Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Soru: Üniversitelerin “Geleneksel Türk Sanatları” adlı bölümünde hangi sanat dallarının eğitimi verilmektedir? Araştırınız. Bu dallardan ilginizi çeken bir tanesiyle ilgili görseller bularak sınıfınıza getiriniz. Bilgi kaynaklarını etkili bir şekilde kullanınız.

Cevap: Hat, tezhip, minyatür, çini, seramik sanatları, ahşap sanatları, dokuma ve halı sanatları gibi bölümlerin eğitimi verilmektedir.

Metni, görev dağılımı yaparak grup hâlinde okuyunuz.

TEL İLE ÖRÜLEN DANTEL: TELKÂRÎ

Çarşıya çıktığımda sık sık karşılaştığım telkâri takılara baktıkça hep nasıl yapıldığını merak etmişimdir. Bir gün bu merakımdan babama da bahsettim, O da telkâri ustası bir arkadaşı olduğunu, istersem beni götürebileceğini söyledi. Ertelemeden hemen o hafta sonu beraber ustanın yanına gittik. Merak ettiğim tüm soruları sordum, o da bana adım adım telkâri sanatını anlattı.
Usta, çok merak ediyorum ben bu telkâriyi. Mesela ismi neden bu kadar zor? Tel-kâri, telkâri... Söylemekte zorlanıyorum...
İsmi telkâri çünkü tamamen tellerden yapılıyor. Telkâri de telden yapılan anlamına geliyor. Ayrıca “vav işi” de denir. Arap alfabesindeki vav harfi motif olarak çok sık kullanıldığı için bu ismi almıştır. Biz ustalar aramızda “çift işi” de deriz.
Ne demek çift işi?
Hani incecik tellerden yapılıyor ya, işte bu ince telleri tutmak için kullandığımız bir alet var adı çift, oradan alıyor adını.
Ne tür teller bunlar?
Bu önemli. Her telden olmuyor. Saç teli kadar ince gümüş teller olması lazım. Bu tamamen el ile eğilip bükülerek örülür ve telkâri olur. Tamamı el işçiliğidir.
Peki, ne zamandır var bu sanat?
Başlangıcı milattan öncesine kadar dayanıyor. Arkeologlar yaptıkları çalışmalar sonucunda telkâri tekniğinin MÖ 3000 yılından beri Mezopotamya’da, MÖ 2500 yılından bu yana da Anadolu’da kullanıldığını bulmuşlar. Bu sanatın asıl merkezi aslında Musul’dur. Daha 12. yüzyılda insanlar incecik telleri işliyorlarmış. Sonraları bu sanat Suriye’ye, oradan da Anadolu’ya geçmiş.
Peki, ülkemizde daha çok nerelerde yapılıyor?
Mardin’de.
Başka yerlerde yapılmıyor mu?
Yapılıyor elbet. Ankara’nın Beypazarı diye bir ilçesi var, orada da bu sanat gelişmiştir. Trabzon’u da unutmamak gerekir. Ama ilk akla gelen Mardin’dir.

Neler yapılıyor bu telkâri tekniği ile?
Öncelikle süs ve süsleme eşyaları diyelim. Takılar; kolye, bileklik, yaka iğnesi... Bazen de dekoratif objeler yapıyoruz.
Bu sanatı nasıl öğrendiniz?
Uzun yıllarımı aldı öğrenmek.
Neden, sınıfta mı kaldınız?
Bir okulu olsaydı da keşke gitseydim. Ama pek çok sanatta olduğu gibi bu sanatı da öğrenmek için işi ustasından öğrenmen gerekiyor. Yani ben de çıraklıktan başladım öğrenmeye. Benim okulum ustamın atölyesiydi.
Çırak ne demek?
Bir işi öğrenmek üzere işin ustasının yanında çalışan kişiye denir. Bu öğrenme süreci yıllarını alır. Küçük bir çocukken başladım ben de. Önce yaz tatillerinde gidiyordum ustamın yanına, sonra devamlı gitmeye başladım. Ustamın yanında gide gele yıllar sonra ben de bir usta oldum.
Teşekkür ederim Usta. Senden bir ricam daha var. Bugünlük senin çırağın olsam, bana bu sanatın nasıl yapıldığını kısaca gösterir misin?
Hay hay memnun olurum. E hadi o zaman çırak, tak bakalım şu önlüğü.
10 Adımda Telkâri Sanatı
1. Usta önce hayalimdeki yüzüğü yapmak için kalın bir telden çiçek yaptı.
2. Çiçeğin yapraklarını penseyle şekillendirdi.
3. Sonra ucundan ateş çıkan bir boruyla çiçeği ısıttı. Bu işleme “Tavlama” deniyormuş. Tel ısınınca daha kolay şekil alıyormuş. (...)
4. Isınan tel kolayca şekil aldı. Artık yüzüğümün dış kısmı hazırdı. Bu haliyle bile çok güzel görünüyordu. (...)
5. Usta çiçeğini bozulmaması için “kaynak” yapması gerektiğini söyledi. Toz halinde gümüş çıkarttı. Ben gümüşü ilk kez bu halde gördüğüm için şaşırdım. Yine ısıtarak gümüşü eritti, çiçeğin birleşen yerleri açılmasın diye de iyice yapıştırdı.
6. Usta, penseyi yeniden eline aldı. Çiçeği iyice düzeltti.
7. Yüzüğün daha iyi olması için incecik bir telle boş kısımlarını doldurmaya başladı.
8. Toz gümüşü yeniden eline alan usta, çiçeğin üzerine döküp yine ısıtmaya başladı. Böylece daha sağlam ve parlak oluyormuş.
9. Tamamladıktan sonra, yüzüğü asit dolu bir kavanoza atıp çıkarttı.
10. Çok heyecanlıyım, asitten çıkartılan yüzük fırçalandı, temizlendi ve pırıl pırıl yüzüğüm artık hazır.

1. ETKİNLİK
Soru: Aşağıdaki soruları okuduğunuz metne göre cevaplayınız.
Cevap:

Soru: Telkâri ne demektir?

Cevap: Tel durumundaki gümüşü, altını örerek veya bir şey üzerine kakarak yapılan iş.

Soru: Metinde bahsi geçen sanatın geçmişi hangi yıllara dayanır?

Cevap: MÖ 3000 yılına dayanır.

Soru: Telkâri ülkemizde nerelerde yapılan bir sanattır?

Cevap: Mardin, Trabzon ve Ankara’nın Beypazarı ilçesinde yapılan bir sanattır.

Soru: Telkâri hangi alanlarda kullanılır?

Cevap: Telkâri, kolye, bileklik, yaka iğnesi gibi süs ve süsleme eşyalarında ve dekoratif objelerin yapımında kullanılmaktadır.
2. ETKİNLİK 
Soru: Aşağıdaki ifadelerden hangileri bu metin için uygun bir başlık olabilir? İşaretleyiniz.
Cevap:

3. ETKİNLİK 
Soru: Metinde verilen yüzük yapımının iş ve işlem basamaklarını tekrar okuyunuz. Buna göre aşağıdaki maddeleri geçiş ve bağlantı ifadelerine dikkat ederek sıraya koyunuz.
Cevap:

4. ETKİNLİK 
Soru: Metinden alınan aşağıdaki cümlelerde koyu yazılan kelimeler yüklemdir. Bu kelimelerin yüklem olarak görev almasını sağlayan ek, kısa çizgi ile ayrılarak gösterilmiştir. Sizler de bu ekleri kullanarak isim soylu sözcüklerle yüklemler oluşturunuz. Bu yüklemleri cümle içinde kullanınız.
Cevap:

5. ETKİNLİK 
Soru: Geleneksel Türk sanatları hakkında “Hazırlık Çalışması” kapsamında yapmış olduğunuz araştırma sonuçlarını yazılı hâle getiriniz. Yazınızı görsellerle destekleyebilirsiniz.
Cevap:

GELENEKSEL TÜRK SANATLARI

Geleneksel Türk sanatları, Türk milletinin tarih boyunca geliştirdiği zengin kültürel ve sanatsal mirası temsil eder. Bu sanat dalları, estetik ve zarafetle bezenmiş, tarihî ve kültürel değerleri yansıtan eserler ortaya koyar. İşte bazı önemli geleneksel Türk sanatları:

1. Hat Sanatı: Arap harfleriyle estetik yazı yazma sanatıdır. Özellikle Osmanlı döneminde gelişmiş ve Kuran-ı Kerim yazımında önemli bir yer tutmuştur. Hat eserleri genellikle cami duvarlarını ve levhaları süsler.

2. Ebru Sanatı: Su yüzeyine özel boyalarla desen yapılıp kağıda aktarılmasıyla oluşan sanat dalıdır. Doğadan esinlenilen desenler, özellikle kitap ciltlerinde ve levhalarda kullanılır.

3. Minyatür: Detaylı ve renkli resimleme sanatıdır. Tarihî olayları ve günlük yaşamı anlatan minyatürler genellikle kitap süslemelerinde yer alır.

4. Çini: Seramik üzerine yapılan süsleme sanatıdır. Özellikle İznik ve Kütahya çinileri, Osmanlı mimarisinde önemli bir yer tutar. Camiler ve saraylarda dekoratif amaçla kullanılmıştır.

5. Tezhip: Altın ve çeşitli boyalarla kitap sayfalarının süslenmesidir. Özellikle Kuran-ı Kerim ve el yazması eserlerde sıkça görülür.

Bu sanatlar, geçmişten günümüze aktarılan değerli bir kültürel miras olarak yaşatılmakta ve dünya çapında takdir görmektedir. Geleneksel Türk sanatlarını korumak ve tanıtmak, kültürümüzü gelecek nesillere aktarmanın önemli bir yoludur.
GELECEK DERSE HAZIRLIK
Soru: Yunus Emre’yi ve onun Türk diline katkılarını araştırınız. Araştırmanız esnasında defterinize notlar alınız.

Cevap:

YUNUS EMRE VE TÜRK DİLİNE KATKILARI

Yunus Emre Kimdir?

Yunus Emre, 13. yüzyıl sonu ve 14. yüzyıl başlarında yaşamış önemli bir Türk mutasavvıf ve halk şairidir. Anadolu’da Türk tasavvuf edebiyatının öncülerinden biri olan Yunus Emre, sade bir dille yazdığı ilahileri ve şiirleriyle geniş halk kitlelerine ulaşmıştır.

Türk Diline Katkıları:

Sade Dil Kullanımı: Yunus Emre, şiirlerinde halkın anlayabileceği sade ve akıcı bir Türkçe kullanmıştır. Bu, Türkçenin halk arasında yaygınlaşmasına ve günlük dilin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
 	Tasavvufî Kavramları Yaygınlaştırması: Yunus Emre, tasavvuf konularını Türkçe şiirlerle anlatarak hem tasavvuf düşüncesini halka yaklaştırmış hem de Türkçe kelimelerin bu alanda zenginleşmesini sağlamıştır.
 	Halk Edebiyatına Katkı: Şiirlerinde hece ölçüsünü ve halk edebiyatı nazım şekillerini kullanarak Türk halk şiirinin gelişimine öncülük etmiştir.
 	Evrensel İnsan Sevgisi: Şiirlerinde hoşgörü, sevgi ve kardeşlik temalarını işlerken, bunları yalın bir Türkçe ile dile getirmiştir. Bu da onun eserlerini sadece Anadolu’da değil, dünya genelinde de tanınır kılmıştır.

Soru: Yunus Emre’nin herhangi bir şiirinin tamamını ya da bir bölümünü ezberleyiniz.

Cevap:

Şol cennetin ırmakları
Akar Allah deyü deyü
Çıkmış İslam bülbülleri
Öter Allah deyü deyü

Salınır tuba dalları
Kur'an okur hem dilleri
Cennet bağının gülleri
Kokar Allah deyü deyü

Soru: Yunus Emre’nin “Taştın Yine Deli Gönül” adlı şiirinin bestesini genel ağda dinleyiniz ve şairin bu şiirdeki ruh hâlini yorumlamaya çalışınız.

Cevap: Yunus Emre’nin bu şiirde çaresizce bir arayışın içinde gibidir. Gönlünün coşkunluğunu ifade etmiştir.
***Tel İle Örülen Dantel: Telkari metni cevapları Sayfa (169-170-171-172-173-174) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.

Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları (7. Sınıf Türkçe)

Tel İle Örülen Dantel: Telkari metni cevapları ve soruları, Özgün Yayınları 7. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 169-170-171-172-173-174 (Millî Kültürümüz Teması)

Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları

Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları Sayfa 170

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

Soru: Üniversitelerin “Geleneksel Türk Sanatları” adlı bölümünde hangi sanat dallarının eğitimi verilmektedir? Araştırınız. Bu dallardan ilginizi çeken bir tanesiyle ilgili görseller bularak sınıfınıza getiriniz. Bilgi kaynaklarını etkili bir şekilde kullanınız.

Cevap: Hat, tezhip, minyatür, çini, seramik sanatları, ahşap sanatları, dokuma ve halı sanatları gibi bölümlerin eğitimi verilmektedir.

Metni, görev dağılımı yaparak grup hâlinde okuyunuz.

TEL İLE ÖRÜLEN DANTEL: TELKÂRÎ

Çarşıya çıktığımda sık sık karşılaştığım telkâri takılara baktıkça hep nasıl yapıldığını merak etmişimdir. Bir gün bu merakımdan babama da bahsettim, O da telkâri ustası bir arkadaşı olduğunu, istersem beni götürebileceğini söyledi. Ertelemeden hemen o hafta sonu beraber ustanın yanına gittik. Merak ettiğim tüm soruları sordum, o da bana adım adım telkâri sanatını anlattı.
Usta, çok merak ediyorum ben bu telkâriyi. Mesela ismi neden bu kadar zor? Tel-kâri, telkâri… Söylemekte zorlanıyorum…
İsmi telkâri çünkü tamamen tellerden yapılıyor. Telkâri de telden yapılan anlamına geliyor. Ayrıca “vav işi” de denir. Arap alfabesindeki vav harfi motif olarak çok sık kullanıldığı için bu ismi almıştır. Biz ustalar aramızda “çift işi” de deriz.
Ne demek çift işi?
Hani incecik tellerden yapılıyor ya, işte bu ince telleri tutmak için kullandığımız bir alet var adı çift, oradan alıyor adını.
Ne tür teller bunlar?
Bu önemli. Her telden olmuyor. Saç teli kadar ince gümüş teller olması lazım. Bu tamamen el ile eğilip bükülerek örülür ve telkâri olur. Tamamı el işçiliğidir.
Peki, ne zamandır var bu sanat?
Başlangıcı milattan öncesine kadar dayanıyor. Arkeologlar yaptıkları çalışmalar sonucunda telkâri tekniğinin MÖ 3000 yılından beri Mezopotamya’da, MÖ 2500 yılından bu yana da Anadolu’da kullanıldığını bulmuşlar. Bu sanatın asıl merkezi aslında Musul’dur. Daha 12. yüzyılda insanlar incecik telleri işliyorlarmış. Sonraları bu sanat Suriye’ye, oradan da Anadolu’ya geçmiş.
Peki, ülkemizde daha çok nerelerde yapılıyor?
Mardin’de.
Başka yerlerde yapılmıyor mu?
Yapılıyor elbet. Ankara’nın Beypazarı diye bir ilçesi var, orada da bu sanat gelişmiştir. Trabzon’u da unutmamak gerekir. Ama ilk akla gelen Mardin’dir.

Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları Sayfa 171

Neler yapılıyor bu telkâri tekniği ile?
Öncelikle süs ve süsleme eşyaları diyelim. Takılar; kolye, bileklik, yaka iğnesi… Bazen de dekoratif objeler yapıyoruz.
Bu sanatı nasıl öğrendiniz?
Uzun yıllarımı aldı öğrenmek.
Neden, sınıfta mı kaldınız?
Bir okulu olsaydı da keşke gitseydim. Ama pek çok sanatta olduğu gibi bu sanatı da öğrenmek için işi ustasından öğrenmen gerekiyor. Yani ben de çıraklıktan başladım öğrenmeye. Benim okulum ustamın atölyesiydi.
Çırak ne demek?
Bir işi öğrenmek üzere işin ustasının yanında çalışan kişiye denir. Bu öğrenme süreci yıllarını alır. Küçük bir çocukken başladım ben de. Önce yaz tatillerinde gidiyordum ustamın yanına, sonra devamlı gitmeye başladım. Ustamın yanında gide gele yıllar sonra ben de bir usta oldum.
Teşekkür ederim Usta. Senden bir ricam daha var. Bugünlük senin çırağın olsam, bana bu sanatın nasıl yapıldığını kısaca gösterir misin?
Hay hay memnun olurum. E hadi o zaman çırak, tak bakalım şu önlüğü.
10 Adımda Telkâri Sanatı
1. Usta önce hayalimdeki yüzüğü yapmak için kalın bir telden çiçek yaptı.
2. Çiçeğin yapraklarını penseyle şekillendirdi.
3. Sonra ucundan ateş çıkan bir boruyla çiçeği ısıttı. Bu işleme “Tavlama” deniyormuş. Tel ısınınca daha kolay şekil alıyormuş. (…)
4. Isınan tel kolayca şekil aldı. Artık yüzüğümün dış kısmı hazırdı. Bu haliyle bile çok güzel görünüyordu. (…)
5. Usta çiçeğini bozulmaması için “kaynak” yapması gerektiğini söyledi. Toz halinde gümüş çıkarttı. Ben gümüşü ilk kez bu halde gördüğüm için şaşırdım. Yine ısıtarak gümüşü eritti, çiçeğin birleşen yerleri açılmasın diye de iyice yapıştırdı.
6. Usta, penseyi yeniden eline aldı. Çiçeği iyice düzeltti.
7. Yüzüğün daha iyi olması için incecik bir telle boş kısımlarını doldurmaya başladı.
8. Toz gümüşü yeniden eline alan usta, çiçeğin üzerine döküp yine ısıtmaya başladı. Böylece daha sağlam ve parlak oluyormuş.
9. Tamamladıktan sonra, yüzüğü asit dolu bir kavanoza atıp çıkarttı.
10. Çok heyecanlıyım, asitten çıkartılan yüzük fırçalandı, temizlendi ve pırıl pırıl yüzüğüm artık hazır.

Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları Sayfa 172

1. ETKİNLİK

Soru: Aşağıdaki soruları okuduğunuz metne göre cevaplayınız.

Cevap:

Soru: Telkâri ne demektir?

Cevap: Tel durumundaki gümüşü, altını örerek veya bir şey üzerine kakarak yapılan iş.

Soru: Metinde bahsi geçen sanatın geçmişi hangi yıllara dayanır?

Cevap: MÖ 3000 yılına dayanır.

Soru: Telkâri ülkemizde nerelerde yapılan bir sanattır?

Cevap: Mardin, Trabzon ve Ankara’nın Beypazarı ilçesinde yapılan bir sanattır.

Soru: Telkâri hangi alanlarda kullanılır?

Cevap: Telkâri, kolye, bileklik, yaka iğnesi gibi süs ve süsleme eşyalarında ve dekoratif objelerin yapımında kullanılmaktadır.

2. ETKİNLİK

Soru: Aşağıdaki ifadelerden hangileri bu metin için uygun bir başlık olabilir? İşaretleyiniz.

Cevap:

3. ETKİNLİK

Soru: Metinde verilen yüzük yapımının iş ve işlem basamaklarını tekrar okuyunuz. Buna göre aşağıdaki maddeleri geçiş ve bağlantı ifadelerine dikkat ederek sıraya koyunuz.

Cevap:

Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları Sayfa 173

4. ETKİNLİK

Soru: Metinden alınan aşağıdaki cümlelerde koyu yazılan kelimeler yüklemdir. Bu kelimelerin yüklem olarak görev almasını sağlayan ek, kısa çizgi ile ayrılarak gösterilmiştir. Sizler de bu ekleri kullanarak isim soylu sözcüklerle yüklemler oluşturunuz. Bu yüklemleri cümle içinde kullanınız.

Cevap:

Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları Sayfa 174

5. ETKİNLİK

Soru: Geleneksel Türk sanatları hakkında “Hazırlık Çalışması” kapsamında yapmış olduğunuz araştırma sonuçlarını yazılı hâle getiriniz. Yazınızı görsellerle destekleyebilirsiniz.

Cevap:

GELENEKSEL TÜRK SANATLARI

1. Hat Sanatı: Arap harfleriyle estetik yazı yazma sanatıdır. Özellikle Osmanlı döneminde gelişmiş ve Kuran-ı Kerim yazımında önemli bir yer tutmuştur. Hat eserleri genellikle cami duvarlarını ve levhaları süsler.

2. Ebru Sanatı: Su yüzeyine özel boyalarla desen yapılıp kağıda aktarılmasıyla oluşan sanat dalıdır. Doğadan esinlenilen desenler, özellikle kitap ciltlerinde ve levhalarda kullanılır.

3. Minyatür: Detaylı ve renkli resimleme sanatıdır. Tarihî olayları ve günlük yaşamı anlatan minyatürler genellikle kitap süslemelerinde yer alır.

4. Çini: Seramik üzerine yapılan süsleme sanatıdır. Özellikle İznik ve Kütahya çinileri, Osmanlı mimarisinde önemli bir yer tutar. Camiler ve saraylarda dekoratif amaçla kullanılmıştır.

5. Tezhip: Altın ve çeşitli boyalarla kitap sayfalarının süslenmesidir. Özellikle Kuran-ı Kerim ve el yazması eserlerde sıkça görülür.

GELECEK DERSE HAZIRLIK

Soru: Yunus Emre’yi ve onun Türk diline katkılarını araştırınız. Araştırmanız esnasında defterinize notlar alınız.

Cevap:

YUNUS EMRE VE TÜRK DİLİNE KATKILARI

Yunus Emre Kimdir?

Türk Diline Katkıları:

Sade Dil Kullanımı: Yunus Emre, şiirlerinde halkın anlayabileceği sade ve akıcı bir Türkçe kullanmıştır. Bu, Türkçenin halk arasında yaygınlaşmasına ve günlük dilin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Tasavvufî Kavramları Yaygınlaştırması: Yunus Emre, tasavvuf konularını Türkçe şiirlerle anlatarak hem tasavvuf düşüncesini halka yaklaştırmış hem de Türkçe kelimelerin bu alanda zenginleşmesini sağlamıştır.
Halk Edebiyatına Katkı: Şiirlerinde hece ölçüsünü ve halk edebiyatı nazım şekillerini kullanarak Türk halk şiirinin gelişimine öncülük etmiştir.
Evrensel İnsan Sevgisi: Şiirlerinde hoşgörü, sevgi ve kardeşlik temalarını işlerken, bunları yalın bir Türkçe ile dile getirmiştir. Bu da onun eserlerini sadece Anadolu’da değil, dünya genelinde de tanınır kılmıştır.

Soru: Yunus Emre’nin herhangi bir şiirinin tamamını ya da bir bölümünü ezberleyiniz.

Cevap:

Şol cennetin ırmakları
Akar Allah deyü deyü
Çıkmış İslam bülbülleri
Öter Allah deyü deyü

Salınır tuba dalları
Kur’an okur hem dilleri
Cennet bağının gülleri
Kokar Allah deyü deyü

Soru: Yunus Emre’nin “Taştın Yine Deli Gönül” adlı şiirinin bestesini genel ağda dinleyiniz ve şairin bu şiirdeki ruh hâlini yorumlamaya çalışınız.

Cevap: Yunus Emre’nin bu şiirde çaresizce bir arayışın içinde gibidir. Gönlünün coşkunluğunu ifade etmiştir.

***Tel İle Örülen Dantel: Telkari metni cevapları Sayfa (169-170-171-172-173-174) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.

Türkçe Ders Kitabı Cevapları

☺️ BU İÇERİĞE EMOJİYLE TEPKİ VER!