Ebru Sanatları ile İlgili Tanıtıcı Yazı

Ebru sanatı nedir? Ebru nasıl yapılır? Başlıca ebru çeşitleri nelerdir? Ebru sanatları ile ilgili tanıtıcı yazı.

Ebru, kâğıt süslemeciliğinde, kitre ve kola gibi yapıştırıcılarla yoğunlaştırılmış su üzerine neft yağıyla sıvılaştırılmış yağlı boya damlatılarak yapılan ve üzerine konulan kâğıda geçirilen bir çeşit süstür.

Güzel sanatların her dalı birbirinden önemli ve özeldir. Ebru sanatı da bu nadide sanat dalları arasında yerini almaktadır. Tam olarak hangi yıllarda doğduğu bilinmeyen ebru sanatının tahmini ortaya çıkış zamanı binli yıllardır. Şu anda 2017 yılında olduğumuz düşünüldüğünde, ebru sanatının geçmişi en az bin yıldır.

Ebru sanatının ortaya çıkış yeri olarak da pek çok rivayet vardır. Bu konuda bazı kaynaklarda Hindistan, bazı kaynaklarda Türkistan, bazı kaynaklarda İran ve bazı kaynaklarda da Çin ebru sanatının çıkış yeri olarak belirtilmiştir.

Batılı ülkelerde ebru hakkında “Türk kağıdı” tanımlaması yapıldığı için, ebru sanatının Türkistan’da doğmuş olma ihtimali yüksektir. Zaten ebru sanatının esas gelişimi ve yaygınlaşması da Türklerin Anadolu’ya gelmesinin akabinde gerçekleşmiş ve Osmanlı Devleti zamanında da zirveye ulaşmıştır.

Ebru Nasıl Yapılır?

Ebru sanatının yapılabilmesi için gereken su, kitre adı verilen bir sıvı ile yoğunlaştırılır. Bu işlemin sebebi, ebrunun yapılması için su üzerine serpilecek boyaların tabana çökmesini engellemektir. Kitre, geven adı verilen bir bitkinin öz suyundan elde edilmektedir. Suyun yoğunluğunun daha da artırılması ve çalışmanın kolay yapılabilmesi için ayrıca suya “öd” de katılabilmektedir. Öd, genellikle büyük baş hayvanların safra kesesinden elde edilmektedir.

Yeterli yoğunluk seviyesine gelmiş suyun üzerine yapılacak çalışmaya göre boyalar serpilmektedir. Boyaların serpilme işlemi, ebru yapacak kişinin ustalığına göre daha nizami şekilde gerçekleşebilmektedir. Boya serpme işi özellikle su yüzeyinde meydana gelen şekillerin doğrudan kağıda alınacağı durumlarda özenle yapılmalıdır.

Su yüzeyine serpilen boyaların doğrudan kağıda alınmadığı durumlarda “biz” adı verilen metal uçlu bir aletle istenilen şekiller oluşturulmakta ve ardından bu şekiller kağıda alınmaktadır.

Başlıca Ebru Çeşitleri

Ebru çeşitlerinin ilki konumunda “Battal Ebru” bulunur. Bu tür, ebru sanatının ilk aşamasıdır. İki yahut üç farklı renkteki boyanın su yüzeyine serpilmesinden sonra direkt kağıda geçirilmesidir.

Battal ebru sonrasında; Gelgit ebru, Bülbül yuvası, Şal ebrusu, Taraklı ebru, Hatip ebrusu, Çiçek ebrusu ustalık kazanıldıkça yapılan ebru çeşitleridir. Her birinin kendine has uygulama yöntemleri vardır.

Osmanlı Devleti zamanında çok önem verilen Ebru sanatı, saray süslemelerinden ev süslemelerine kadar pek çok alanda kullanılırdı. Ebru sanatkarlığı yüzyıllarca bir iş kolu olarak ustalarına maddi kazanç da sağlamış ve geçim kaynağı olmuştur.

İlgili İçerikler:

Yaşatılmaya Çalışılan Geleneksel Türk El Sanatları Nelerdir?

*** Ebru Sanatları ile İlgili Tanıtıcı Yazı konulu araştırma yazısı hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.