Tel İle Örülen Dantel: Telkari metni cevapları ve soruları, Özgün Yayınları 7. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 169-170-171-172-173-174 (Millî Kültürümüz Teması)
Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları
Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları (7. Sınıf Türkçe)
Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları Sayfa 170
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Soru: Üniversitelerin “Geleneksel Türk Sanatları” adlı bölümünde hangi sanat dallarının eğitimi verilmektedir? Araştırınız. Bu dallardan ilginizi çeken bir tanesiyle ilgili görseller bularak sınıfınıza getiriniz. Bilgi kaynaklarını etkili bir şekilde kullanınız.
Cevap:
Metni, görev dağılımı yaparak grup hâlinde okuyunuz.
TEL İLE ÖRÜLEN DANTEL: TELKÂRÎ
Çarşıya çıktığımda sık sık karşılaştığım telkâri takılara baktıkça hep nasıl yapıldığını merak etmişimdir. Bir gün bu merakımdan babama da bahsettim, O da telkâri ustası bir arkadaşı olduğunu, istersem beni götürebileceğini söyledi. Ertelemeden hemen o hafta sonu beraber ustanın yanına gittik. Merak ettiğim tüm soruları sordum, o da bana adım adım telkâri sanatını anlattı.
Usta, çok merak ediyorum ben bu telkâriyi. Mesela ismi neden bu kadar zor? Tel-kâri, telkâri… Söylemekte zorlanıyorum…
İsmi telkâri çünkü tamamen tellerden yapılıyor. Telkâri de telden yapılan anlamına geliyor. Ayrıca “vav işi” de denir. Arap alfabesindeki vav harfi motif olarak çok sık kullanıldığı için bu ismi almıştır. Biz ustalar aramızda “çift işi” de deriz.
Ne demek çift işi?
Hani incecik tellerden yapılıyor ya, işte bu ince telleri tutmak için kullandığımız bir alet var adı çift, oradan alıyor adını.
Ne tür teller bunlar?
Bu önemli. Her telden olmuyor. Saç teli kadar ince gümüş teller olması lazım. Bu tamamen el ile eğilip bükülerek örülür ve telkâri olur. Tamamı el işçiliğidir.
Peki, ne zamandır var bu sanat?
Başlangıcı milattan öncesine kadar dayanıyor. Arkeologlar yaptıkları çalışmalar sonucunda telkâri tekniğinin MÖ 3000 yılından beri Mezopotamya’da, MÖ 2500 yılından bu yana da Anadolu’da kullanıldığını bulmuşlar. Bu sanatın asıl merkezi aslında Musul’dur. Daha 12. yüzyılda insanlar incecik telleri işliyorlarmış. Sonraları bu sanat Suriye’ye, oradan da Anadolu’ya geçmiş.
Peki, ülkemizde daha çok nerelerde yapılıyor?
Mardin’de.
Başka yerlerde yapılmıyor mu?
Yapılıyor elbet. Ankara’nın Beypazarı diye bir ilçesi var, orada da bu sanat gelişmiştir. Trabzon’u da unutmamak gerekir. Ama ilk akla gelen Mardin’dir.
Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları Sayfa 171
Neler yapılıyor bu telkâri tekniği ile?
Öncelikle süs ve süsleme eşyaları diyelim. Takılar; kolye, bileklik, yaka iğnesi… Bazen de dekoratif objeler yapıyoruz.
Bu sanatı nasıl öğrendiniz?
Uzun yıllarımı aldı öğrenmek.
Neden, sınıfta mı kaldınız?
Bir okulu olsaydı da keşke gitseydim. Ama pek çok sanatta olduğu gibi bu sanatı da öğrenmek için işi ustasından öğrenmen gerekiyor. Yani ben de çıraklıktan başladım öğrenmeye. Benim okulum ustamın atölyesiydi.
Çırak ne demek?
Bir işi öğrenmek üzere işin ustasının yanında çalışan kişiye denir. Bu öğrenme süreci yıllarını alır. Küçük bir çocukken başladım ben de. Önce yaz tatillerinde gidiyordum ustamın yanına, sonra devamlı gitmeye başladım. Ustamın yanında gide gele yıllar sonra ben de bir usta oldum.
Teşekkür ederim Usta. Senden bir ricam daha var. Bugünlük senin çırağın olsam, bana bu sanatın nasıl yapıldığını kısaca gösterir misin?
Hay hay memnun olurum. E hadi o zaman çırak, tak bakalım şu önlüğü.
10 Adımda Telkâri Sanatı
1. Usta önce hayalimdeki yüzüğü yapmak için kalın bir telden çiçek yaptı.
2. Çiçeğin yapraklarını penseyle şekillendirdi.
3. Sonra ucundan ateş çıkan bir boruyla çiçeği ısıttı. Bu işleme “Tavlama” deniyormuş. Tel ısınınca daha kolay şekil alıyormuş. (…)
4. Isınan tel kolayca şekil aldı. Artık yüzüğümün dış kısmı hazırdı. Bu haliyle bile çok güzel görünüyordu. (…)
5. Usta çiçeğini bozulmaması için “kaynak” yapması gerektiğini söyledi. Toz halinde gümüş çıkarttı. Ben gümüşü ilk kez bu halde gördüğüm için şaşırdım. Yine ısıtarak gümüşü eritti, çiçeğin birleşen yerleri açılmasın diye de iyice yapıştırdı.
6. Usta, penseyi yeniden eline aldı. Çiçeği iyice düzeltti.
7. Yüzüğün daha iyi olması için incecik bir telle boş kısımlarını doldurmaya başladı.
8. Toz gümüşü yeniden eline alan usta, çiçeğin üzerine döküp yine ısıtmaya başladı. Böylece daha sağlam ve parlak oluyormuş.
9. Tamamladıktan sonra, yüzüğü asit dolu bir kavanoza atıp çıkarttı.
10. Çok heyecanlıyım, asitten çıkartılan yüzük fırçalandı, temizlendi ve pırıl pırıl yüzüğüm artık hazır.
Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları Sayfa 172
1. ETKİNLİK
Soru: Aşağıdaki soruları okuduğunuz metne göre cevaplayınız.
Cevap:
Soru: Telkâri ne demektir?
Cevap:
Soru: Metinde bahsi geçen sanatın geçmişi hangi yıllara dayanır?
Cevap:
Soru: Telkâri ülkemizde nerelerde yapılan bir sanattır?
Cevap:
Soru: Telkâri hangi alanlarda kullanılır?
Cevap:
2. ETKİNLİK
Soru: Aşağıdaki ifadelerden hangileri bu metin için uygun bir başlık olabilir? İşaretleyiniz.
Cevap:
Gümüşün Zarafeti ()
İp Bükme Sanatı ()
Çift İşi ()
Renklerin Büyüsü ()
Vav İşi ()
3. ETKİNLİK
Soru: Metinde verilen yüzük yapımının iş ve işlem basamaklarını tekrar okuyunuz. Buna göre aşağıdaki maddeleri geçiş ve bağlantı ifadelerine dikkat ederek sıraya koyunuz.
Cevap:
Kaynaktan sonra çiçek, pense ile yeniden düzeltildi. ()
Kalın telden yapılan çiçeğe “tavlama” işlemi uygulandı ve şekil verildi. ()
Süslemeden sonra toz gümüş yeniden kullanılarak çiçek, daha sağlam ve parlak hâle getirildi. ()
Daha sonra yüzüğün boş kalan kısımları incecik tellerle süslendi. ()
Dış kısmı hazır olan çiçeğe toz halindeki gümüş kullanılarak kaynak yapıldı. ()
İlk önce kalın bir telden çiçek yapıldı ve bu çiçek pense ile düzeltildi. ()
Yüzük, asit dolu bir kavanoza atıldı. ()
Son olarak asitten çıkarılan yüzük fırçalanıp temizlendi. İşte yüzüğüm hazır! ()
Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları Sayfa 173
4. ETKİNLİK
Soru: Metinden alınan aşağıdaki cümlelerde koyu yazılan kelimeler yüklemdir. Bu kelimelerin yüklem olarak görev almasını sağlayan ek, kısa çizgi ile ayrılarak gösterilmiştir. Sizler de bu ekleri kullanarak isim soylu sözcüklerle yüklemler oluşturunuz. Bu yüklemleri cümle içinde kullanınız.
Cevap:
Tamamı el işçiliğidir. → el işçiliği-dir
Cevap:
Bu sanatın asıl merkezi anlında Musul’dur→ Musul-dur
Cevap:
Benim okulum ustamın atölyesiydi.→ ustamın atöl-(y)di.
Cevap:
Bu işlemin adı kaynakmış → kaynak-mış
Cevap:
Artık yüzüğümün dış kısmı hazırdı. → hazır-dı
Cevap:
Pırıl pırıl yüzüğüm artık hazır. → hazır-dır
Cevap:
Çok heyecanlıyım. → heyecanlı-(y)ım(dır)
Cevap:
Mesela ismi neden bu kadar zor? → zor-dur
Cevap:
Telkârinin diğer adı vav işiymiş. → vav işi(y)-miş
Cevap:
Tel İle Örülen Dantel: Telkari Metni Cevapları Sayfa 174
5. ETKİNLİK
Soru: Geleneksel Türk sanatları hakkında “Hazırlık Çalışması” kapsamında yapmış olduğunuz araştırma sonuçlarını yazılı hâle getiriniz. Yazınızı görsellerle destekleyebilirsiniz.
Cevap:
GELECEK DERSE HAZIRLIK
Soru: Yunus Emre’yi ve onun Türk diline katkılarını araştırınız. Araştırmanız esnasında defterinize notlar alınız.
Cevap:
Soru: Yunus Emre’nin herhangi bir şiirinin tamamını ya da bir bölümünü ezberleyiniz.
Cevap:
Soru: Yunus Emre’nin “Taştın Yine Deli Gönül” adlı şiirinin bestesini genel ağda dinleyiniz ve şairin bu şiirdeki ruh hâlini yorumlamaya çalışınız.
Cevap:
***Tel İle Örülen Dantel: Telkari metni cevapları Sayfa (169-170-171-172-173-174) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.
Yorum Yap