Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları

Uygarlıklar Diyarı Harran metni cevapları ve soruları, Ata Yayıncılık 6. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 112-113-114-115-116-117-118-119-120 ( Teması)

Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları

Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları

Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları Sayfa 112

Hazırlık Çalışması

1. Harran’la ilgili araştırmanızdan edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Harran, Türkiye’nin Şanlıurfa ilinin bir ilçesidir. Suriye sınırına yakın olan bir ilçedir. Şanlıurfa’ya 44 kilometre uzaktadır. Dünyanın ilk bilim merkezlerinden biridir. Dünyada kurulan ilk üniversite buradadır. Şanlıurfa’daki Harran Üniversitesi’de adını bu ilçeden almıştır. Harran, Şanlıurfa’nın Suriye sınırına yakın olan bir ilçesidir. Şanlıurfa’ya uzaklığı 44 km’dir. En önemli özelliği dünyanın ilk bilim merkezlerinden (Atina, Mardin, Şanlıurfa gibi) biri olmasıdır. Dünyanın ilk üniversitesi Harran’dadır. Şanlıurfa’daki Harran Üniversitesi, adını bu ilçeden almıştır. Harran’da İbni Teymiyye gibi âlimler, Battani gibi bilim adamları yetişmiştir. Kuzey Mezopotamya’nın en eski yerleşim bölgelerindendir. İlçe halkının neredeyse tamamını, Arap kökenli Türk vatandaşları oluşturur. Bu nedenle ilçede Arap kültürü hâkimdir.

2. Edindiğiniz bilgilerden hareketle Harran hakkındaki duygu ve düşüncelerinizi açıklayınız.

Cevap: Harran’ın ne kadar köklü bir geçmişe sahip olduğunu, kültürünün zenginliğinin nereden geldiğini öğrendim. Bu da en kısa zamanda orayı görme isteğimin oluşmasını sağladı. Bence çok güzel bir yerdir.

Yazarın Biyografisi
Gazeteci-yazar olan Kaleci, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesini bitirdi. Çeşitli gazete ve dergilerde yazı dizileri, haberler yayımladı.

Metni not alarak okuma yöntemiyle okuyunuz. Metinde yer alan önemli bölümleri veya dikkatinizi çeken noktaları not ediniz.

UYGARLIKLAR DİYARI HARRAN

Efsaneye göre Âdem ile Havva cennetten kovulduklarında ilk olarak buraya ayak bastılar. Yanlarında bir gül dalı bir de nar vardı. Çiçeklerle bezeli yemyeşil topraklara diktikleri gül ve nar hızla büyüdü. İşte böylesi bereketli topraklara sahipti Harran. Sabanın kullanıldığı, öküzün çifte koşulduğu ilk yerdi. Kaynaklara göre Harran adına ilk kez Kültepe ve Mari’de bulunan çivi yazılı tabletlerde rastlandı. İÖ 2000’e ait olan bu tabletlerde adı “Har-ra-na” ya da “Ha-ra-na” olarak geçiyordu.

Kimi İslam tarihçileri kentin kuruluşunu Nuh Peygamber’in torunlarından Kaynân’a, kimileri de İbrahim Peygamber’in kardeşi Arân’a bağladı. 13’üncü yüzyıl tarihçilerinden İbn Şaddad’a göre Hz. İbrahim Filistin’e gitmeden önce bir süre bu kentte kaldı. Bu nedenle Harran’a “Hz. İbrahim’in kenti” de denildi. Ama Mezopotamya ile Anadolu arasında bir köprü görevi gören Harran’a en çok “yolların kesiştiği yer” denildi. Harran Üniversitesi inşa edilirken harcına gül suyu katıldığı ve her yağmurdan sonra Harran’ın mis gibi gül koktuğu iddialarına dayanılarak Harran’ın “güllük gülistanlık” anlamına geldiğini söyleyenler de var.

Harran ile ilgili efsanelerin sonu yok. Efsaneleri bir yana bırakıp gerçekleri araştıracak olursak Şanlıurfa’nın 45 km güneyinde bulunan ve merkezinde yer aldığı ovaya da adını veren Harran kenti Tunç Çağı’ndan Hititlere, Asurlulardan Romalılara, Bizanslılardan Osmanlılara birçok uygarlığa yurt oldu. Ancak Harran’ı bu denli önemli kılan dünyanın ilk üniversitesinin bu topraklar üzerinde kurulmuş olmasıdır. 9’uncu yüzyıldan itibaren Harran, İslam âleminin bilim merkezi hâline geldi. Ay, Güneş ve yıldızların kutsal sayıldığı bu topraklarda astronomi ilmine çok önem verilirdi. Devrin en ünlü matematikçilerinden olan ve aynı zamanda Yunan filozoflarının yapıtlarını Arapçaya çeviren Sabit bin Kurra, atomun mucidi sayılan Cabir İbni Hayyan, din bilgini İbni Teymiyye, dünyanın aya uzaklığını doğru olarak hesaplayan astronomi bilgini Battani ve daha birçok ünlü âlim ve filozof Harran Üniversitesinde yetişti.

Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları Sayfa 113

Dünyaca ünlü Harran Üniversitesinden günümüze ne yazık ki yalnızca kırk metre yüksekliğindeki gözetleme kulesi kalabildi. Yalnızca yolların değil dinlerin de kesiştiği bir noktada yer alan Harran’da farklı dinlerden uluslar yıllarca uyum içinde yaşadılar. Sırasıyla Mittaniler, Asurlular ve Müslümanların eline geçen kent son Emevi halifesi II. Mervan tarafından devletin başkenti ilan edildi. 13’üncü yüzyılda Moğollar tarafından yerle bir edildikten sonra da bir daha hiçbir şey eskisi gibi olamadı.

Harran’da bulunan tarihî kalıntılardan günümüze dek ulaşanların çoğu İslam dönemine ait. Kenti çevreleyen 4 km uzunluğunda ve 3 km genişliğindeki surların bir zamanlar altı kapısı varmış. Günümüze dek ayakta kalabileni ise yalnızca Halep Kapısı. Kentin güneydoğusunda yer alan ve tümüyle taştan yapılan, dikdörtgen planlı, üç katlı İçkale birçok odadan oluşuyor. İÖ 800 – 900 yıllarında Hititler tarafından iki kat olarak yapılan kalenin ikinci katı önce Ay tapınağı, Romalılar Dönemi’nde ise kilise olarak kullanılmış. Emeviler Dönemi’nde camiye dönüştürülen kaleye kervansaray olarak kullanılmak üzere üçüncü bir kat daha eklenmiş. Yüz elli

Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları Sayfa 114

odadan oluşan bu bölümün duvarlarındaki delikler hayvan bağlamak için kullanılırmış. II. Mer- van tarafından yaptırılan ve Cennet Camii ya da Cuma Camii de denilen zengin taş süslemeli Harran Ulu Camii ise Anadolu’nun en eski ve en büyük camisi olma özelliğinin yanı sıra İslam taş sanatının en iyi örneklerinden. 500 yıllık bir geçmişe sahip olan Harran’ın bir başka özelliği de külah biçimindeki konik kubbeli evleri. Kalıntılardan toplanan tuğlalarla yapılan evlerin tarihi 150 – 200 yıl öncesine dayanıyor. Yerli halk tarafından inşa edilen evlerin tıpkı Mısır’ın ünlü piramitlerinde olduğu gibi birtakım gizemli yönleri olduğuna inanılıyor. Havanın durumuna göre yazın serin, kışın sıcak olan bu evlerde hırçın atlar uysallaşıyor, tavuklar daha fazla yumurtluyor, bitkiler çok çabuk büyüyor. Birbirinden farklı ulusları, dinleri, dilleri buluşturan Harran, bir zamanlar Cüllab ve Deysan ırmaklarının sularıyla yaşayan verimli topraklara sahipti. Nehirlerin kurumasıyla bu bereketli

Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları Sayfa 115

tarım alanları yerini kurak topraklara bıraktı. Asırlar boyu suya ve yeşile hasret yaşadı. Ta ki Atatürk Barajı’ndan çıkan kanallardan gelen sularla kucaklaşıncaya dek. Harran Ovası yavaş yavaş da olsa eski gücüne kavuşmaya başladı. Artık kurak değil, ekili dikili bir arazi. Aynı Âdem ile Havva’nın ayak bastıklarında olduğu gibi…

Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları Sayfa 116

1. ETKİNLİK

Aşağıda, okuduğunuz metinden alınan bazı kelimelerin harfleri karışık şekilde verilmiştir. Anlamlarından hareketle kelimeleri bulup kutucuklara örnekteki gibi yazınız.

Cevap:

Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları Sayfa 117

2. ETKİNLİK

a) Aşağıdaki deyimleri anlamlarıyla eşleştiriniz.

Cevap:

b) Anlamını öğrendiğiniz deyimleri birer cümle içinde kullanınız.

Cevap:

ayak basmak: Aya ilk ayak basan adam çok ünlü oldu.
yerle bir etmek: Savaş o kenti yerle bir etti.
eline geçmek: Ah bir elime geçerse yapacağımı bilirim ben.
ayakta kalmak: Ne olursa olsun ayakta kalmalıyım.

3. ETKİNLİK

Metinden alınan aşağıdaki bölümde “-lar, -ler” çoğul ekini alan isimleri kutucuklara yazınız.

Yalnızca yolların değil dinlerin de kesiştiği bir noktada yer alan Harran’da farklı dinlerden uluslar yıllarca uyum içinde yaşadılar. Sırasıyla Mittaniler, Asurlular ve Müslümanların eline geçen kent son Emevi Halifesi II. Mervan tarafından devletin başkenti ilan edildi. 13’üncü yüzyılda Moğollar tarafından yerle bir edildikten sonra da bir daha hiçbir şey eskisi gibi olamadı.

Cevap:

Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları Sayfa 118

4. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümlelerde çoğul eki almadığı hâlde birden çok varlıktan oluşan toplulukları gösteren kelimelerin altını çiziniz.
Bizim takım bu maçı kazanmak için çok çalıştı.
Ordu savaş tatbikatı yapmak amacıyla toplandı.
Günümüz dünyasında “Sürüden ayrılanı kurt kapar.” atasözü daha büyük bir anlam kazandı.
Birinci bölükle birlikte eğitim alanına doğru yürüyoruz.

Cevap: takım, ordu, sürü, bölük

5. ETKİNLİK

Aşağıdaki kelimeleri örnekteki gibi çözümleyiniz.

Cevap:

Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları Sayfa 119

6. ETKİNLİK

Okuduğunuz metinle ilgili dört soru hazırlayarak bunları arkadaşlarınıza sorunuz.

Cevap:

Soru 1: Harran nerededir?
Cevap 1: Şanlıurfa.

Soru 2: Harran adına kaynaklarda ilk nerede rastlanmıştır?
Cevap 2: Kaynaklara göre Harran adına ilk kez Kültepe ve Mari’de bulunan çivi yazılı tabletlerde
rastlandı

Soru 3: Şanlıurfa’ya hangi peygamberin kenti adı verilir?
Cevap 3: “Hz. İbrahim’in kenti” de denilir.

Soru 4: İlk üniversite nerede kurulmuştur?
Cevap 4: Harran’da

7. ETKİNLİK

Metinde yer alan öznel ve nesnel cümlelerden ikişer tane belirleyerek aşağıya yazınız.

Nesnel Cümle Örnekleri

Cevap:

9’uncu yüzyıldan itibaren Harran, İslam âleminin bilim merkezi hâline geldi.

Ay, Güneş ve yıldızların kutsal sayıldığı bu topraklarda astronomi ilmine çok önem verilirdi.

Kaynaklara göre Harran adına ilk kez Kültepe ve Mari’de bulunan çivi yazılı tabletlerde rastlandı. İÖ 2000’e ait olan bu tabletlerde adı “Har-ra-na” ya da “Ha-ra-na” olarak geçiyordu

Öznel Cümle Örnekleri

Cevap:

Asırlar boyu suya ve yeşile hasret yaşadı.

Ta ki Atatürk Barajı’ndan çıkan kanallardan gelen sularla kucaklaşıncaya dek.

8. ETKİNLİK

Metinde yer alan gerçek ve kurgusal bölümleri belirleyerek arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap:

Efsaneler;

Efsaneye göre Âdem ile Havva cennetten kovulduklarında ilk olarak buraya ayak bastılar. Yanlarında bir gül dalı bir de nar vardı. Çiçeklerle bezeli yemyeşil topraklara diktikleri gül ve nar hızla büyüdü. İşte böylesi bereketli topraklara sahipti Harran. Sabanın kullanıldığı, öküzün çifte koşulduğu ilk yerdi.

Harran Üniversitesi inşa edilirken harcına gül suyu katıldığı ve her yağmurdan sonra Harran’ın mis gibi gül koktuğu iddialarına dayanılarak Harran’ın “güllük gülistanlık” anlamına geldiğini söyleyenler de var.

Gerçekler;

Harran’da bulunan tarihî kalıntılardan günümüze dek ulaşanların çoğu İslam dönemine ait. İÖ 800 – 900 yıllarında Hititler tarafından iki kat olarak yapılan kalenin ikinci katı önce Aytapınağı, Romalılar Dönemi’nde ise kilise olarak kullanılmış.

9. ETKİNLİK

Yakın zamanda gezip gördüğünüz ya da çevrenizde bulunan bir tarihî eserle ilgili bilgilerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: GALATA KULESİ

Galata Kulesi ya da müze olarak kullanılmaya başlaması sonrasındaki adıyla Galata Kulesi Müzesi, Türkiye’nin İstanbul şehrinin Beyoğlu ilçesinde bulunan bir kuledir. Adını, bulunduğu Galata semtinden alır.

Uygarlıklar Diyarı Harran Metni Cevapları Sayfa 120

10. ETKİNLİK

Metinde yer alan görsellerden hareketle Harran ile ilgili bir şiir yazınız. İsterseniz etkinliği tamamladıktan sonra şiirinizi sınıfınızın panosunda sergileyebilirsiniz.

Cevap: MEDENİYET KENTİ HARRAN

Harran sen geçmişin ışığı
Harran sen uygarlığın anası
Sen tarihin otağı
Herkes görmeli kutsal kent Harran’ı

Her yerin tarih
Her yerin verimlilik
Senin koynunda yatar
Bütün bir insanlık ki hepsi uygar

Gelecek Derse Hazırlık

1. Bayrak kavramının milletimiz için neden önemli olduğunu büyüklerinizden öğreniniz. Edindiğiniz bilgileri defterinize not ediniz.

Cevap: Bayrağımız bizim özgürlüğümüzü ve dedelerimizin kanı ile boyandığı için İstiklal Mücadelemizi temsil eder. Bu İstiklal Mücadelesi bizim şerefimizi, canımızı kurtaran ve bizi biz olarak bugüne taşıyan, rahat ve özgür nefes almamızı sağlayan şeydir “bayrak”. Nice canlar verildi uğruna, ne yiğitler vuruldu. Bayrak çok değerlidir çünkü o bir renk ve bez değildir

2. Vatan, bayrak veya millet sevgisiyle ilgili bir şiiri defterinize yazınız.

Cevap:

***Uygarlıklar Diyarı Harran metni cevapları (Sayfa 112-113-114-115-116-117-118-119-120) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.