbul’da kurduğu kütüphaneye Köprülü Kütüphanesi adı verilmiştir. Bunun yanı sıra; ismi “kütüphane” olarak geçmese de, 1618 yılında Kayseri’nin Tavlusun Köyü’nde Sadrazam Halil Paşa Kitaplığı ve yine Kayseri’nin Erkilet Köyü’nde aynı yıllarda Mehmet Paşa Kitaplığı bulunmaktadır.

*** Dünyada ve Türkiye’de İlk Kütüphane Ne Zaman Kuruldu? konulu araştırma yazısı hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.