Ünlü Gök Bilimcilerin Hayatı ve Eserleri (Kısa)

Ünlü gök bilimciler kimlerdir? Eserleri nelerdir? Ali Kuşçu, Uluğ Bey, Caca Bey, Harezmi, Buzcani, Erzurumlu İbrahim Hakkı Efendi gibi ünlü gök bilimcilerin hayatı ve eserleri konulu araştırma yazısı.

Ünlü Gök bilimcilerin Hayatı ve Eserleri

Gök bilimi (Astronomi) dünyadaki en eski bilimlerden biri olarak kabul edilir. İnsanların ulaşamadıkları gök cisimleri, tarih boyunca bir çok insanın dikkatini çekmiştir. Bu konumuzda astronomi ile uğraşan tarihteki ünlü gökbilimcilerinin hayatları ve eserlerine kısaca değinilmiştir.

ALİ KUŞÇU

Ali Kuşçu’nun Hayatı:

1403 yılında Semerkand’da doğup 1474 yılında İstanbul’da ölmüştür. Timur ve Osmanlı İmparatorlukları zamanında astroloji, matematik ve dil bilimiyle ilgilenmiş, bu alanlarda eserler vermiştir. Dönemin büyük devlet adamları ve hükümdarları tarafından büyük saygı gören Ali Kuşçu rasathanede müdürlük, Ayasofya medresesinde öğretmenlik yapmıştır.

Ali Kuşçu’nun Eserleri:

• Risale-i fi’l Hey’e (astronomi)
• Şerh-i Tici Uluğ Bey (astronomi)
• Risale-i fi’l Fethiye (astronomi, Risale-i fi’l Hey’e adlı eserinin Arapçasıdır)
• Risale fi’l Muhammediye (matematik, cebir ve hesap)
• Unkud-üz-Zevahir fi Man-ül-Cevahir (Günümüz Türkçesi: Mücevherlerin
• Dizilmesinde Görülen Salkım)
• Et-Tezkire fî Âlâti’r-RuhâniyyeTakiyyuddîn Râsid bu eserden söz eder.
• El-‘Unkûdu’z-Zevâhir fî Nazmi’l-Cevâhir: (Arapça sarf ilmi konusunda kaleme aldığı bir giriş ve üç bölümden oluşan bir eseridir)

ULUĞ BEY

Uluğ Bey’in Hayatı:

Timur İmparatorluğu’nun 4. sultanı olan Uluğ Bey aynı zamanda Matematikçi ve Astronomi Bilgini idi. 1393 yılında doğup 1449 yılında ölmüştür. 1447-1449 yılları arasında 2 yıl süreyle Timur İmparatorluğuna hükümdarlık yapmıştır. Semerkand’da bir rasathane inşa ettirerek kendisi de burada astronomi ile ilgilenmiş, gözlemlere katılmış, eserler vermiştir.

Uluğ Bey’in Eserleri:

Uluğ Bey’in, gökyüzündeki yıldızların adları ve konumlarının yer aldığı, astronomi de bir çeşit cetvel olarak kullanılan Zeyç Kürkani veya Zeyç Cedit Sultani adlı eseri bulunmaktadır.

CACA BEY

Caca Bey’in Hayatı:

Selçuklu Devleti’nin son dönemlerinde Eskişehir Valiliği yapan Caca Bey 1240 yılında Kırşehir’de doğmuştur. Yaşadığı dönemde devletine çok büyük hizmetleri olmuştur. Kırşehir’de Caca Bey medresesini yaptırmıştır. Bu medresenin kubbesi açıktır. Aynı zamanda bir rasathane olan bu medresede kuyuya yansıyan yıldızlar incelenip araştırmalar yapılırdı. Caca Bey 1301 yılında Bizanslılarla yapılan savaşta ölmüştür.

Caca Bey’in Eserleri:

Dönemin astronomi yüksek okulu olarak hizmet vermiş Caca Bey Medresesi en büyük eseridir.

HAREZMİ

Harezmi’nin Hayatı:

780-850 yılları arası yaşamış, matematik, gökbilim, coğrafya ve algoritma alanlarında çalışmış, Bağdat Saray Kütüphanesi’nin idaresinde görev almıştır.

Harezmi’nin Eserleri:

Matematik Alanındaki Eserleri:

• El- Kitab’ul Muhtasar fi’l Hesab’il Cebri ve’l Mukabele
• Kitab al-Muhtasar fil Hisab el-Hind
• El-Mesahat

Astronomi Alanındaki Eserleri:

• Zîc-ul Harezmî
• Kitab al-Amal bi’l Usturlab
• Kitab’ul Ruhname

Coğraya Alanındaki Eserleri:

• Kitab surat al-arz

Tarih Alanındaki Eserleri:

• Kitab’ul Tarih

BUZCANİ

Buzcani’nin Hayatı:

940-998 yılları arasında Bağdat’ta yazamıştır. İran’da doğmuştur. Matematik ve astronomi alanlarında çalışmıştır. Ay’ın hareketleri üzerinde yaptığı çalışmalarla ün salmıştır.

Buzcani’nin Eserleri:

• Kitab’ul Kamil
• Kitab’un fi Amel-il Mistarati ve’l Pergarvel Gunye
• Kitabab ma Yahtacu-İleyh-İl-Küttab vel Ummal min İlm-il-Hisab
• Kitabün Fahirün bil Hisab
• Kitab’ün fi’l İlmi Hisab’il Musellat
• Kitab’ün fi’l Felek
• Kitab’un Zic-iş Şamil
• Kitab’un fi’l Hendese
• Kitab’ul Medhal ila Aritmetik
• Tefsir-ii Harezmi fi Cebri ve’l Mukabele

ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI EFENDİ

Erzurumlu İbrahim Efendi’nin Hayatı:

1703 yılında Erzurum’da doğup 1780 yılında ölmüştür. Astronomi, fizik, psikoloji ve din alanlarında bir çok çalışma yapan İbrahim Hakkı Efendi Yazdığı kitapta ilk defa Güneş Sistemi’ni anlatmıştır.

Erzurumlu İbrahim Efendi’nin Eserleri:

İbrahim Hakkı Efendi’nin en büyük eserleri Divan ve Marifetnamedir.

*** Ünlü Gök Bilimcilerin Hayatı ve Eserleri konulu araştırma yazısı hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.