Bir Kelaynak Anlatıyor Metni Cevapları (7. Sınıf Türkçe)

Bir Kelaynak Anlatıyor metni cevapları ve soruları, Dörtel Yayınları 7. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 111-112-113-114-115-116-117 (Doğa ve Evren Teması)

Bir Kelaynak Anlatıyor Metni Cevapları

Bir Kelaynak Anlatıyor Metni Cevapları Sayfa 111

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Yaşadığınız yerdeki doğal ortamın özellikleri nelerdir? Anlatınız.

Cevap: Bizim yaşadığımız mahalle şehir merkezinden biraz uzakta kalıyor. Bunun için biraz daha doğayla iç içe. Havası daha temiz. Biraz daha ağaçlık bir yer. Bundan dolayı da doğal yaşamla biraz daha iç içeyiz diyebilirim.

2. Çevrenizdeki doğal ortamda yaşayan canlıların yaşamını olumsuz etkileyen neler vardır? Söyleyiniz.

Cevap: Çevremdeki doğal ortamda yaşayan canlıların yaşamını olumsuz etkileyen en önemli faktör yapılaşma bence. Çünkü yapılan her yeni bina bu canlıların doğal yaşama ortamının zarar görmesi ve daralması demek. Bunun yanında her gün artan insan nüfusu ve trafik de bu canlıların yaşamını olumsuz etkiliyor.

Aşağıdaki metni noktalama işaretlerine dikkat ederek not alma tekniğini kullanarak sesli okuyunuz.

BİR KELAYNAK ANLATIYOR

Bilmem adımı hiç duydunuz mu? Söyleyeyim duymadıysanız. Adım: Kelaynak. Kimileri çirkin bir kuş olduğumu söyler. Böyle diyenler, tüylerimin güneşte nasıl parladığını galiba hiç görmemişler. Görselerdi çirkin olduğumu söylemezlerdi. Aslında ben buna aldırmıyorum. Beni güzel bulsalar ne çıkar, çirkin bulsalar ne çıkar? Benim derdim başka. Hem de çok başka.
Ailem dünyadan silinip yok olmak üzere. Böyle giderse soyum sopum kalmayacak. Adım bile unutulup gidecek. İşte benim derdim. Bundan daha büyük dert olur mu? Bir zamanlar bizim büyük, hem de çok büyük bir ailemiz vardı. Asya, Avrupa ve Afrika gibi büyük kara parçalarına yayılmıştık. Sayıca çoktuk. Bir havalandık mı ortalık kanat seslerimizden çınlardı. Ya şimdi? Söylesem belki de inanmayacaksınız 70-80 kadar kaldık.

Bir Kelaynak Anlatıyor Metni Cevapları Sayfa 112

Bir kısmımız Fas’ta yaşıyor. Bana ve aileme gelince, yazın Türkiye’ye geliyor, yazı burada geçiriyoruz. Kaldığımız yerin adını da belirteyim: Fırat Nehri’nin kıyısında bir kasaba var, Urfa’nın Birecik kasabası. İşte bu kasabada kalıyoruz yazları. Daha doğrusu ölmemeye, yok olmamaya çalışıyoruz. Kış gelince de Afrika’ya göçüyoruz. Bizim sayımız niye azaldı? Niye hızla yok olmaya başladık? Bakın bunu anlatayım sizlere.

Biz Kelaynaklar ekinlere zarar veren çekirgelerle besleniriz. Bu yönden çiftçilerin en büyük yardımcısı sayılırız. Çünkü bizim avladığımız çekirgeler olsun, ekinlere zarar veren öteki böcekler olsun çiftçilerin korkulu rüyasıdır. Onlar ekinlere bir dadandı mı çiftçiler emeklerinin karşılığını alamazlar. İşte bunun için de çekirgelere, öteki zararlı böceklere karşı birtakım önlemler almaya başladılar. Bunun için de çekirgeleri, zararlı böcekleri öldürmek için tarlalarına zehirli ilaçlar attılar. Böcekler bu ilaçlardan zehirlendi. Biz de bu zehirli böcekleri yedik. Zehirlendik böylece. Pek çok arkadaşımız, soydaşımız bu yüzden öldü.

Bilirsiniz doğadaki yaratıklar arasında güzel bir denge vardır. Her canlı varlığıyla başka canlıların yaşamına katkıda bulunur, daha doğrusu onlara yardım eder. Bir örnek vereyim. Güneş toprağa gömülen tohumun yeşermesini sağlar. Yeşeren tohum önce fidan, sonra ağaç olur. Ağaç yapraklarını döktüğü zaman, altında verimli topraklar oluşur. Bu toprakta bitkiler yetişir. Bitkileri yiyen koyunlar, etiyle, sütüyle insanın besin ve giyim ihtiyacını karşılar.

Bitkiler kirli havayı temiz havaya dönüştürür. Ayrıca bu bitkiler otla beslenen kimi hayvanlara onlar da yırtıcı canlılara besin olur. Tarla farelerinin çakallara, çakalların kurtlara yem olduğu gibi. Doğadaki dengenin bozulduğunu bir düşünelim. Yaşamak çok güçleşir. Biz kelaynakları örnek vereyim yine. Bizim soyumuzun tükenmesi, yaşadığımız çevreye büyük zararlar verecektir. Çekirgeleri avlayamayacağımız için çekirge akınları başlayacak, bitkileri tüketecektir çekirgeler. Bitkilerin tükenmesi yaşamı etkileyecektir. Kısacası doğadaki dengenin bozulması insanoğlu için büyük bir tehlikedir. Yalnız insan için mi tüm varlıklar için. Benden, bir Kelaynak’tan söylemesi…
Emin ÖZDEMİR

1. ETKİNLİK

Bir Kelaynak Anlatıyor Metni Cevapları Sayfa 113

Aşağıdaki cümlelerde geçen deyimleri belirleyip metne olan katkısını söyleyiniz.

Çünkü bizim avladığımız çekirgeler olsun ekinlere zarar veren öteki böcekler olsun çiftçilerin korkulu rüyasıdır.

Cevap: Korkulu rüyası olmak

Ailem dünyadan silinip yok olmak üzere. Böyle giderse soyum sopum kalmayacak.

Cevap: Silinip yok olmak (silinip gitmek)

Beni güzel bulsalar ne çıkar, çirkin bulsalar ne çıkar?

Cevap: Ne çıkar

2. ETKİNLİK 

Okuduğunuz metnin konusunu ve ana fikrini belirleyip yazınız.

Cevap:

Konusu: Metnin konusu kelaynakların neslinin tükenmesidir.
Ana Fikri: Doğadaki dengenin bozulması insanoğlu için büyük bir tehlikedir.

3. ETKİNLİK 

Okuduğunuz metnin içeriğine yönelik aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Metindeki anlatım kimin ağzından yapılıyor?

Cevap: Metindeki anlatım bir kelaynağın ağzından yapılıyor.

2. Anlatıcının dert dediği nedir? İnsanlar bu duruma çözüm bulabilir mi?

Cevap: Anlatıcının dert dediği şey kelaynakların soyunun tükenmesidir. Evet, insanlar buna çözüm bulabilir.

3. Anlatıcı, kendileriyle ilgili hangi bilgileri veriyor?

Cevap:  Aslında güzel bir kuş türü olduklarını, soylarının tükenmek üzere olduğunu, eskiden sayılarının çok fazla olduğunu ama şimdi 70-80 tane kaldıklarını, bir kısımlarının Fas’ta yaşadığını, Türkiye’de Urfa’nın Birecik kasabasında yaşadıklarını, çekirgeyle beslendiklerini, çiftçilerin çekirgeler için zehirli ilaçlar kullandıklarını ve onların da bu çekirgeleri yiyince pek çoğunun öldüğünü, doğadaki dengeyi ve kendilerinin tamamen yok olmasıyla çevrenin çekirgeler yüzünden büyük zarar göreceğini anlatıyor.

4. Anlatıcı, kendilerinin doğaya hangi faydaları sağladıklarından söz ediyor?

Cevap: Kendilerinin çekirge ve diğer zararlı böceklerle beslendikleri için onların sayesinde ekinlerin zarar görmediğini söylüyor.

5. Doğanın dengesi, doğadaki uyum ne zaman bozulmaya başlıyor?

Cevap: Doğanın dengesi, doğada bulunan canlıların soyları tehlikeye girdiğinde ve bunun sonucunda da doğadaki döngünün zarar görmesiyle bozulmaya başlıyor.

4. ETKİNLİK 

Bir Kelaynak Anlatıyor Metni Cevapları Sayfa 114

Okuduğunuz metinden söz sanatlarına (kişileştirme, konuşturma, tezat, abartma) örnekler bulup yazınız.

Cevap:

Metindeki söz sanatları şu şekildedir:

• Kelaynağın anlatıcı olması ile kişileştirme ve konuşturma yapılmıştır.
• Beni güzel bulsalar ne çirkin bulsalar ne, derken tezat yapılmıştır.
• Bitkiler kirli havayı temiz havaya dönüştürür, derken tezat vardır.
• Bir havalandık mı ortalık kanat seslerimizden çınlardı, derken de abartma yapılmıştır.

5. ETKİNLİK 

Aşağıdaki cümlelerde geçen yönlendirici, geçiş ve bağlantı ifadeleri tespit edip altlarını çiziniz.

Cevap:

• Bacalardan çıkan dumanlar havayı kirletmiş. Bir başka deyişle insanlar ciğerlerine temiz hava yerine duman doldurmaya başlamışlar. (bir başka deyişle)
• Kuşlar kaçmış dumandan, dünyada özellikle temiz havalı yerler aramaya koyulmuşlar. (özellikle)
• Bunları bize sıradan insanlar da söylüyor ama iş iştir. (ama)
• İnsanlar birçok fabrika kurmuş fakat bu fabrikaların atıklarını ne yapacaklarını hiç düşünmemişler. (fakat)
• Doğa, kirliliğe karşı tepki vermiş oysaki insanlar bu tepkiden rahatsız olmamışlar. (oysaki)
• Doğaya karşı yapılanlar önlenmeli aksi takdirde doğa kendisi önleyecektir. (aksi takdirde)
• Öğretmenimiz doğayla ilgili slogan hazırlamamızı istedi. Özellikle nesli tükenen hayvanları koruyucu sözleri kullanmamızı belirtti. (özellikle)

6. ETKİNLİK 

Bir Kelaynak Anlatıyor Metni Cevapları Sayfa 115

Aşağıdaki parçada hangi anlatım biçimlerinden ve düşünceyi geliştirme yollarından yararlanılmıştır? Yazınız.

Bir zamanlar bizim büyük, hem de çok büyük bir ailemiz vardı. Asya, Avrupa ve Afrika gibi büyük kara parçalarına yayılmıştık. Sayıca çoktuk. Bir havalandık mı ortalık kanat seslerimizden çınlardı. Ya şimdi? Söylesem belki de inanmayacaksınız 70-80 kadar kaldık.
(…)
Biz Kelaynaklar ekinlere zarar veren çekirgelerle besleniriz. Bu yönden çiftçilerin en büyük yardımcısı sayılırız. Çünkü bizim avladığımız çekirgeler olsun, ekinlere zarar veren öteki böcekler olsun çiftçilerin korkulu rüyasıdır. Onlar ekinlere bir dadandı mı çiftçiler emeklerinin karşılığını alamazlar. İşte bunun için de çekirgelere, öteki zararlı böceklere karşı birtakım önlemler almaya başladılar. Bunun için de çekirgeleri, zararlı böcekleri öldürmek için tarlalarına zehirli ilaçlar attılar. Böcekler bu ilaçlardan zehirlendi. Biz de bu zehirli böcekleri yedik. Zehirlendik böylece. Pek çok arkadaşımız, soydaşımız bu yüzden öldü.

Cevap:

→ Anlatım biçimleri: Açıklama, öyküleme
→ Düşünceyi geliştirme yolları: Sayısal verilerden yararlanma, karşılaştırma

7. ETKİNLİK 

Aşağıdaki dize ve cümlelerde geçen çekimli fiilleri, altını çizerek belirtiniz. Altını çizdiğiniz fiillerin kip ve kişilerini yazınız.

Cevap:

Bayrak bayrak dilimizde türkümüz,
Sığmaz zamanlara Atatürk’ümüz. (geniş zamanın olumsuzu, 3. tekil şahıs)
Yürüyelim, koşalım,
Hızlandıkça coşalım, (istek kipi, 1.çoğul şahıs)
Bir gün olup kucağına ulaşsam
Gözlerinden döksem sevinç yaşını. (şart kipi, 1.tekil şahıs)
Yeni evinizde güle güle oturasınız. (istek kipi, 2.çoğul şahıs)
Biraz hızlı yürümelisin. (gereklilik kipi, 2.tekil şahıs)
Bana bir masal anlat. (emir kipi, 2.tekil şahıs)
Doğayı sevelim, ormanları koruyalım. (istek kipi, 1.çoğul şahıs)
Çocuklar tatile gitse mi, gitmese mi? (şart kipi, 3.tekil şahıs)
Yarın bize gelmeliler, (gereklilik kipi, 3.çoğul şahıs)
İnsanları sev, çiçekleri koru. (emir kipi, 2.tekil şahıs)

8. ETKİNLİK 

Bir Kelaynak Anlatıyor Metni Cevapları Sayfa 116

“Kirli bir doğada niçin yaşamak istemezsiniz?” sorusuna cevap olacak hikâye edici bir metin yazınız. Yazınızı anlatım bozukluğu, yazım ve noktalama kuralları bakımından düzenleyip arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap:

TEMİZLİK SAĞLIKTIR

Bir ormanda bir arada yaşayan sincaplar, aslanlar, kaplanlar ve tilkiler varmış. Sincaplar, aslanlar ve kaplanlar her zaman sağlıklı bir hayat sürüyormuş. Yanakları al al, vücutları da zıpkın gibiymiş. o küçücük sincaplar bile güçlü kuvvetliymiş. Ama tilkiler ise sürekli hasta oluyorlarmış. Bir gün iyi olurlarsa öbür gün hasta oluyorlarmış.

Diğer hayvanlar hastalık kendileri de bulaşmasın diye tilkilerin yaşadığı bölgeye pek gitmezlermiş. Ama bir gün tilkilerden biri, telaşlı bir şekilde diğer hayvanların yanına gelmiş. “Ne olur çabuk gelin, galiba babama bir şeyler oluyor, babama yardım edin.” demiş. E tabii diğer hayvanlar da telaşlanmışlar ve hasta tilkinin yanında almışlar soluğu. Ama tilkilerin yaşadığı yere yaklaştıkça çok kötü bir koku gelmeye başlamış, neredeyse kokudan nefes alamayacak hale gelmişler. Ve ayaklarına da sürekli bir şeyler takılmaya başlamış. Bir de bakmışlar ki ayaklarına takılan şeylerin hepsi çöp. Dikkatli bir şekilde yürüyerek tilkilerin yaşadığı yere gelmişler ama görüntü çok kötüymüş. Ortalığı pislik götürüyormuş. Çöpler dağlar gibi birikmiş. Her yer pislik içindeymiş. Hasta tilkiyi oradan çıkarıp temiz bir yere götürmüşler, bakımını yapmışlar ve tilki birkaç gün sonra iyileşmeye başlamış, bir hafta sonra da bir şeyi kalmamış.

Diğer hayvanların liderleri, tilkilerin liderini konuşmak için çağırmışlar. Onlarda sürekli tekrar eden hastalıkların yaşadıkları pis ortamın bir sonucu olduğunu ve bundan sonra yaşadıkları yeri sürekli temiz tutmaları gerektiğini yoksa onlarla her türlü ilişkiyi keseceklerini söylemişler.

Tilkiler o günden sonra temiz olmaya karar vermişler ve diğer hayvanlar gibi sağlıklı bir hayat yaşamaya başlamışlar.

9. ETKİNLİK 

Bir Kelaynak Anlatıyor Metni Cevapları Sayfa 117

Aşağıdaki cümleleri belirtilen fiil kipleriyle tamamlayınız.

Cevap:

Bu konuyu babama…(Hatırlatmak: Gereklilik kipi, 1. tekil kişi) → hatırlatmalıyım
Şu yolu…(İzlemek: Emir kipi, 2. çoğul kişi) → izleyin
Dilerim senin de başına…(Gelmek: İstek kipi, 3. tekil kişi) → gele
Yavrucuğum, biraz da ders…(Çalışmak: Şart kipi, 2. tekil kişi) → çalışsan
Bu soruyu öğretmene…(Sormak: Gereklilik kipi, 3. tekil kişi) → sormalı
Biraz…iyi olacak. (Dinlenmek: Şart kipi, 1. çoğul kişi) → dinlensek
Konuşmayı bırak da…(Yürümek: Emir kipi, 2. tekil kişi) → yürü
Ulular köprü…basıp geçme. (Olmak: Şart kipi, 3. tekil kişi) → olsa
Bugün sinemaya…mi? (Gitmek: İstek kipi, 1. çoğul kişi) → gidelim

YAZARI TANIYALIM

Emin Özdemir (1931-2017)
Türk dili araştırmacısı, deneme yazarı, sözlükçü. Eğitimin değişik kademelerinde çalışan yazar, dille ilgili araştırma, inceleme, eleştiri, deneme ve makale türünde yazılarını çeşitli dergilerde J yayımladı. Türkçenin özleştirilmesi, geliştirilmesi ve zenginleştirilmesi konularında çalışmalar yaptı. TDK’nin yönetim ve yürütme kurulu üyeliklerinde bulundu. Terim kolu başkanlığı yaptı.
Eserlerinden bazıları: Türkçe Öğretimi, Yazma Tekniği, Güzel Dilimiz Türkçe ve Okuma Kitabı,
Okuma Sanatı, Edebiyat Bilgileri Sözlüğü…

SONRAKİ DERSE HAZIRLIK

Mevsimlerin özellikleri üzerine bir araştırma yapınız.

Cevap:

Mevsimlerin özellikleri:

• Kış: Aralık, ocak ve şubat kış aylarıdır. Kış mevsimi en soğuk mevsimdir. Kar kış mevsiminde yağar. Bu mevsimde tabiat ölmüş gibidir.
• İlkbahar: Mart, nisan ve mayıs ilkbahar aylarıdır. Bu mevsimde havalar ısınmaya başlar. Bahar yağmurları ekilen ekinleri ve diğer bitkileri besler. İlkbaharda doğa canlanır, etraf yemyeşil olur.
• Yaz: Haziran, temmuz ve ağustos yaz aylarıdır. Yaz, en sıcak mevsimdir. Bu mevsimde bitkiler olgunlaşır; bolluk, bereket yaşanır. Yaz mevsiminde yağmur çok az yağar, derelerin ırmakların suyu azalır, kimisi de kurur.
• Sonbahar: Eylül, ekim ve kasım sonbahar aylarıdır. Sonbaharda havalar soğumaya başlar. İnsan ne giyeceğini şaşırır. Kuraklık artık bitmeye, yağmurlar yağmaya başlar. Tarlalara ekinler ekilir.

Fabl türünün özelliklerini araştırınız.

Cevap:

Fabl türünün özellikleri kısaca şu şekildedir:

• Fabl, kahramanları insan dışı varlıklar olan küçük hikâyelerdir, hayvan masalı olarak da bilinir.
• Fabllarda öğreticilik esastır. Sonunda bir ders, öğüt cümlesi yer alır.
• Hayvanlar aracılığıyla insanların bazı eksik ve kötü özellikleri verilmek istenir.
• Fabllar şiir şeklinde de düzyazı şeklinde de olabilir.
• Fabllarda kişileştirme ve konuşturma sanatına yer verilir.

***Bir Kelaynak Anlatıyor metni cevapları Sayfa (111-112-113-114-115-116-117) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.