Türk Halk Edebiyatı: Âşık Veysel Dinleme/İzleme metni cevapları ve soruları, MEB Yayınları 8. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 100-101-102-103-104 (Millî Kültürümüz Teması)
Türk Halk Edebiyatı: Âşık Veysel Dinleme/İzleme Metni Cevapları
Türk Halk Edebiyatı: Âşık Veysel Dinleme/İzleme Metni Cevapları (8. Sınıf Türkçe)
Türk Halk Edebiyatı: Âşık Veysel Dinleme/İzleme Metni Cevapları Sayfa 100
TEMA ADI: Millî Kültürümüz
METİN ADI: Türk Halk Edebiyatı: Âşık Veysel Dinleme/İzleme
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Soru: 1) Âşık Veysel’e ait araştırdığınız şiiri arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap:
UZUN İNCE BİR YOLDAYIM
Uzun ince bir yoldayım
Gidiyorum gündüz gece
Bilmiyorum ne haldayım
Gidiyorum gündüz gece
Dünyaya geldiğim anda
Yürüdüm aynı zamanda
İki kapılı bir handa
Gidiyorum gündüz gece
Uykuda dahi yürüyom
Kalkmaya sebep arıyom
Gidenleri hep görüyom
Gidiyorum gündüz gece
Kırk dokuz yıl bu yollarda
Ovada dağda çöllerde
Düşmüşüm gurbet ellerde
Gidiyorum gündüz gece
Düşünülürse derince
Irak görünür görünce
Yol bir dakka miktarınca
Gidiyorum gündüz gece
Şaşar Veysel işbu hâle
Gâh ağlaya gâhi güle
Yetişmek için menzile
Gidiyorum gündüz gece
Aşık Veysel ŞATIROĞLU
Soru: 2) Değer verdiğiniz insanları birer türküyle ifade etmek isteseydiniz bu türküler hangileri olurdu? Arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Annemi “Karlı Kayın Ormanı”, babamı “Çanakkale Türküsü”, dedemi “Mihriban”, anneannemi “Fidayda”, kardeşimi ise “Çayır Çimen Geze Geze” türküsüyle ifade ederdim.
Soru: Karekodu okutarak izleyeceğiniz metinde anlamını bilmediğiniz kelime ve kelime gruplarını not alınız.
Cevap: Meşk, mahlas, perspektif, dörtlük, yarım kafiye.
TÜRK HALK EDEBİYATI: AŞIK VEYSEL
1. ETKİNLİK
Soru: Metni izlerken not aldığınız kelime veya kelime gruplarının anlamlarını TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten bularak aşağıya yazınız.
Cevap:
Kelime veya Kelime Grubu – Sözlükteki Anlamı
✅Meşk → Bir sanatı öğrenmek için yapılan tekrar, alıştırma.
✅Mahlas → Şairlerin şiirlerinde kullandıkları takma ad.
✅Perspektif → Bakış açısı, görüş yönü.
✅Dörtlük → Dört dizelik şiir bölümü.
✅Yarım kafiye → Şiirde tek ses benzerliğiyle yapılan uyak.
Türk Halk Edebiyatı: Âşık Veysel Dinleme/İzleme Metni Cevapları Sayfa 101
2. ETKİNLİK
Soru: Aşağıdaki soruları dinlediğiniz/izlediğiniz metinden hareketle sözlü olarak cevaplayınız.
Soru: 1) Âşık Veysel’in yöresinde yaygınlaşan hastalığın Veysel’in yaşamına nasıl bir etkisi olmuştur? Açıklayınız.
Cevap: Çiçek hastalığı nedeniyle Âşık Veysel iki gözünü de kaybetmiş, bu durum hayatını derinden etkilemiştir.
Soru: 2) Âşık Veysel’in sazla buluşması nasıl olmuştur? Anlatınız.
Cevap: Babası, onu teselli etmek için saz hediye etmiş, Veysel sazla dünyayı tanımaya başlamıştır.
Soru: 3) Ahmet Kutsi Tecer, Âşık Veysel’in yaşamında nasıl bir öneme sahiptir? Açıklayınız.
Cevap: Ahmet Kutsi Tecer, Veysel’in kendi sözlerini yazıp söylemesine öncülük etmiş, sanat hayatına yön vermiştir.
Soru: 4) Âşık Veysel’in şiirleri hangi özelliklere sahiptir? Yaşamının şiirleri üzerinde etkisi var mıdır? Açıklayınız.
Cevap: Âşık Veysel’in şiirleri genellikle dörtlüklerden oluşur, yarım kafiye kullanır. Yaşamındaki acılar ve köy hayatı şiirlerine yansımıştır.
Soru: 5) İki kapılı bir handa/Gidiyorum gündüz gece” dizeleriyle anlatılmak istenen nedir? Tartışınız.
Cevap: “İki kapılı han” mecazıyla hayat anlatılmaktadır. İnsan doğumla hanın bir kapısından girer, ölümle diğerinden çıkar.
Soru: 6) Sizce imkânsızlıklar başarıya ulaşmamızı engeller mi? Âşık Veysel’in yaşamından hareketle yorumlayınız.
Cevap: İmkânsızlıklar başarıyı engellemez. Veysel görme engeline rağmen azmiyle saz çalmış, şiir söylemiş ve Türk halk edebiyatında iz bırakmıştır.
3. ETKİNLİK
Soru: Metinde geçen aşağıdaki dizeleri inceleyiniz. Koyu yazılan kelimeler arasında nasıl bir anlam ilişkisi olduğunu ve bu kelimelerle hangi söz sanatının oluşturulduğunu açıklayınız.
Şaşar Veysel işbu hâle
Gâh ağlaya gâhi güle
Yetişmek için menzile
Gidiyorum gündüz gece
Cevap: Dizelerde geçen “ağlaya–güle” ve “gündüz–gece” kelimeleri birbirine zıt anlamlıdır. Zıt kavramlar bir arada kullanılarak karşıtlık vurgulanmıştır. Bu şekilde yapılan söz sanatına tezat (karşıtlık) denir. Bu sanatla şair, yaşamın içinde hem sevinç hem de üzüntünün bulunduğunu, zamanın da gece gündüz akıp gittiğini anlatmıştır.
Türk Halk Edebiyatı: Âşık Veysel Dinleme/İzleme Metni Cevapları Sayfa 102
4. ETKİNLİK
Soru: Aşağıdaki atasözü ve deyimleri inceleyiniz. Bu atasözü ve deyimlerden seçtiklerinizi kullanarak kültürümüzün dilimize yansımalarını tartışacağınız bilgilendirici bir metin yazınız. Metninize uygun bir başlık yazmayı unutmayınız.
➡️türkü tutturmak
➡️Aşı pişiren yağ olur, gelinin yüzü ağ olur.
➡️Misafir kısmeti ile gelir.
➡️düğün bayram etmek
➡️kilimci ile kör hacı
Cevap:
KÜLTÜRÜMÜZÜN DİLİMİZE YANSIMALARI
Dilimiz, kültürümüzün en önemli aynasıdır. Atasözleri ve deyimler, milletimizin yaşantısını, değerlerini ve tecrübelerini yansıtır. Örneğin, “Aşı pişiren yağ olur, gelinin yüzü ağ olur.” atasözü, emek verenin karşılığını alacağını anlatır. Bu söz, toplumumuzun çalışmaya ve üretmeye verdiği önemi göstermektedir.
Yine “Misafir kısmeti ile gelir.” atasözü, misafire değer veren bir millet olduğumuzu ifade eder. Gerçekten de Türk kültüründe misafir ağırlamak büyük bir erdemdir. “Türkü tutturmak” deyimi ise halkımızın duygularını müzikle dile getirme alışkanlığını anlatır. Bu da sanatın günlük yaşantımızdaki yerini gösterir.
Ayrıca “düğün bayram etmek” deyimi, sevinçli günlerde bir araya gelmenin toplumsal önemini ortaya koyar. Bu atasözü ve deyimler, kültürümüzün köklü geçmişini dilimize taşımış, bize yol göstermiştir.
Türk Halk Edebiyatı: Âşık Veysel Dinleme/İzleme Metni Cevapları Sayfa 103
5. ETKİNLİK
Soru: A) Aşağıda Konya mutfağına ait bir tatlının kırk yıl öncesi ve sonrasına ait tarifleri yer almaktadır. Bu tarifleri karşılaştırarak tariflerin benzerlik ve farklılıklarını açıklayınız.
Cevap:
Benzerlikler:
- Her iki tarifte de un, kaymak ve yağ kullanılmıştır.
- Yufkalar açılarak tepsiye serilmiş ve katların arasına yağ gezdirilmiştir.
- Kaymak, yufkaların arasına yerleştirilmiş, tatlı şerbetle ya da üzerine serpilerek tatlandırılmıştır.
- Sonunda tatlı dilimlenip şurup dökülerek servis edilmiştir.
Farklılıklar:
- Eski tarifte yumurta ve tuz kullanılırken, yeni tarifte bunların yerine süt ve zeytinyağı eklenmiştir.
- Kırk yıl önceki tarifte şeker şurubu hazırlanıp sıcak tatlının üzerine dökülmüştür; kırk yıl sonraki tarifte ise şurup dışında pudra şekeri de tercih edilebilmektedir.
- Eski tarifte pişirme sacda yapılırken, yeni tarifte fırında yapılmaktadır.
- Ölçüler değişmiştir: eskiden kilo ile belirtilirken, yeni tarifte bardak ve fincan ölçüleri kullanılmıştır.
Sonuç olarak, her iki tarif aynı tatlıyı anlatmaktadır fakat kullanılan malzemeler ve pişirme yöntemleri zamanla değişmiştir.
Soru: B) Siz de yörenize ait bir yemeğin tarifini büyüklerinizden öğrenerek arkadaşlarınıza anlatınız.
Cevap:
Benim yöremde en çok sevilen yemeklerden biri İstanbul usulü kuru fasulyedir. Büyüklerimden öğrendiğim tarifi sizlerle paylaşmak isterim.
Malzemeler:
2 su bardağı kuru fasulye
1 adet soğan
2 yemek kaşığı salça
3 yemek kaşığı sıvı yağ
1 yemek kaşığı tereyağı
Tuz, karabiber, pul biber
Yapılışı: Fasulyeler akşamdan ıslatılır. Ertesi gün haşlanıp suyu süzülür. Tencereye yağ ve tereyağı konur, ince doğranmış soğan pembeleşinceye kadar kavrulur. Ardından salça eklenir ve karıştırılır. Haşlanmış fasulyeler tencereye eklenir, üzerine sıcak su konur. Tuz ve baharatlar atılarak orta ateşte pişirilir. Fasulyeler yumuşayınca ocaktan alınır. Yanına pilav ve turşu ile servis edilir.
Bu yemek, sofralarımızda hem günlük hem de misafir ağırlarken sıkça yapılır.
Türk Halk Edebiyatı: Âşık Veysel Dinleme/İzleme Metni Cevapları Sayfa 104
6. ETKİNLİK
Soru: A) Aşağıdaki tabloda işaretlenmiş özelliklere uygun, örnekteki gibi cümleler yazınız.
Cevap:
Soru: B) Aşağıdaki cümleleri okuyarak cümlelerin yanına yay ayraç ( ) içinde verilen özelliklerini yazınız.
Cevap:
7. ETKİNLİK
Soru: Karekodu okutarak cümle türleriyle ilgili elektronik içerikte verilen etkinliği yapınız.
Cevap: Karekoddaki verilen etkinliği bu şekilde yapabilirsiniz.
GELECEK DERSE HAZIRLIK
Soru: Türk-İslam bilginlerinden birini araştırınız.
Cevap: Türk-İslam bilginlerinden biri Farabi’dir. 870 yılında Farab’da doğmuştur. Felsefe, mantık, matematik, fizik, müzik ve siyaset alanlarında önemli çalışmalar yapmıştır. “Muallim-i Sânî” yani “ikinci öğretmen” olarak bilinir; çünkü Aristo’dan sonra en büyük öğretmen kabul edilmiştir. İslam dünyasında bilim ve felsefenin gelişmesine büyük katkı sağlamış, Batı dünyasını da etkilemiştir. En önemli eserlerinden biri “El-Medinetü’l-Fazıla” (Erdemli Şehir) adlı kitabıdır. Farabi, bilime ve akla verdiği önemle tanınmıştır.
***Türk Halk Edebiyatı: Âşık Veysel Dinleme/İzleme metni cevapları Sayfa (100-101-102-103-104) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.
Yorum Yap