Türküz, Türkçe Konuşuruz Metni Cevapları (6. Sınıf Türkçe)

Türküz, Türkçe Konuşuruz metni cevapları ve soruları, MEB Yayınları 6. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 42-43-44-45-46-47-48-49 (1. Kitap) (Dilimizin Zenginliği Teması)

Türküz, Türkçe Konuşuruz Metni Cevapları

Türküz, Türkçe Konuşuruz Metni Cevapları (6. Sınıf Türkçe)

Türküz, Türkçe Konuşuruz Metni Cevapları Sayfa 42

TEMA ADI: Dilimizin Zenginliği 
METİN ADI: Türküz, Türkçe Konuşuruz 

HAYDİ, BAŞLAYALIM

➢ Türkçe benim evimdir.
➢ Türk dili manim evimdir.
➢ Türk tili menin üyüm.

Soru: Yukarıdaki cümleler hakkında hangileri söylenebilir? İşaretleyiniz.

Cevap:

(✔) Aynı anlama sahip cümlelerdir.
() Her cümle eşit sayıda kelimeden oluşmaktadır.
(✔) “Men” kelimesi “ben” anlamına gelmektedir.

Soru: Dünya dili Türkçe ifadesinden ne anlıyorsunuz? Söyleyiniz.

Cevap: Dünya dili Türkçe ifadesinden, Türkçenin birçok ülkede konuşulan, farklı coğrafyalarda insanları birleştiren önemli ve köklü bir dil olduğunu anlıyorum.

Soru: Aşağıdaki ifadeler, kutu içinde verilen sayılarla tamamlanacak olsa hangi ifadeye hangi sayı yazılabilirdi? Tahminlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap:

✅Türkçemiz yaklaşık 12 milyon kilometrekarelik bir coğrafyada konuşulmaktadır.
✅Dilimiz 220 milyondan fazla kişi tarafından konuşulmaktadır.
✅Türkçemizde 600 bini aşkın söz varlığı bulunmaktadır.

Öğretmeninizin örnek okumasını dikkatle dinleyiniz. Ardından şiire hâkim olan duyguya uygun bir vurgu ve tonlama belirleyerek siz de şiiri sesli okuyunuz.

TÜRKÜZ, TÜRKÇE KONUŞURUZ 

Türkçem, benim ana dilim,
İlk göz ağrım, ilk sevgilim.
Kırk bin köyüm, yetmiş ilim,
Türküz, Türkçe konuşuruz.

Dünden bugünlere bağım,
Can yoldaşım, dert ortağım.
“Türkçem, benim ses bayrağım,
Türküz, Türkçe konuşuruz.

Yurdun tapusu dilimiz,
Mirasımız, öz malımız.
Emrah’ımız, Veysel’imiz,
Türküz, Türkçe konuşuruz.

Türküz, Türkçe Konuşuruz Metni Cevapları Sayfa 43

Türkçem, tek varlığım benim,
Dilim, uygarlığım benim.
“Ağzımda sütü annemin,
” Türküz, Türkçe konuşuruz.

Türkçem, Dertli’nin sazında,
Parlar her ata sözünde.
Yunus Emre’nin izinde,
Türküz, Türkçe konuşuruz.

Kutsayınca Dedem Korkut.
Türkçem tanımadı hudut.
Gururum Kaşgarlı Mahmut,
Türküz, Türkçe konuşuruz.

Türkçem, benim tek endişem.
Tesellim, övüncüm, neşem.
Kırşehir’de Aşık Paşa’m,
Türküz, Türkçe konuşuruz.

Horonda, zeybekte, barda,
Türkçem vurur davullarda.
Türkülerde, şarkılarda,
Türküz, Türkçe konuşuruz.

Metnin yazım ve noktalamasında orijinaline bağlı kalınmıştır. Günümüz yazım ve noktalama kurallarına uygun olmayan ifadelerin doğrusu şu şekildedir: • Türk’üz • Aşık Paşa

Türküz, Türkçe Konuşuruz Metni Cevapları Sayfa 44

1. ANLAYALIM

Soru: a) Aşağıda verilen iki metin arasındaki farkları düşününüz. Hangi metin, anlatılmak isteneni daha etkili ve akılda kalıcı biçimde anlatmıştır? Sebebini açıklayınız.

Türkçem, Dertli’nin sazında ve her sözde parlar. Yunus Emre’nin izinde Türk’üz, Türkçe konuşuruz.

Türkçem Dertli’nin sazında,
Parlar her ata sözünde.
Yunus Emre’nin izinde,
Türküz Türkçe konuşuruz.

Cevap: İkinci metin daha etkili ve akılda kalıcıdır. Çünkü şiir şeklinde yazılmıştır, uyak ve ritim vardır; duyguyu daha güçlü hissettirir. Birinci metin ise düz yazı olduğu için aynı etkiyi vermez.

Soru: b) Hatırlayalım” bölümünden hareketle aşağıdaki ifadeyi tamamlayınız.

Hatırlayalım

Şiirin her bir satırına dize denir. Dört dizelik bölümlerden oluşmuş şiir veya şiir bölümüne dörtlük denir.

Cevap:

Okuduğumuz şiirde 32 dize ve 8 dörtlük vardır.

Soru: c) Şiirde ahengi sağlayan kelime/kelime gruplarının altını etkinliğin “a” maddesindeki gibi şiir üzerinde çiziniz. Şiirin her dörtlüğünde tekrar eden dize hangisidir? Söyleyiniz.

Cevap: Şiirde her dörtlükte tekrar eden dize “Türküz, Türkçe konuşuruz.” dizisidir. Bu tekrar şiire ahenk katmıştır.

Soru: ç) Bu ahenk unsurları şiirin okunuşuna nasıl etki etmektedir? Söyleyiniz.

Cevap: Tekrarlanan dizeler ve uyumlu kelimeler şiiri daha akıcı, ritimli ve ezberlenmesi kolay hâle getirmiştir. Okurken coşku ve birlik duygusu verir.

2. ANLAYALIM 

Soru: a) Aşağıdaki özelliklerin okuduğunuz şiirin hangi dörtlüklerine ait olduğunu belirleyip örnekteki gibi işaretleyiniz.

Cevap:

Soru: b) Seçtiğiniz iki dörtlüğü benzer ve farklı yönleri bakımından sözlü olarak karşılaştırınız.

Cevap: 1. ve 7. dörtlükler benzer çünkü ikisi de “Türkçem”le başlıyor ve “Türküz, Türkçe konuşuruz.” dizesiyle bitiyor. Fark olarak 1. dörtlük Türkçeyi “ana dilim, ilk sevgilim” diye anlatırken 7. dörtlük Kırşehir ve Âşık Paşayı anıyor; yani 7. dörtlükte yer/kişi adı var, 1.’de yok.

Türküz, Türkçe Konuşuruz Metni Cevapları Sayfa 45

3. ANLAYALIM 

Soru: a) Yandaki karekodu okutarak “Yapay Kelimeler Dilimizi Tahrip Ediyor” başlıklı haber içeriğini dinleyiniz. 

Cevap: Haber, sosyal medya ile yayılan yabancı/uydurma kelimelerin gençlerin Türkçesini olumsuz etkilediğini ve kuşaklar arasında anlaşılmayı zorlaştırdığını söylüyor. Türkçe karşılıkları kullanmamız gerektiğini vurguluyor.

Soru: b) Aşağıya haber metninde sözü edilen “yapay kelimeler”e ait üç özellik yazınız.

Cevap: Yabancı kökenli ve sosyal medyayla hızla yayılıyor; Türkçe karşılıkları varken tercih ediliyor; kuşak çatışması ve dilde bozulmaya yol açıyor.

Soru: c) Günlük yaşamınızda hangi yapay kelimeleri ne sıklıkla kullandığınızı düşününüz. Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla sözlü olarak paylaşınız.

Cevap: Bazen “stalklamak” ve “like” diyorum; artık “takip etmek” ve “beğeni” demeye çalışıyorum. “Hype” yerine “heyecan”, “ghosting” yerine “yok sayma” diyorum.

Tıklayalım

Soru: Yandaki karekodu okutarak “Karamanoğlu Mehmet Bey Caddesi” adlı içeriğe ulaşınız.

Cevap: Karekodu okutup etkinliğe ulaşabilirsiniz.

4. ANLAYALIM 

Soru: a) Türküz, Türkçe Konuşuruz” adlı şiirden hareketle aşağıdaki ifadeyi tamamlayınız.

Cevap: Şiir, Türkçenin güzelliği ve Türkçe konuşmanın önemi hakkında yazılmıştır.

Soru: b) Şiiri ilk dizeden başlayarak son dizeye kadar numaralandırınız. Aşağıda verilen cümleler, şiirin hangi dizeleri ile eşleştirilebilir? İlgili dize numaralarını örnekteki gibi yazınız.

Cevap:

İlgili dize numaraları

✅Türkçe, benim için seslerin simgesidir. → 7

✅Türkçe, benim ilk duyduğum dildir. → 15

✅Türkçe sınırsız bir dildir. → 22

✅Atasözleri, dilimizin süsüdür. → 18

✅Dilimiz, bu toprakların bize ait olduğunu gösteren bir delildir. → 9

✅Dilimiz, geçmiş ile bugün arasında bağ kurar. → 5

Soru: c) Şiirden bir dize seçip aşağıya yazınız. Dizenin karşıladığı anlamı bir cümleyle açıklayınız.

Cevap:

✅Dize: “Yurdun tapusu dilimiz.”
✅Açıklama: Dilimiz, bu toprakların bize ait olduğunu gösteren en önemli kanıttır.

Türküz, Türkçe Konuşuruz Metni Cevapları Sayfa 46

1. ANLATALIM 

Soru: a) “Gelecek Derse Hazırlanalım” bölümünde yaptığınız araştırma sonucu belirlediğiniz kişilerden birini seçiniz. Seçtiğiniz kişi olduğunuzu düşünerek arkadaşlarınıza kendinizi tanıtan bir konuşma yapınız. Konuşmanız sırasında aşağıdaki yönergelere dikkat ediniz.

Anlatıcıysanız

• Konuşma sırasında seçtiğiniz kişinin ismini söylememeye özen gösteriniz.
• Konuşmanıza başlarken arkadaşlarınızı selamlamayı ve konuşmanızı sonlandırırken onlara teşekkür etmeyi unutmayınız.
• Konuşmanızda bu temada öğrendiğiniz söz varlıklarını kullanmaya özen gösteriniz.
• Size yöneltilen soruları nezaketle cevaplamaya ve dinleyicide merak uyandıracak sorular sorarak onları da sürece dahil etmeye dikkat ediniz.

Dinleyiciyseniz

• Başkalarını rahatsız etmeden. anlatıcıya odaklanarak dinleyiniz.
• Anlatıcı konuşmasını tamamladıktan sonra kimseden etkilenmeden anlatıcıya kendi bakış açınızı yansıtan sorular sorunuz.
• Dinleme sırasında soracağınız soruları örnekteki gibi defterinize not alınız.
• Kitap yazdınız mı?
• Günümüz bilim insanlarından mısınız?
• Türkçenin gelişimi için hangi çalışmaları yürüttünüz?

****

Cevap:

Merhaba arkadaşlar, ben, Türkçenin ilk büyük sözlüğü olan Dîvânu Lugâti’t-Türk’ü yazan kişiyim. Türk boylarını köy köy, oba oba gezdim; 7.500’den fazla kelimeyi, atasözlerini ve deyimleri tek tek derledim. Neden mi? Çünkü dil, bir milletin ses bayrağıdır; bizi bir arada tutar, geçmişimizle bugünümüz arasında köprü kurar.

Yolculuklarımda şunu gördüm: Aynı eşyaya farklı yerlerde farklı adlar verilse de Türkçenin öz sesi hep aynıdır. Ben de bu sesi kaybolmasın diye yazdım. Sözler bizim hazine sandığımızdır; her kelime o sandıkta parlayan bir mücevher gibidir. Siz de günlük hayatta duyduğunuz yeni kelimeleri, atasözlerini ve deyimleri bir deftere not edin. Mesela “Birlikten kuvvet doğar” sözünü düşünün; birlikte olunca işler nasıl kolaylaşıyor, değil mi?

Bugün sosyal medyada karşımıza yapay kelimeler çıkıyor. Oysa çoğunun Türkçe karşılığı var: “beğeni”, “takip etmek”, “yok sayma” gibi. Gelin, Türkçemizin söz varlığını zenginleştirelim; konuşurken ve yazarken Türkçe karşılıkları kullanalım. Böylece hem kendimizi daha anlaşılır anlatırız hem de dilimize saygı göstermiş oluruz.

Sizden bir ricam var: Mahallenizde, ailenizde sık duyduğunuz bir deyimi ya da atasözünü bugün defterinize yazın ve anlamını araştırın. Sorularınızı nezaketle cevaplamaktan mutluluk duyarım. Dinlediğiniz için teşekkür ederim.

Soru: b) Konuşmanızın ardından anlaşılmayan noktaları açıklığa kavuşturmak için arkadaşlarınızın sorularını cevaplayınız ve onlardan kim olduğunuza dair tahminde bulunmalarını isteyiniz. Arkadaşlarınızın tahmininden sonra tanıttığınız kişinin kim olduğunu sınıfta paylaşınız.

Cevap: Soruları kısa ve açık yanıtladım; ipucu olarak “Dîvânu Lugâti’t-Türk’ü yazdım” dedim. Arkadaşlarıma “Sizce kimim?” diye sordum; çoğu “Kaşgarlı Mahmud musun?” dedi. Sonunda açıkladım: Evet, Kaşgarlı Mahmud’um.

2. ANLATALIM 

Soru: a) Yan tarafta verilen çember üzerindeki sorulara göz gezdiriniz. Deneyimlerinizden hareketle cevap olarak hangilerini niçin tercih edeceğinizi düşünerek kısa süreli zihinsel planlama yapınız.

• Kalp kırmak mı, pot kırmak mı?
• İğneyle kuyu kazmak mı, deveye hendek atlatmak mı?
• Bata çıka mı düşe kalka mı?
• Ne var ne yok mu, n’aber mi?
• Göle maya çalmak mı ipe un sermek mi?
• Bitap düşmek mi, gözden düşmek mi?

Cevap:

Zihinsel Planım:

• “Pot kırmak” derim; çünkü kalp kırmak daha çok incitir.
• “İğneyle kuyu kazmak” derim; sabırla zor işi başarmayı anlatır.
• “Düşe kalka” derim; hatalarla öğrenmeyi gösterir.
• Arkadaşımla “n’aber”, büyüklerle “Ne var ne yok?” derim.
• “Göle maya çalmak” derim; çünkü içinde umut ve deneme var.
• “Bitap düşmek” derim; yorgunluk geçer, gözden düşmek daha ağırdır.

Türküz, Türkçe Konuşuruz Metni Cevapları Sayfa 47

Soru: b) Öğretmeninizin rehberliğinde ikili gruplar hâlinde söz alıp doğaçlama yoluyla konuşma yapınız. Konuşmanız sırasında aşağıdaki öneri ve örneklerden faydalanabilirsiniz.

Konuşmanızı o an belirlediğiniz rollere uygun şekilde sürdürebilirsiniz. Örneğin röportaj yapan muhabir ve yaşlı teyze.

Sayışmaca Örneği

Çık çıkalım çayıra
Yem verelim ördeğe
Ördek yemini yemeden
Ciyak miyak demeden
Aldım baktım
Seni çıkardım

Çemberdeki soruların seçiminde sayışmacalar ve çember üzerindeki renklerden yararlanabilirsiniz.

Cevap:

Sayışmaca: “Çık çıkalım çayıra…” (Ben çıktım, sen başla.)

Roller: Muhabir & Yaşlı Teyze

Doğaçlama:

Muhabir: Merhaba teyzeciğim, gençlerin dili hakkında ne dersiniz?
Teyze: Evladım, iğneyle kuyu kazmak gibi; sabır ister.
Muhabir: Bazen göle maya çalmak gibi denemeler de var, değil mi?
Teyze: Olsun ama kalp kırmadan konuşsunlar; pot kırmasınlar.
Muhabir: Düşe kalka da olsa Türkçemiz güçlenir mi?
Teyze: Elbet, birlik olursak güçlenir.
Muhabir: Teşekkür ederim.
Teyze: Ben de teşekkür ederim.

Soru: c) Konuşmanız sırasında birbirinize çemberde yer alan sorulardan seçtiklerinizi sorup bu soruları cevaplayınız. Cevaplarınızın gerekçelerini belirtmeyi unutmayınız ve konuşmanızı konudan uzaklaşmadan sonlandırınız.

Cevap:

A: Kalp kırmak mı, pot kırmak mı?
B: Pot kırmak; kalp kırmak daha çok incitir.

A: İğneyle kuyu kazmak mı, deveye hendek atlatmak mı?
B: İğneyle kuyu kazmak; sabırla zor işi başarmayı anlatır.

A: Bata çıka mı, düşe kalka mı?
B: Düşe kalka; hatadan öğrenmek var.

A: Ne var ne yok mu, n’aber mi?
B: Büyüklerle “Ne var ne yok?”, arkadaşla “n’aber”; saygı gereği.

A: Göle maya çalmak mı, ipe un sermek mi?
B: Göle maya çalmak; içinde umut ve deneme var.

A: Bitap düşmek mi, gözden düşmek mi?
B: Bitap düşmek; dinlenince geçer, gözden düşmek zor toparlanır.

Sonuç: Kırmadan konuşalım, sabırla çalışalım; Türkçemize özen gösterelim.

3. ANLATALIM

Tatlı mı tatlı, şirin mi şirin bir oğlancık… Maviş gözlerini kocaman açıp size bir gülücük attı mı gönlünüz şenlenir. Fakat her gülün bir dikeni olduğu gibi bu tombul bebenin de bir kusuru var: Uykusu yok! Kusuru yok mu? Yok. Var da uykusu yok. Anlayacağınız efendim, öyle kolay kolay uyumuyor bu haylaz. “Şimdi, ben bir ninni söyleyeyim de uyur musun, uyumaz mısın?” dedi bir hışımla ninem. “Kovan kovan balın olsun / Bin çiçekli dalın olsun / Denizlerde salın olsun / Uyu ninni, uyu ninni” Uyudu mu? Yok! “Ninni derim beşiğine / Hızır gelsin eşiğine, / Ulu devletler başına! / Uyu yavrum ninni!” Yummuş mu gözlerini? Yok, nerde! “Asmaya kurdum salıncak / Eline verdim oyuncak / Uyuşana be yumurcak / E. e, e, e” Bir horultu geliyor, siz de duyuyorsunuz değil mi? “Aman, bizim ufaklık daldı mı yoksa uykuya?” demeye kalmadan gazetesi elinde uyuyup kalan dedemi fark etmeyelim mi!

Soru: a) Yukarıdaki metinde “mı, mi, mu, mü”nün geçtiği yerleri bulup işaretleyiniz. Kaç tane bulduğunuzu yandaki etiketin içine yazınız.

Cevap: Metinde toplam 11 tane “mı/mi/mu/mü” var.

Soru: b) Bulduğunuz “mı, mi, mu, mü”ler kendilerinden önceki kelimeye bitişik mi yoksa o kelimeden ayrı mı yazılmış? Söyleyiniz.

Cevap: Hepsi kendinden önceki kelimeden ayrı yazılmış; “uyur musun / uyumaz mısın”da kişi ekiyle bitişik, fiilden ayrı.

Soru: c) Etkinlikteki çıkarımlarınızdan hareketle “mı, mi, mu, mü” nün yazımı hakkında vardığınız sonucu aşağıya yazınız.

Cevap: Soru eki “mi/mı/mu/mü” ayrı yazılır.

Türküz, Türkçe Konuşuruz Metni Cevapları Sayfa 48

4. ANLATALIM

Soru: a) “GÖREVİMİZİ BİLELİM!” bölümünde verilen okuma materyal seçimi araştırmanız ile ilgili aşağıdaki ifadeleri tamamlayınız.

Cevap:

• İyi ki TDK ve ansiklopedilerden yararlandım; çünkü bilgiler güvenilirdi.
• Keşke daha çok örnek toplasaydım; çünkü sözlüğüm daha zengin olurdu.

Soru: b) Bu etkinlikte öğrendiklerinizden hareketle sonraki çalışma süreçlerine aktarmak istediklerinizi defterinize not alınız.

Cevap: Önce amaç ve anahtar kelimeleri belirleyeceğim. Güvenilir kaynak seçeceğim (TDK, kitap). Notları tablo/kavram haritasına yerleştireceğim.

Soru: c) Okuma materyal seçimi göreviniz sırasında aldığınız notları gözden geçiriniz ve aşağıdaki konulardan birini seçip defterinize küçük bir sözlük hazırlayınız. Sözlüğünüzün başında o konuyu neden seçtiğinize de değininiz.

Cevap: Cevap: **“İstanbul Sözlüğü”**nü seçtim; çünkü yaşadığım şehrin kelimelerini öğrenmek ve yaşatmak istiyorum. Vapur: Boğaz’da yolcu taşıyan deniz aracı; İskele: vapurun yanaştığı yer; Poyraz: kuzeydoğudan esen serin rüzgâr; Lodos: güneybatıdan esen sıcak rüzgâr; Simit: susamlı halka ekmek.

Soru: Bir yakınınızın sıkça kullandığı söz varlığından oluşan bir sözlük (Ninemin Sözlüğü, Anne Sözlüğü vb.) Sözlüğünüzdeki unsurları öyküleme yoluyla anlatınız.

Cevap:

✅Ninemin Sözlüğü (neden: Ninemin sözleri sıcacık ve öğüt dolu):

• Kuzum: “Kuzum gel.” dediğinde içim ısınırdı, kendimi güvende hissederdim.
• İmece: “Komşularla imece yapalım.” derdi, hep birlikte tarlayı toplardık.
• Bereket: Sofraya “Bereketli olsun.” deyip ekmeği paylaşırdık.
• Azim: “Azimle iş biter.” sözüyle yorulsam da bırakmazdım.

Soru: Bir yöreye özgü kelimeleri içeren sözlük (Konya Sözlüğü, Ege Sözlüğü vb.) Sözlüğünüzdeki unsurları tanımlama ifadeleri ile anlatınız.

Cevap:

✅İstanbul Sözlüğü (tanımlama):

• Vapur: Boğaz’da yolcu taşıyan deniz aracı.
• İskele: Vapurun yanaştığı yolcu biniş yeri.
• Poyraz: Kuzeydoğudan esen serin rüzgâr.
• Lodos: Güneybatıdan esen sıcak ve nemli rüzgâr.

Soru: Çok sevdiğiniz bir film, sanatçı vb. ile ilgili sözlük (Barış Manço Sözlüğü, Çizgi Film Kahramanları Sözlüğü vb.) Sözlüğünüzdeki unsurların özelliklerini açıklayıcı ifadelerle anlatınız.

Cevap:

✅Barış Manço Sözlüğü (açıklayıcı):

• 7’den 77’ye: Her yaştan izleyiciye seslenen TV programı.
• Gülpembe: Sevgi ve özlemi anlatan ünlü şarkısı.
• Dönence: Düşündüren, şiirsel sözleriyle bilinen bir eser.

Soru: Özel bir alana yönelik resimli sözlük (Resimli Futbol Sözlüğü, Resimli Sosyal Medya Sözlüğü vb.) Sözlüğünüzdeki unsurları resim çizerek betimleme yoluyla anlatınız.

Cevap: Resimli Futbol Sözlüğü’nü çizdim: Sahanın uzun kenarı taç çizgisi, kısa kenarı kale çizgisi; ortada yarı saha çizgisi, orta yuvarlak ve başlama noktası var. Her kalenin önünde ceza alanı (içinde penaltı noktası, ceza yayı, kale alanı) ve köşelerde korner bayrakları ile köşe yayları bulunur.

5. ANLATALIM 

Soru: a) Sınıf tahtasına bir alfabe bulutu çiziniz. Öğretmeninizin rehberliğinde gruplar hâlinde tahtaya kalkıp her biriniz birer harf seçiniz. Dilimizin zengin söz varlığından yararlanarak seçtiğiniz harfle başlayan bir kelime/kelime grubu yazınız. “G” harfi içinse içinde “ğ” olan bir kelime yazınız.

Cevap:

✅Örnek alfabe bulutu: A–arkadaş, B–bahar, C–cümle, Ç–çınar, D–deniz, E–emek, F–fener, G–göğüs (içinde “ğ”), H–hayal, I–ışık, İ–iyilik, J–jandarma, K–kalem, L–lale, M–mutluluk, N–nehir, O–okul, Ö–özgürlük, P–pencere, R–rüya, S–sevgi, Ş–şeker, T–tarih, U–umut, Ü–üzüm, V–vadi, Y–yıldız, Z–zaman.

Soru: b) Alfabe bulutu tamamlandığında tahtada yazılı olan kelimelerden onunu seçiniz. Aşağıdaki sorulara verdiğiniz cevaplardan hareketle yazınızı planlayınız.

Cevap:

✅Seçtiğim 10 kelime: deniz, çınar, arkadaş, sevgi, umut, yıldız, okul, kalem, lale, rüya.
✅Plan: Giriş—okuldan çıkıp çınar altına gidiyorum; Gelişme—arkadaşımla deniz, yıldız ve rüyalarımızı konuşup kalemle defterime laleler çiziyorum; Sonuç—sevgi ve umutla eve dönüyorum.

Türküz, Türkçe Konuşuruz Metni Cevapları Sayfa 49

Soru: c) Kelime ve kavram havuzundan seçerek yazma yönteminin bu becerinize etkisini eğik yazılmış ifadelerden uygun olanı işaretleyerek ve gerekçenizi yazarak değerlendiriniz.

Cevap:

✅ Bu yöntem yazı yazma becerimi kolaylaştırdı, çünkü seçtiğim kelimeler bana konu ve cümle fikirleri verdi.

Değerlendirelim

Soru: a) Yazınızı aşağıdaki puan çizelgesini kullanarak değerlendiriniz. Ölçütteki her bir davranışı gerçekleştirme durumunuza göre puanınızı yay ayraç içine yazınız.

(4) Yazımı kelime ve kavram havuzundan kelime seçerek oluşturdum.
(5) Noktalama işaretlerini doğru ve yerinde kullandım.
(5) Temada öğrendiğim söz varlığını kullandım.
(5) Anlamlı ve kurallı cümleler yazdım.

Cevap:

Soru: b) Aldığınız toplam puanı hesaplayarak aşağıdaki ifadeyi tamamlayınız.

Cevap:

Aldığım toplam puan 19. Toplamı artırmak/korumak için yazı öncesi plan yapmaya ve kelime çeşitliliğimi artırmaya gayret edeceğim.

GÖREVİMİZİ BİLELİM

Öğretmeninizin rehberliğinde Türkiye’nin farklı coğrafi bölgelerini temsil eden gruplara ayrılınız. Kütüphaneler, güvenilir genel ağ adresleri, öğretmenleriniz ve konuya dair bilgi sahibi olan büyükleriniz vb. kaynaklardan ulaşabileceklerinizi belirleyiniz. Bu kaynaklardan yararlanarak seçtiğiniz bölgeye ait türküler ve bu türkülerin ortaya çıkış hikâyeleri ile ilgili belgesel, video klip, kısa film vb. materyallere yönelik araştırma yapınız. Araştırmanız sırasında yukarıdaki sorulardan yararlanabilirsiniz. Araştırma süreciniz boyunca gerekli gördüğünüz noktaları defterinize not alınız. Ulaştığınız kaynaklardan yeterli bilgiye erişemediğinizi düşünüyorsanız güvenilir farklı kaynakları araştırmanıza dâhil edebilirsiniz.

Soru: Türkülerin ortaya çıkış hikâyeleri hakkın da neler biliyorsunuz?

Cevap: Türküler genellikle bir olaydan doğar; aşk, ayrılık, gurbet, kahramanlık ya da acı gibi duyguları anlatır. Söyleyenin adı zamanla unutulup türkü “anonim” olur ve yöreye göre değişir.

Soru: Sizce “türkü” kelimesiyle “Türk” kelimesinin arasında nasıl bir anlam ilişkisi olabilir?

Cevap: “Türkü” sözü aslen “Türkî”den gelir, “Türkçe olan, Türklere özgü” demektir. Yani türkü, Türk halkının ortak sesi ve sözüdür.

Soru: Türküler geçmişten günümüze hangi yollarla ulaşmış olabilir?

Cevap: Önce sözlü kültürle dilden dile, âşıklar ve ozanlar aracılığıyla yayılmıştır; sonra derlenip notaya alınmış, radyo-televizyon, kaset-CD ve bugün de internet ile bize ulaşmıştır.

***Türküz, Türkçe Konuşuruz metni cevapları Sayfa (42-43-44-45-46-47-48-49) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.