Misafir Odası Metni Cevapları (5. Sınıf Türkçe)

Misafir Odası metni cevapları ve soruları, MEB Yayınları 5. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 30-31-32-33-34-35-36-37-38-39-40-41-42-43 (Geleneklerimiz Teması)

Misafir Odası Metni Cevapları

Misafir Odası Metni Cevapları (5. Sınıf Türkçe)

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 30

KEŞİF YOLCULUĞU

Soru: Ailenizle arkadaş ve akraba ziyaretleri yapar mısınız? Bu tür ziyaretlerde neler sizi mutlu eder?

Cevap: Evet yapıyoruz. Ben özellikle akraba ziyaretlerinde kuzenlerimle bir araya geldiğim için mutlu oluyorum.

Soru: Evinize gelen misafirleri nasıl ağırlıyorsunuz?

Cevap: Evimize gelen misafirleri güler yüzle karşılıyoruz. Onlara çeşitli ikramlarda bulunuyoruz. Onları rahat ettirmek için elimizden geleni yapıyoruz.

Soru: Kimlere “misafirperver” denir? Örneklerle açıklayınız.

Cevap: Misafir ağırlamaktan hoşlanan, evine sürekli misafir davet eden insanlara misafirperver denir.

Metnin başlığından ve görselinden hareketle metnin konusu hakkındaki tahminlerinizi söyleyiniz. Tahmininizin doğruluğunu metni dinledikten sonra kontrol ediniz.
Öğretmeniniz metni okurken onu dikkatlice dinleyiniz.
Metni işitilebilir bir ses tonuyla anlamı yansıtacak şekilde, doğru vurgu ve tonlamalarla okuyunuz.

MİSAFİR ODASI

Bendim evin gözbebeği
Canım sıkılmazdı hiç
Çaylar kahveler içilirdi
Eksilmezdi yüzlerde sevinç.

Bir kanepe, en az üç koltuk
Perdelerim kadife kumaştan
Ortada bir halı yumuşak tüylü
Misafirlerim olurdu her yaştan.

Bir büfem vardı köşede
İçinde siyah beyaz fotoğraflar
Aile bireylerinin mahzun bakışları
Dedeler, nineler ve torunlar.

Duvarda bir saat, içinde guguk kuşu
Dantelâlarla süslü orta sehpası
Bir vazo daima üstünde konsolun
Hoş geldiniz derdi, misafir kolonyası

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 31

1. ETKİNLİK

Soru: Aşağıdaki kelimeler ve kelime grubunun şiirde geçtiği dizeleri tekrar okuyunuz. Bunların şiirdeki anlamlarını tahmin edip defterinize yazınız.

göz bebeği kadife büfe konsol

Cevap:

Tahminlerim:

• Göz bebeği: Çok değer verilen
• Kadife: Yumuşak bir kumaş türü
• Büfe: Evlerde çeşitli eşyaların konduğu dolap
• Konsol: Küçük, çekmeceli dolap

Soru: Tahminlerinizin doğruluğunu TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz.

Cevap:

Kelimelerin TDK karşılığı:

• Göz bebeği: Çok sevilen, önem verilen
• Kadife: Yüzeyi belirli uzunlukta bırakılmış ham madde lifleriyle kaplı, parlak, yumuşak kumaş
• Büfe: Evlerde içine yemek takımlarının konduğu dolap
• Konsol: Duvar kenarına yerleştirilen, üstüne ayna ve başka süs eşyası konulan, çekmeceli, dolaplı mobilya

Soru: Anlamını sözlükten doğruladığınız kelimeler ve kelime grubunun farklı anlamlarda kullanıldığı cümleler aşağıda verilmiştir. Kelimeler ve kelime grubunun şiirdeki anlamıyla kullanıldığı cümleleri işaretleyiniz.

göz bebeği kadife büfe konsol

Cevap:

2. ETKİNLİK 

Soru: Okuduğunuz şiirden hareketle aşağıdaki soruları sözlü olarak cevaplayınız.

Cevap:

Soru: Şiir hangi varlığın dilinden yazılmıştır?

Cevap: Şiir, misafir odasının dilinden yazılmıştır.

Soru: Şiirde anlatılan odanın özellikleri nelerdir?

Cevap: Bu oda bir zamanlar evin göz bebeğiymiş, canı sıkılmazmış, orada çaylar kahveler içilirmiş ve orada yüzlerde sevinç eksilmezmiş.

Soru: Misafir odasının canı neden hiç sıkılmamaktadır?

Cevap: Sürekli orada misafir ağırlandığı için canı sıkılmazmış.

Soru: “Bendim evin göz bebeği” dizesiyle şair ne demek istemiştir?

Cevap: Bir zamanlar sürekli gelen misafirlerden dolayı çok önemli ve değer verilen bir odaymış.

Soru: Şair hangi duygular içinde bu şiiri yazmıştır? Bunu nereden anlıyorsunuz?

Cevap: Şair bu duyguyu geçmişe, geçmişte misafir ve misafirliğe verilen değere duyduğu özlem duygusuyla yazmıştır. Çünkü hep geçmişten, geçmişte yaşanan güzelliklerden bahsedilmektedir .

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 32

3. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıda “misafirlikle ilgili deyim ve kalıplaşmış sözler ile bunların anlamları verilmiştir. Deyim ve kalıplaşmış sözleri anlamlarıyla eşleştiriniz. Boşta kalan deyimin anlamını siz tahmin ederek yazınız.

a. misafir ağırlamak
b. misafir gibi oturmak
c. misafir kalmak
ç. misafir olmak

Cevap:

Soru: Anlamını eşleştirdiğiniz ve tahmin ettiğiniz deyim ve kalıplaşmış sözleri gereksiz kelimelere yer vermeden cümle içinde kullanınız.

Cevap:

Cümlelerim:

• Geçen ay ablamın düğününden dolayı çok misafir ağırladık.
• Ahmet, misafir gibi oturma, koltuğa yaslan!
• Tatilde üç gün dayımlarda misafir kaldık.
• Dün gece Ayşe ablamlara misafir olduk.

4. ETKİNLİK 

Soru: Okuduğunuz şiirden alınan aşağıdaki bilgilerden ve önceki bilgilerinizden yararlanarak milletimizin hangi değerlere sahip olduğu söylenebilir? Yazınız.

Cevap:

Büfelerin üzerinde siyah beyaz fotoğrafların bulundurulması: Yaşayan veya hayatını kaybetmiş büyüklerimizin anısına sahip çıkmak

Dedeler, nineler ve torunlar gibi her yaştan misafirlerin olması: Kapımızı her yaştan misafire açmak, konukseverlik

Misafirlere ikramlarda bulunulması: Evimize gelen misafirin başımızın tacı olması, onlara her türlü cömertlikte bulunmak

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 33

5. ETKİNLİK 

Soru: Okuduğunuz şiirde hangi söz sanatları vardır? Söz sanatlarını ve bunların kullanıldığı dizeleri yazınız.

Cevap:

Soru: Günlük hayatta en çok karşılaştığınız bir hayvan, bitki ve nesneyi seçiniz. Bunları kişileştirdiğiniz cümleler yazınız.

Cevap:

Cümleler:

• Okula giderken gördüğüm kedi herkese selam veriyordu.
• Yolda gördüğüm çiçekler bana gülümsedi.
• Çantam onu çok doldurmama üzülüyordu.

Soru: Defterinize masadaki kitap ve kalemi konuşturduğunuz bir diyalog yazınız. Diyalog yazarken aşağıdaki yönergeleri dikkate alınız.

• Kitap ve kalemi yazınızın ana karakteri olarak belirleyiniz.
• Söz sanatlarıyla ilgili öğrendiklerinizi hayal gücünüzle birleştirerek farklı bir yazı yazmaya çalışınız.
• Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı cümleler kurunuz.
• Kendinize has diyaloglar yazınız.

Cevap:

Bir gün kitap, kaleme:

—Kalem kardeş, senden bir şey isteyebilir miyim, demiş.

Kalem de ona,

—Tabii sevgili dostum, demiş.

Kitap,

—İçimde yarım kalan bir hikâye var, senle onu tamamlayalım mı, ben söylerim sen yazarsın demiş.

Hemen işe koyulmuşlar. Kitap söylemiş, kalem yazmış. Ve artık hikâyenin sonunda, ormanın derinliklerinde kaybolan yavru tavşan sağlıklı bir şekilde evine dönmüş.

6. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıda iki ayrı metin verilmiştir. Bunları inceleyiniz. Tabloda verilen özelliklerin bunlardan hangisine ait olduğunu örnekteki gibi işaretleyiniz.

1. Bendim evin gözbebeği Canım sıkılmazdı hiç Çaylar kahveler içilirdi Eksilmezdi yüzlerde sevinç.
2. Eskiden evlerin en özen gösterilen bölümü misafir odasıydı. İnsanlar bu odaları sadece eve misafir geldiği zaman kullanırdı. Toplumlumuzda misafirlere çok değer verilir, türlü türlü ikramlarda bulunulur, her zaman güler yüz gösterilirdi. Bu durum misafirleri de çok mutlu ederdi.

Cevap:

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 34

7. ETKİNLİK 

Soru: Kültürümüzde misafirlere hangi ikramlarda bulunulmaktadır? Örnekler veriniz.

Cevap: Eve gelen misafirlere önce kolonya tutulur. Sonra kahve içilir. Kahveden sonra çay eşliğinde pastalar, börekler, kısır gibi yiyecekler ikram edilir. Bir süre sonra da meyve ikram edilir.

Soru: “Bu Görev Bizim” bölümünde planlayıp hazırladığınız, prova ettiğiniz “Türk kültüründe misafirperverliğin yeri ve önemi” konulu konuşmayı arkadaşlarınıza sununuz. Konuşmanız sırasında aşağıdaki yönergeleri dikkate alınız.

Uygun selam ve hitap ifadelerini kullanınız.
Konuşmanızda uygun zamanda söz alıp vermeye özen gösteriniz.
Arkadaşlarınızın konuyla ilgili soru sormasına izin veriniz.
Size sorulan soruları uygun biçimde cevaplayınız.
Hazırladığınız görsellerle konuşmanızı destekleyiniz.
Konuşmanızın güçlü ve gelişmeye açık bulduğunuz yönlerini belirleyiniz.
Gelişmeye açık yönlerinizi desteklemek için ne gibi önlemler alabileceğinizi ifade ediniz.

Cevap:

Türk Kültüründe Misafirliğin Yeri ve Önemi

Sevgili Öğretmenim ve Arkadaşlarım,

Türk kültürü, tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin etkisi altında şekillenmiş ve kendine özgü değerleri benimsemiştir. Bu değerlerden biri de misafirperverliktir. Misafirlik, Türk toplumunun sosyal yapısının önemli bir parçasını oluşturur ve derin köklere sahiptir. Misafiri ağırlamak, sadece bir gelenek değil, aynı zamanda kültürel bir sorumluluktur.

Türk kültüründe misafir, kutsal bir varlık olarak kabul edilir. Misafirin evde ağırlanması, ev sahibinin cömertliği ve saygısının bir göstergesidir. Misafirler, evde en iyi şekilde ağırlanır; onlara yemekler hazırlanır, ikramlar sunulur. Bu durum, toplumda bir dayanışma ve paylaşma ruhunu da pekiştirir. Misafirperverlik, aile içindeki bağları güçlendirirken, komşular ve arkadaşlar arasında da sosyal ilişkileri derinleştirir.

Misafirlik, sadece yiyecek ve içecek sunmakla sınırlı değildir; aynı zamanda samimi bir sohbet ve paylaşım ortamıdır. Misafirler, ev sahibinin hayatına dair deneyimlerini dinlerken, ev sahipleri de misafirlerinden farklı bakış açıları ve tecrübeler edinir. Bu etkileşim, bireyler arasında köprüler kurar ve kültürel alışverişi teşvik eder.

Türk toplumunda misafirlik, özellikle bayramlar ve özel günlerde daha da belirgin hale gelir. Bu zamanlarda, insanlar akraba ve arkadaşlarını ziyaret eder, onlara hediyeler getirir ve birlikte vakit geçirir. Bu tür sosyal etkinlikler, toplumun bir arada olmasını ve dayanışmayı artırır. Ayrıca, misafir ağırlamak, nesilden nesile aktarılan bir gelenek olarak yaşatılmakta ve ailelerin kimliğini oluşturan unsurlardan biri haline gelmektedir.

Tüm bu nedenlerden dolayı misafirlik kültürümüzü devam ettirmeli ve geleceğe taşımalıyız.

Soru: Arkadaşlarınızdan birinin konuşmasını aşağıdaki “Akran Değerlendirme Ölçeği”nde verilen ölçütlere göre değerlendiriniz.

Konuşmasında uygun selam ve hitap ifadeleri kullandı.
Konuşmasını, kültürümüzdeki misafirperverlik anlayışıyla ilgili görsellerle destekledi.
Konuşmasının sonunda soru cevap bölümüne yer verdi.
Sorulan soruları nezaketle cevapladı.
Sunumu boyunca nezaket kurallarına uydu.

Cevap:

Soru: Karekodu okutarak “Hazırlıklı Konuşma Yapalım” adlı etkileşimli içeriği yönergeler doğrultusunda tamamlayınız.

Cevap: Etkileşimli içeriği tamamladım. Yapılan hazırlıklı konuşmayı değerlendirdim.

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 35

8. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıdaki paragrafı okuyunuz. Bir ismi sayı veya işaret yoluyla belirten kelimelerin altını çiziniz.

Bilgehan ve ailesi her bayram olduğu gibi bu bayram da dedelerine gitmek için yola çıktılar. Üç saat süren yolculuğun ardından köye varmışlardı. Köyün girişinde sağdaki beşinci ev dedesinin eviydi. Bu ev ona göre köyün en güzel eviydi. Dedesi onları kapıda sevinçle karşıladı ve hemen “Şu odaya geçelim de biraz dinlenin.” dedi. Biraz sohbet ettikten sonra annesi Bilgehan’a arabadan “Deden için aldığımız o hediyeleri getirir misin?” dedi. Bilgehan hemen arabaya giderek hediyeleri alıp geldi. Dedesi hediyeleri çok beğendi ve hediyeler için teşekkür etti. Biraz sohbet ettikten sonra onlara fındıklı kurabiyelerden ikram etti. Çocuklar hemen ikişer kurabiye yemişlerdi bile. Üç günlük bayram tatili hızla geçmişti ve dönme vakti gelip çatmıştı.

Cevap:

Bilgehan ve ailesi her bayram olduğu gibi bu bayram da dedelerine gitmek için yola çıktılar. Üç saat süren yolculuğun ardından köye varmışlardı. Köyün girişinde sağdaki beşinci ev dedesinin eviydi. Bu ev ona göre köyün en güzel eviydi. Dedesi onları kapıda sevinçle karşıladı ve hemen “Şu odaya geçelim de biraz dinlenin.” dedi. Biraz sohbet ettikten sonra annesi Bilgehan’a arabadan “Deden için aldığımız o hediyeleri getirir misin?” dedi. Bilgehan hemen arabaya giderek hediyeleri alıp geldi. Dedesi hediyeleri çok beğendi ve hediyeler için teşekkür etti. Biraz sohbet ettikten sonra onlara fındıklı kurabiyelerden ikram etti. Çocuklar hemen ikişer kurabiye yemişlerdi bile. Üç günlük bayram tatili hızla geçmişti ve dönme vakti gelip çatmıştı.

Soru: Paragrafta sayı anlamı taşıyan kelimeleri ve bunların önündeki isimleri örnekteki gibi yazınız

Cevap:

Soru: Paragrafta işaret anlamı taşıyan kelimeleri ve bunların önündeki isimleri örnekteki gibi yazınız.

Cevap:

Soru: Yazdığınız kelimelerden sadece soldakileri kullanarak örnekteki gibi cümleleri defterinize yazınız.

Cevap:

Cümlelerim:

• Sınavda bu soruyu sadece ben yaptım.
• Öğretmenimiz, üç arkadaşıma ödül verdi.
• Kardeşim beşinci sınıfa gidiyor.
• Şu evde dayımlar oturuyor.
• O gece şiddetli bir yağmur yağmıştı.
• Öğretmen her sınıftan iki kişiyi seçti.

9. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıdaki metinde “kesme işareti” ve “kısa çizgi”nin hangi işlevlerde kullanıldıklarını belirleyiniz.

Bakırcılıkla ilgili araştırma için Erzincan’a vardığımda Mustafa Bey’e ulaştım. Önce bana Haşan Usta’yı anlatmaya başladı: “Şehrimizin en iyi ustalarından biri Haşan Usta’dır. Haşan Us- ta’nın yaptığı bakır kaplar, o kapların üstündeki işlemeler eşsizdir. O sadece Erzincan’ımız için değil kültürümüz için çok kıymetlidir. Erzincan’da kime sorsanız onu tanır, ilerlemiş yaşına rağmen yanına giden herkesle ilgilenir, anılarını anlatır. Geçmişin taşıyıcısı olan atölyesi Yadigâr’da onu işini yaparken izlemek ayrı bir keyiftir.” Şimdi dinlediklerimden hareketle onunla tanışmaya can atıyorum.

Cevap:

➢ Kesme işareti: Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır.

➢ Kısa çizgi: Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur.

Soru: Belirlediğiniz işlevlerden hareketle bu noktalama işaretlerinin kullanım kurallarını oluşturunuz. Oluşturduğunuz kuralları defterinize yazınız.

Cevap:

Kesme işareti,

• Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır.
• Kişi adlarından sonra gelen saygı ve ü

Unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur.

Kısa çizgi, satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur.

Soru: “Ba-kır-cı-lık kelimesinde kısa çizginin hangi işlevde kullanıldığını aşağıya yazınız.

Cevap: Heceleri göstermek için kullanılmıştır.

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 36

10. ETKİNLİK 

Soru: Karekodu okutarak metni dinleyiniz.

Cevap: Karekodu okutarak metni dinledim.

Soru: Metnin konusu nedir? Netinde hangi olaylar dikkatinizi çekti? Yazınız.

Cevap: Aile içi iletişimin önemi ve komşuluk ilişkileri

Soru: Metindeki olayları aşağıdaki kişilerin bakış açısına göre örnekteki gibi yazınız.

Cevap:

➢ Aile üyesinin bakış açısı: Aile üyesi, bu sohbetlerin aileyi daha da yakınlaştırdığını ve yapılan yardımların komşuluk ilişkilerini güçlendirdiğini düşünebilir.

➢ Komşuların bakış açısı: Komşular, kendilerine gösterilen ilgiden dolayı mutlu olabilir.

➢ Yazarın bakış açısı: Yazar günümüzde çok yara alan aile içi ilişkileri ve bozulan komşuluk ilişkilerinin önemini dile getirmiştir.

Soru: Metni yazarın ve ailesinin yardıma gittiği komşularının bakış açısıyla yeniden düzenleyip kısaca anlatınız.

Cevap:

Günümüzde gerçekten komşuluk diye bir şey kalmamış. Karı koca hasta bir şekilde yatıyoruz, kimsenin bizden haberi yok. Çocuklarımız da burada değil ki birileri bize baksın, bir tas çorba getirsin. Üst kat komşularımız da bizi unuttu hâlbuki arada uğrar hal hatır sorarlardı. Kapı çalıyor, bakabilir misin hanım.

—İyi akşamlar Selma teyze nasılsın?

—Hoş geldin yavrum. Ah kızım ikimiz de hasta olduk yatıyorduk hatta Davut amcan bizimkiler ne zamandır uğramıyor, diyordu.

—Çok geçmiş olsun Selma teyze. Ben şimdi hemen bir çorba yapıp getireyim.

—Zahmet etme kızım.

—Ne zahmeti Selma teyze? Zaten sizi de epeydir ihmal ettik, kusura bakmayın. Ben hemen geliyorum.

—Tamam kızım, annenlere de selam söyle.

11. ETKİNLİK

Soru: Metni serim düğüm ve çözüm bölümleri olacak biçimde üç bölüme ayırınız. Bu bölümlerde hangi konunun ele alındığını yazınız.

Cevap:

➢ Serim: Metinde günlük yazan çocuğun günlükle konuşması.

➢ Düğüm: Çocuğun ailesiyle zaman geçirmekten, onlarla sohbet etmekten duyduğu mutluluğu anlatması,  babasının komşuluk hakkından bahsetmesi, Davut amcalara hediye götürmeleri

➢ Çözüm: Akşamları yapılan aile sohbetlerinin faydası, insanlarla bir şeyler paylaşmanın güzelliğinin ifade edilmesi.

Soru: Düğüm bölümünde anlatılan olaylar9 aile içi sohbetler ve komşulara yardım etme faaliyetleri çözüm bölümünde nasıl sonuçlanmıştır? Defterinize yazınız.

Cevap: Hasta olan Davut amca ve eşi için yemekler hazırladılar ve onlara bir paket hazırlayıp götürdüler.

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 37

12. ETKİNLİK

Soru: Sevgili Günlük” metnindeki gibi yakınları yanında olmayan bir komşunuzun hastalanmasına benzer bir durumla karşılaştınız mı? Karşılaştıysanız ailece neler yaptınız?

Cevap: Evet karşılaştım. Bir defasında bir komşumuzun hasta olduğunu duymuştuk, eşi de memleketlerine gitmişti. Annem onun için tarhana çorbası pişirmiş ve benle göndermişti.

Soru: Aşağıdaki sorular ve yönergeler doğrultusunda metinle ilgili tahminlerde bulunduğunuz bir yazı yazınız.

• Günlük yazan kişinin babası, aile toplantılarında başka hangi önerilerde bulunabilir?
• Komşularının arayıp sormaması hâlinde Davut amca ve Selrna teyze ile ilgili başka hangi durumlar yaşanabilir?
• Paylaşma ve yardım etme ile ilgili düşüncelerinizi bu sorularla ilgili cevaplarınızı içerecek biçimde yazınız.
• Yazınızda isimleri niteleyen ve belirten kelimeleri de kullanmaya özen gösteriniz.

Cevap:

Özellikleri:

• Günlük yazan kişinin babası, aile toplantılarında ev işlerinde anneye yardım edilmesi, evin önüne sokak hayvanları için su ve mama kabı konması gibi önerilerde bulunabilir.
• Sürekli kullandıkları ilaçları bitmiş olabilirdi, gaz zehirlenmesi olabilirdi, daha önemli rahatsızlıklar geçirmiş olabilirlerdi.
• Etrafımızda yardıma ihtiyacı olduğu hâlde bunu dile getiremeyen insanlar, canlılar olabilir. Bunun için etrafımızı iyi gözlemlemeliyiz. Yardım için bize ulaşılmasını beklemektense yardım ihtiyacı olanları kendimiz belirleyebiliriz. Çevremizde Davut amca ve Selma teyze gibi niceleri olabilir. Onları kendi hâllerine bırakmayalım ki yaşlandığımızda birileri de bize yardım etsin. İyi insanlar, çevresine duyarlı bireyler olalım.

Soru: Öğretmeninizin geri bildirimleriyle güçlü ve gelişmeye açık yönlerinizi belirleyiniz. Bu yönlerinizi sonraki etkinliklerde geliştirmeye çalışınız.

Cevap: Öğretmenimin uyarıları doğrultusunda eksiklerimi sonraki yazılarda gidermeye çalışacağım.

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 38

Bir önceki temada öy- küleyici metin yapısını öğrenmiştik. Geleneklerimiz temasında da sevdiğimiz kahramanların yaşam öyküleri, bir uygulamanın işlem basamakları, bir olayın kronolojik akışı gibi içeriklerin anlatıldığı sıralı-kronolojik metin yapısını öğreneceğiz. Bu yapı, genellikle bir varlığın (kişi, bitki, hayvan, nesne vb.) yaşam öyküsünün işlendiği eserlerde bir şeyin nasıl yapıldığını anlatan metin veya belgesellerde, düğün veya bayram gibi merasimlerin aşamalarının anlatıldığı kaynaklarda sıkça karşımıza çıkar. Bu metinlerde, doğrudan zaman ifadeleri veya “ilk olarak, önce, sonra, daha sonra, ardından, aynı anda, o esnada, nihayetinde, en son” gibi öncelik sonralık belirten ifadeler sıklıkla kullanılır. Önemli olaylar ve bilgiler genellikle doğrudan zaman ifadeleri veya öncelik-sonralık bildiren ifadelerin bulunduğu cümlelerde yer alır. Bu tür metinlere konuyla ilgili kısa ve dikkat çekici bir giriş yapılarak başlanır, ardından olaylar ve bilgiler uygun sıraya konularak verilir. Bon aşamada, girişteki ifadelerle bağlantı kurularak metin tamamlanır. Aynı yapı, paragraf düzeyinde de görülür. Paragraf konuyla ilgili giriş cümlesiyle başlar, ardından olaylar ve bilgiler uygun sıraya konularak verilir, girişle bağlantılı bir cümleyle sonlandırılır. Örnek:
“Türk düğünlerinin ilk adımı kız isteme merasimidir. Öncelikle erkek tarafi, ailesi ve yakın akrabalarıyla birlikte kız evine gider. Bu ziyaret sırasında erkeğin ailesi, kızın ailesinden kızlarını oğullarına istemek için geleneklere uygun bir şekilde dileklerini iletir. Devamında kız taraf olumlu yanıt verirse kahveler içilir. Ardından aileler arasında tatlı bir sohbet başlar. Böylece evliliğe giden ilk adım bu merasimle atılmış olur.”
Paragraf örneğinde olduğu gibi sıralı-kronolojik metin yapısını öğrendiğimizde bu metinlerdeki önemli olayları ve bilgileri belirleyebilir, daha kolay hatırlayabiliriz. Biraya konularak sunulan olayları ve bilgileri zaman çizelgesi, akış şeması, merdiven gibi grafik düzenleyicilere yerleştirmeniz, anlamanızı kolaylaştıracak ve daha iyi hatırlamanızı sağlayacaktır. Çimdi, öğretmenimiz bize sıralı-kronolojik metin yapısını anlatacak.

Öğretmenimizi İzliyoruz
Öğretmenimiz şimdi bize stratejinin nasıl kullanıldığını gösterecek. Metinde giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinin nasıl oluşturulduğunu, düğün merasimiyle ilgili aşamaların nasıl sıralandığını göstermek için sesli düşünecek. Stratejiyi kullanırken nelere dikkat etmemiz gerektiğini bize öğretecek. Öğretmenimizin sunumunu dikkatle izlerken aşağıdaki noktalara odaklanalım.

Soru: Öğretmenimiz metnin konusunu nasıl belirledi? Bunu yaparken altını çizdiği kelime veya kelime gruplarının ne gibi katkısı oldu?

Cevap: Öğretmenimiz konuyu işlediğimiz temaya göre belirledi. Altını çizdiği kelime ve kelime grupları anahtar kelimelerdi ve metin bu kelimeler çevresinde oluştu.

Soru: Giriş bölümündeki ifadelerin hangi yönlerine dikkat etti?

Cevap: Giriş bölümünde konuyu belirleyip metnin genel çerçevesini çizdi. Buradaki ifadelerin konunun ana hatlarını belirlemesine dikkat etti.

Soru: Metindeki önemli bilgilerin ve olayların belirli bir sırayla verildiğini nasıl fark etti? Bunu yaparken yuvarlak içine aldığı kelime veya kelime gruplarının ne gibi katkısı oldu?

Cevap: Metindeki önemli bilgi ve olayların bir bütünlük içinde olabilmesi amacıyla belirli bir sırayla verildiğini fark etti ve bize bunu ifade etti. Yuvarlak içine aldığı kelimeler olayların sıraya koyulmasında fikir verici oldu.

Soru: Aşamaları anlatan paragraflardan hareketle düğün merasiminin aşamalarını zaman çizelgesine nasıl yerleştirdi?

Cevap: Düğün merasiminin aşamalarını kronolojik bir sıra içinde zaman çizelgesine yerleştirdi. Bunu yaparken “ilk olarak, ardından, daha sonra” gibi ifadeler kullandı.

Soru: Sonuç bölümüne geldiğinde buradaki ifadelerin hangi yönlerine dikkat etti?

Cevap: Sonuç bölümündeki ifadelerin konuyu toparlamaya yönelik olmasına dikkat etti.

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 39

TÜRKLERDE EVLİLİK MERASİMLERİ

Türk düğünleri köklü geleneklerle dolu, akıllarda yer edici birbirinden renkli ve coşkulu etkinlikler zinciridir. Ülkemizde kimi zaman bölgelere özgü farklılıklar gösterse de genel olarak benzer aşamala takip edilir.
Türk düğümlerinin ilk adımı kız isteme me dir. Öncelikle erkek tarafı, ailesi ve yakın akrabalarıyla birlikte kız evine gider. Bu ziyaret sırasında erkeğin ailesi, kızın ailesine kızlarını oğullarına istemek için geleneklere uygun bir şekilde dileklerini iletir. Devamında kız tarafı olumlu yanıt verirse kahveler içilir. Ardından aileler arasında tatlı bir sohbet başlar. Böylece ilk adım le atılmış olur.
nin ardından nişan törenine sıra gelir. Nişan töreni,
amacı taşır. Aileler, yakın akrabalar ve arkadaşlar bu özel günde bir araya gelir. Önce nişan yüzükleri takılır, sonra yüzüklerin kurdeleleri aile büyüklerinden biri tarafından kesilir. Daha sonra konuklara nişan pastası ikram edilir ve herkes eğlenceli vakit geçirir. Gelin ve damadın birbirine bağlılığının ilan edildiği bu süreç tamamlanır.
dan sonra kına gecesi adı verilen etkinlik genellikle gelinin . Kına
gecesi hem hüzün hem mutluluk içeren duygusal bir törendir. Törende öncelikle gelinin avucuna kına yakılır, daha sonra duygusal şarkılar eşliğinde eğlenceler düzenlenir. Kına yakma âdetinin geline uğur getireceğine inanılır. ardından daha büyük
katılımın olacağı düğün törenine sıra gelir.
Geleneksel Türk düğünlerinin son aşaması dir. Düğün günü, sabah erkenden
gelin ve damat hazırlanır. Sonra gelin, baba evinden alınarak düğünün yapılacağı yere gidilir. Bu esnada gelin ve damadın yakınları, onları düğünün yapılacağı yerde bekler. Ardından düğün töreni başlar. Törende çiftin nikâhı kıyıldıktan sonra düğün yemeği yenir ve oyunlar oynanır. Misafirlerin uğurlanmasıyla düğün tamamlanır.
Geleneksel Türk düğünlen sadece çiftler için değil aynı zamanda aileler ve dostlar için de unutulmaz anılarla dolu, kendine özgü adımları olan bir etkinliktir.

Soru: “Türklerde Evlilik Merasimleri” Metni Çalışma Kâğıdı

Cevap:

Konu: Türklerde evlilik aşamaları ve merasimleri

Konuyu belirten kanıt ifadeler: Türkler, düğün, kız isteme, nişan, kına gecesi, düğün

Metinde konuyla ilgili kısa ve dikkat çekici bir giriş yapılmıştır.

• Evet (✓)
• Hayır

Belirlenen kanıt ifadeler: Düğün, gelenek, aşama

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 40

Doğrudan Zaman veya Öncelik-Sonralık Bildiren Keline/Keline Grupları: Türk düğümlerinin ilk adımı, öncelikle, ardından, devamında, bu ziyaret sırasında, daha sonra, önce, kız istemenin ardından, öncelikle, daha sonra, ardından, düğün günü, sabah erkenden, sonra, bu esnada, ardından, misafirlerin uğurlanmasıyla

Zaman Çizelgesi:

1. aşama: Kız isteme
2. aşama: Nişan
3. aşama: Kına gecesi
4. aşama: Düğün

Sonuç bölümündeki ifadeler girişte konuyu belirten ifadelerle bağlantılıdır.

• Evet (✓)
• Hayır

Belirlenen kanıt ifadeler: Geleneksel Türk düğünleri

Biz Uyguluyoruz

Soru: Şimdi, 4-6 kişilik gruplar oluşturalım ve aşağıdaki metni okuyalım. Metni okuduktan sonra öğretmenimizin rehberliğinde stratejiyi uygulayalım ve metnin devamındaki çalışma kâğıdını dolduralım. Çalışmamızı yaparken aşağıdakilere dikkat edelim.

Öğretmenimiz bize kendi uygulamasındaki sıraya uygun olarak ne yapacağımızı söyledikten sonra grup olarak söyleneni uygulayalım.
Grup olarak çalışırken önce birlikte düşünüp tartışalım, ortak bir karara varalım; sonra çatışma kâğıdımızı dolduralım.
Çatışırken ihtiyaç duyarsak öğretmenimizden yardım alalım ve öğretmenimiz biz çalışırken bir eksiktik fark ederse onun uyarılarına uygun olarak çalışmamızı düzenleyelim.

Cevap: Bu etkinliği sınıftaki arkadaşlarınızla birlikte devam ettirebilirsiniz.

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 41

KEÇE USTASI AHMET YAŞAR KOCATAŞ

Keçecilik, hayvan tüylerinin özel bir teknikle sıkıştırılarak keçeye dönüştürülmesi işlemidir.
Geleneksel Türk el sanatları arasında önemli bir yere sahiptir ve tarih boyunca çeşitli kültürlerde kullanılmıştır. Giysiler, çadırlar, süs eşyaları ve zemin kaplamaları keçenin kullanıldığı bazı örneklerdir. Günümüzde keçecilik zanaatının yaşayan önemli temsilcilerinden biri, keçe ustası Ahmet
Yaşar Kocataş’tır.
Ahmet Yaşar Kocataş 1950 yılında Afyonkarahisar’da dünyaya gelmiştir. Keçeciliğe olan ilgisi henüz altı yaşında babasının dükkânında çalışmaya başlamasıyla filizlenmiştir. 196Yde ilkokulu tamamladıktan sonra tamamen keçeciliğe yönelmeyi seçmiştir. Çocukluk yılları boyunca babasının yanında bu zanaatı öğrenmiş ve keçeciliğe dair tüm incelikleri kavramıştır.
1970-1972 yılları arasında askerlik hizmetini Ankara ve İzmir’de tamamlamıştır. Bu iki yılın ardından tekrar mesleğinin başına geçmiştir. Babasının sağlığında ondan öğrendikleriyle mesleğinde hızla ilerlemiş ve ustalık seviyesine ulaşmıştır. 1996’da babasının vefatından sonra tek başına keçecilik sanatını icraya devam etmiştir.
Ustalığı süresince yaptığı eserleri yurt içinde ve yurt dışında müze ve sergilerde sergilenmiştir. Ayrıca hakkında birçok belgesel çekilmiş ve Kültür Bakanlığı tarafından envantere alınmıştır. 2015 yılında UNESCO tarafından “Yaşayan İnsan Hâzineleri” listesine alınarak onurlandırılmıştır. Bu ünvan, onun mesleğine olan katkılarını ve kültürel mirası yaşatma konusundaki kararlılığını simgelemektedir.
Ahmet Yaşar Kocataş, geleneksel Türk el sanatlarından biri olan keçeciliği büyük bir ustalıkla sürdürmekte ve bu zanaatın gelecek nesillere aktarılmasında önemli bir rol oynamaya devam etmektedir. Mesleğinin örnek ustalarından biri olan Kocataş, hâlen Afyonkarahisar Keçeciler Çarşısı’nda mesleğini icra etmektedir.

Soru: “Keçe Ustası Ahmet Yaşar Kocataş”

Cevap:

Metni Çalışma Kâğıdı Konu: Ahmet Yaşar Kocataş ve keçecilik

Konuyu belirten kanıt ifadeler: Ahmet Yaşar Kocataş, keçecilik, keçe, Türk el sanatları, zanaat, keçe ustası

Metinde konuyla ilgili kısa ve dikkat çekici bir giriş yapılmıştır.

• Evet (✓)
• Hayır

Belirlenen kanıt ifadeler: Keçeciliğin tanımlanması ve öneminin belirtilmesi, nerelerde kullanıldığının açıklanması ve Bu zanaatla ilgili önemli bir kişinin Ahmet Yaşar Kocataş olduğunun açıklanması

Doğrudan Zaman veya Öncelik-Sonralık Bildiren Kelime/Kelime Grupları: 1950 yılında, çocukluk yılları boyunca, bu iki yılın ardından, 2015 yılında, 1996’da babasının vefatından sonra, ustalığı süresince, babasının sağlığında

• 1950: Doğdu
• 1956: Henüz altı yaşında
• İlkokulu tamamladıktan sonra: 1961
• 1970: Askere gidiş
• 1972: Askerden dönüş
• Babasının vefatından sonra: 1996
• 2015: UNESCO tarafından “Yaşayan İnsan Hâzineleri” listesine alındı.

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 42

Sonuç bölümündeki ifadeler girişte konuyu belirten ifadelerle bağlantılıdır.

• Evet (✓)
• Hayır

Belirlenen kanıt ifadeler: Ahmet Yaşar Kocataş, keçeciliği, zanaatın, mesleğinin örnek ustalarından biri olan Kocataş, Keçeciler Çarşısı’nda mesleğini icra etmektedir.

Yine Uyguluyoruz

Soru: Şimdi, 2-3 kişilik gruplar oluşturalım ve aşağıdaki metni okuyalım. Metni okuduktan sonra stratejiyi uygulayalım ve metnin devamındaki çalışma kâğıdını dolduralım. Çalışmamızı yaparken aşağıdakilere dikkat edelim.

• Bu kez öğretmenimiz, gerekmedikçe bize müdahale etmeyecek.
• Önceki uygulamalardaki sırayı takip ederek stratejiyi kullanalım.
• Stratejiyi uygularken grup arkadaşlarımızla konuşup tartışalım.

Cevap:

DÖŞEMEALTI HALISI

Döşemealtı halıları Antalya’nın Döşemealtı ilçesinde üretilen, özgün desenleri, estetik yapısı ve yüksek kaliteli işçiliği ile tanınan geleneksel Türk halılarıdır. El emeği göz nuru bu halıların belli yapım aşamaları bulunmaktadır.
Döşemealtı halısı yapımının ilk adımını halının desen ve renklerinin belirlendiği taslak hazırlığı oluşturmaktadır. Geleneksel Döşemealtı motifleri genellikle doğadan ve yerel kültürden ilham alır. Tasarımcılar bu motifleri önce kâğıda döker, sonra halının genel görünümünü planlarlar. Planlamanın ardından halı yapımında kullanılacak olan ipler seçilir. İpler, genellikle koyun yünü, pamuk veya ipekten elde edilir. Seçilen ipler, doğal bitki ve köklerden elde edilen boyalarla istenen renklere boyanır ve kurutulur. Bu süreçle halının kendisine bakıldığında aşağı yukarı nasıl görüneceği ortaya koyulur.

Misafir Odası Metni Cevapları Sayfa 43

Taslak hazırlanıp gerekli ipler elde edildikten sonra ikinci adım, dokumanın yapılabilmesi için tezgâhın kurulumudur. İlk başta tezgâhın parçaları birbirleriyle uyumlu olacak şekilde takılır. Daha sonra çözgü ipleri tezgâh üzerindeki yerlerine gerilir. Bu süreç dikkat ve titizlik gerektirir. Artık tezgâh, dokuma işlemi için hazır durumdadır.
Üçüncü adımda halının esas yapım aşaması olan dokuma işlemine geçilir. Bu aşamada usta dokumacılar, çözgü ipliklerine ilmik atarak desenleri oluşturur. Her bir ilmik, halının sağlamlığını artırır ve desenin netliğini sağlar. Dokuma sırasında belirli desen ve renk düzenine sadık kalınır. Halının desenlerine kavuşmasıyla üretim sürecinin ana aşaması da tamamlanır.
Halının dokuma işlemi tamamlandıktan sonra dördüncü adıma yani bitirme aşamasına geçilir. Bu aşamada halının kenarları düzeltilir, genel görünümü ve sağlamlığı kontrol edilir. Ardından kesim ve düğümleme işlemleri ile halıya son hâli verilir. Kalite kontrolünden geçirilmeden önce dokuma işlemi tamamlanan halı açık havaya bırakılır. Bu işlem, halının rengini ve parlaklığını ortaya çıkarır. Böylece meşhur Döşemealtı halılarının yeni üyesinin üretiminde sona gelinir.
Döşemealtı halıları, geleneksel yöntemlerle ve büyük bir özenle üretilir. Her bir halı, ustaların el emeği ve sanat anlayışı ile benzersiz bir sanat eserine dönüşür ve dünya çapında değer görür.

“Döşemealtı Halısı” Metni Çalışma Kâğıdı

Konu: Döşemealtı halısı ve yapılışı

Konuyu belirten kanıt ifadeler: Döşemealtı halıları, üretilen, geleneksel Türk halıları, yapım aşamaları

Metinde konuyla ilgili kısa ve dikkat çekici bir giriş yapılmıştır.

• Evet (✓)
• Hayır

Belirlenen kanıt ifadeler: Döşemealtı halılarının üretildiği yerler ve yapılma şamalarında söz edilmesi

Doğrudan Zaman veya Öncelik-Sonralık Bildiren Kelime/Kelime Grupları: Döşemealtı halısı yapmanın ilk adımı, önce, sonra, planlamanın ardından, tezgah hazırlanıp gerekli ipler elde edildikten sonra, ilk başta, daha sonra, artık, üçüncü adımda, bu aşamada, dördüncü adımda, ardından, kalite kontrolünden geçirilmeden önce

1. adım: Taslağın hazırlanması, iplerin elde edilmesi

2. adım: Tezgâhın kurulması

3. adım: Dokuma işlemi

4. adım:  Bitirme aşaması

Sıra Sende

Soru: Artık sıralı-kronolojik metin yapısını öğrendik. Şimdi kitabımızdaki “Çömlekçilik” metninde stratejiyi kendimiz kullanabiliriz.

Cevap:

Çömlekçilik Metni Çalışma Kâğıdı

Konu:

Konuyu belirten kanıt ifadeler:

Metinde konuyla ilgili kısa ve dikkat çekici bir giriş yapılmıştır.

• Evet (✓)
• Hayır

Belirlenen kanıt ifadeler:

Doğrudan zaman veya öncelik/sonralık bildiren kelime/kelime grupları

Merdiven

• 1.adım:
• 2.adım:
• 3.adım:
• 4.adım:

Sonuç bölümündeki ifadeler girişte konuyu belirten ifadelerle bağlantılıdır.

• Evet (✓)
• Hayır

Belirlenen kanıt ifadeler:

1-32-33-34-35-36-37-38-39-40-41-42-43) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.