Çanakkale Metni Cevapları

Çanakkale metni cevapları ve soruları, Ekoyay Yayıncılık 6. sınıf Türkçe ders kitabı sayfa 51-52-53-54-55-56 (Milli Mücadele ve Atatürk Teması)

Çanakkale Metni Cevapları Sayfa 51

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. “Çanakkale” sözcüğünün zihninizde yaptığı çağrışımları söyleyiniz.

(örnek) Milli Mücadele, savaş, Seyit Onbaşı, Nusrat Mayın gemisi, Çanakkale geçilmez, şehitlerimiz, zafer, destan…

2. “Çanakkale’den Kurtuluşa” adlı belgeselden aldığınız notları arkadaşlarınızla paylaşınız.

https://www.eba.gov.tr/videoizle/belgeseller/video4f50c3a5c085c

Çanakkale Metni Cevapları Sayfa 52

1. ETKİNLİK

a. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını metindeki bağlamlarından yola çıkarak tahmin ediniz. Tahminlerinizi “x” işareti koyarak belirleyiniz.

Cevap:

b. Okuduğunuz şiirde geçen “öğün” kelimesi, günümüzde “övün” şeklinde kullanılmaktadır. Bu, Türkçenin dönemsel söyleyiş özelliklerinden biridir. Türkçede yazarken gösterilen “ğ” sesi, söylerken tam olarak çıkarılamaz. Bu yüzden “ğ” zamanla “v” ye dönüşmüştür. Bu, “döğüşmek” kelimesinde de görülür. Siz de böyle ses değişmesine uğramış sözcüklere örnekler veriniz.

Cevap:

göğermek → gövermek

oğmak → ovmak

söğmek → sövmek

Çanakkale Metni Cevapları Sayfa 53

Şiirde geçen “üştüğü” kelimesi halk ağzında kullanılır. Şairin bu kelimeyi kullanmasının nedeni ne olabilir?

Cevap: Şiir halka hitaben yazıldığından şair halk dilini kullanmayı tercih etmiş olabilir.

“Çanakkale” şiirinin 1939’da yayımlandığı göz önüne alındığında o yıllardaki yazım ve noktalama kuralları ile günümüzdekiler arasında farklılıklar olmasının sebebi sizce nedir?

Cevap: Şiirde kullanılan yazım ve noktalama kuralları ile günümüzde uygulanan kurallar arasında bir fark yoktur. Sadece düzeltme işareti (şapkalı a → â) kullanımında fark vardır. Bu kelimeler için zaman içinde düzeltme işareti kullanımları gereksiz görüldüğü için kaldırılmıştır.

2. ETKİNLİK

Necmettin Halil Onan’ın “Bir Yolcuya” şiirini ezberleyiniz. Şiiri, temasına uygun biçimde vurgu ve tonlamalara dikkat ederek arkadaşlarınıza okuyunuz.

BİR YOLCUYA

Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.
Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın
Bir vatan kalbinin attığı yerdir.

Bu ıssız, gölgesiz yolun sonunda
Gördüğün bu tümsek Anadolu’nda,
İstiklal uğrunda, namus yolunda
Can veren Mehmed’in yattığı yerdir.

Bu tümsek, koparken büyük zelzele,
Son vatan parçası geçerken ele,
Mehmed’in düşmanı boğdugu sele
Mübarek kanını kattığı yerdir.

Düşün ki, haşrolan kan, kemik, etin
Yaptığı bu tümsek, amansız, çetin
Bir harbin sonunda bütün milletin
Hürriyet zevkini tattığı yerdir.

3. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları okuduğunuz metinden hareketle cevaplayınız.

1. Türk milletinin Çanakkale’de birçok milletin ordusuyla savaşmak zorunda kaldığı hangi dizelerde dile getirilmektedir?

Cevap: “Sen bir büyük milletin savaşa girdiği gün, / Başına yüz milletin birden üştüğü yersin!”

2. Düşman ordusunun gücünün bizim ordumuzun gücünden fazla olduğu hangi dizelerde anlatılmaktadır?

Cevap: “Sen savaşa girince mızrakla, okla, yayla, / Karşına çıktı düşman çelikten bir alayla.”

3. Çanakkale Savaşları’na çok genç yaştaki insanlarımızın katıldığı hangi dizelerde ifade edilmektedir?

Cevap: “Nice tüysüz yiğitler yılmadı cenk devinden, / Koştu senin koynuna çıkar çıkmaz evinden.”

4. Şair, Çanakkale Savaşları’nı niçin bir destana benzetmektedir?

Cevap: Destanlar, kahramanlıkları anlatan şiirlerdir. Çanakkale Savaşları’nda da bir çok kahramanlık örneği sergilenmiştir. Bu yüzden destana benzetmektedir.

5. Şaire göre Çanakkale niçin övünmelidir?

Cevap: Azimle, vatan aşkıyla, yokluk içinde olmasına rağmen olağanüstü zaferler kazandığı için övünmelidir.

6. Şiirde abartma yapılmış mıdır? Yapıldıysa hangi dizelerde yapılmıştır?

Cevap: Yapılmıştır:

“Başına yüz milletin birden üştüğü yersin!”, “Toprağından fazladır sende yatan adamlar,”, “Irmağın kanla çağlar, yağmurun kanlı damlar,”.

7. Şiirin ana duygusu nedir?

Cevap: Şiirin ana duygusu kazanılan zaferlerden dolayı duyulan gururdur.

8. Milletimizin Çanakkale’de yaptığı mücadele ile 15 Temmuz’da yaptığı mücadele arasında benzerlikler var mıdır? Açıklayınız.

Cevap: Vardır. Çanakkale’de aslında asker olmayan halktan kişiler savaşa katılmış, düşmanla mücadele etmiştir. 15 Temmuz’da da sivil halk teröristlerle mücadele etmiştir.

9. Şiiri siz yazmış olsaydınız bu şiire nasıl bir başlık koyardınız? Niçin?

Cevap: “Öğün Çanakkale” koyardım. Şair, şiirde Çanakkale zaferinden duyduğu gururu anlatırken niçin övünülmesi gerektiğini anlatıyor. Bu nedenle bu başlığı koyardım.

4. ETKİNLİK

Şairler şiirlerde ahengi sağlamak için dize sonlarındaki ses benzerliklerinden yararlanırlar. Okuduğunuz şiirde de bu ses benzerlikleri vardır. Dize sonlarında yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları ve görevleri farklı ek, kelime ve kelime grupları arasındaki ses benzerliklerine kafiye (uyak) denir. Dize sonlarında kafiyeden sonra gelen, yazılışları, söylenişleri ve görevleri aynı olan ek, kelime ve kelime gruplarına da redif denir. Okuduğunuz şiirde hem kafiye hem de redif vardır.

Çanakkale Metni Cevapları Sayfa 54

Aşağıda “Çanakkale” şiirinin ilk iki dörtlüğündeki kafiyeler kırmızıya, redifler ise maviye boyanmıştır. Siz de şiirin diğer dörtlüklerindeki kafiye ve redifleri örneklerdeki gibi gösteriniz.

Cevap:

—— devinden
—— evinden
—— alevinden
—— düştüğü yersin

—— adamlar
—— damlar
—— akşamlar
—— döğüştüğü yersin

—— halin
—— ihtilâlin
—— Kamâlin
—— görüştüğü yersin

5. ETKİNLİK

Okuduğunuz şiirle ilgili arkadaşlarınıza sormak üzere bir soru yazınız.

Cevap: Şair “Ömründe göstermedin bin düşmana bir düğün.” dizesiyle ne anlatmak istemektedir?

6. ETKİNLİK

Okuduğunuz şiirden alınmış aşağıdaki kelimelerde hangi hâl eklerinin olduğunu ve bu eklerin işlevlerini yazınız.

Cevap:

Kelime	Aldığı Hâl Eki	Ekin İşlevi
yiğitler	Yalın
düşmana	-a	Yönelme
sesini	-i	Belirtme
cenkte	-te	Bulunma
toprağından	-dan	Ayrılma

Çanakkale Metni Cevapları Sayfa 55

7. ETKİNLİK

a. Aşağıdaki kelime ve kavram havuzundan yararlanarak, yaptığınız araştırmalardan ve EBA’dan izlediğiniz belgeselden yola çıkarak “Mustafa Kemal Atatürk ve Çanakkale” konulu bir konuşma yapınız. Konuşmanızda kelime ve kavram havuzundaki kelime ve kelime gruplarını anlamlarına uygun kullanmaya özen gösteriniz. Konuşmanızı 3 – 4 dakika ile sınırlandırınız.

Cevap:

Aşağıdaki butona tıklayarak konuşma örneğine ulaşabilirsiniz.

Mustafa Kemal Atatürk ve Çanakkale – Konuşma

b. Konuşmanızı tamamladıktan sonra aşağıdaki soruları cevaplayınız. Bunun için tablonun ilgili yerlerine “X” işareti koyunuz.

Konuşmanıza göre tabloyu siz doldurabilirsiniz.

c. Daha iyi bir konuşma yapabilir miydiniz? Nasıl? Kısaca açıklayınız.

Konuşmanıza göre bu soruyu siz cevaplayabilirsiniz.

Çanakkale Metni Cevapları Sayfa 56

8. ETKİNLİK

Aşağıdaki görseli inceleyiniz. Siz de bırakılan boşluğa okulunuzda düzenlemeyi planladığınız “Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Programı” için bir el ilanı tasarlayınız. Tasarlayacağınız el ilanı için metin oluştururken özlü sözlerden ve şiirlerden yararlanabilirsiniz.

Cevap:

(örnek)

GELECEK DERSE HAZIRLIK

• Tekâlifimilliye Emirleri hakkında araştırma yapınız.

Cevap:

Aşağıdaki butona tıklayarak araştırma yazısına ulaşabilirsiniz.

Tekâlifimilliye Emirleri Hakkında Bilgi

• İmece nedir? Büyüklerinize sorunuz.

Cevap:

İmece, genellikle kırsal yerleşim yerlerinde, birçok kişinin toplanıp el birliğiyle bir kişinin tarlasını sürmek, ekinini biçmek, harmanını kaldırmak, mısırını, fındığını toplamak vb. gibi bir işini görmesi ve böylece herkesin bu türden işlerinin sırayla bitirilmesidir. Köylerde birçok iş imece usulü ile yapılır.

*** Çanakkale metni cevapları hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.