Ergenekon Destanı Metni Cevapları (8. Sınıf Türkçe)

Ergenekon Destanı metni cevapları ve soruları, MEB Yayınları 8. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 82-83-84-85-86-87 (Millî Kültürümüz Teması)

Ergenekon Destanı Metni Cevapları

Ergenekon Destanı Metni Cevapları Sayfa 83

TEMA ADI: Millî Kültürümüz 
METİN ADI: Ergenekon Destanı 

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

Soru: 1) Göktürklerin Türk tarihindeki önemi ile ilgili yaptığınız araştırma sonucu elde ettiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Göktürkler, Türk adını ilk kez devlet adı olarak kullanmış ve Orhun Yazıtları’nı bırakmıştır. Türk boylarını birleştirerek güçlü bir devlet kurmuşlardır.

Soru: 2) “Yurt edinmek” deyiminin milletimiz için ne ifade ettiğini örnekler vererek açıklayınız.

Cevap: Yurt edinmek, bir toprağı vatan yapmak demektir. Örneğin, Orta Asya’dan göç eden Türkler Anadolu’yu yurt edinmiş ve burada yeni bir devlet kurmuştur.

Soru: Metni okurken anlamını bilmediğiniz kelime ve kelime gruplarını birinci etkinliğe not alınız.

Cevap: Mukaddes, çeri, hiyle, Ergenekon, körük.

ERGENEKON DESTANI

Bozkurt Destanı’nın daha zengin bir şekli, (Bozkurt’u ikinci plâna bırakmış olmakla beraber) Ergenekon Destanı’dır. Destana göre Ergenekon, Türklerin yüzyıllarca çift sürerek, av avlıyarak, mâden işleyerek yaşayıp çoğaldıkları; etrâfı, aşılmaz dağlarla çevrili, mukaddes bir toprağın adıdır.

Bu destan da şöyledir:

(Türk illerinde Gök-Türk oku ötmiyen, Gök-Türk kolu yetmiyen bir yer yoktu. “Bütün kavimler birleşerek” Gök-Türklerden öç almaya yürüdüler. Türkler, çadırlarını, sürülerini bir yere topladılar; çevresine hendek kazdılar, beklediler, Düşman geldi. Vuruş başladı on gün vuruştular. Gök-

Türkler üstün geldi.)

… Bir gün bütün iller Hanları ve beyleri av yerinde konuştular. Gök-Türk’lere hiyle yapmazsak işimiz yaman olur, dediler. Tan ağarınca baskına uğramış çeri gibi, ağır yüklerini, kötü mallarını bırakıp kaçtılar.

Türkler: “Bunların vuruşma güçleri gitti, kaçıyorlar.” Deyip arkalarından varıp yetiştiler.

“(Düşmanlar) Gök-Türkler’i görünce birden geri döndüler. İkisi vuruştular. Düşmanlar gâlip geldi. (…)

(Gök-Türk hanı) İl Han’ın oğulları çoktu. Savaşta hepsi öldü. Kayan adlı bir küçük oğlu vardı. O yıl evlendirmişti. İl Han’ın Tukuz adlı bir de yeğeni vardı. (38) Bu ikisi bir yerdeki kişilerin eline düşmüşlerdi. On gün olduktan sonra bir gece ikisi kadınlarıyle birlikte atlanıp kaçtılar. Yurda geldiler. Düşmandan kaçıp gelen dört maldan (deve, at, öküz, koyun) çok buldular.

Eğer, ile varalım desek; dört taraftaki illerin hepsi bize düşman. İyisi odur ki dağların içinde insan yolu düşmez bir yer izleyip (oturalım) deyip dağa doğru sürülerini sürüp gittiler.

Ergenekon Destanı Metni Cevapları Sayfa 84

(Geldikleri yoldan başka yolu olmayan bir yere vardılar.) O da öyle bir yoldu ki bir deve, bir at bin güçlükle yürürdü; eğer ayağını yanlış bassa parça parça olurdu.

(Vardıkları) yerde akar sular, çeşmeler, türlü otlar, meyveli ağaçlar, türlü türlü avlar (vardı.) O yeri görünce Tanrı’ya şükürler kıldılar. Hayvanlarının, kışın etini yediler. Yazın sütünü içtiler, derisini giydiler.

O yere Ergenekon adını koydular.

Burada bu ikisinin çocukları çoğaldı. Kayan’ın evlâdı çok oldu. Tukuz’unki ondan daha az oldu. Kayan çocuklarına Kayat dediler. Tukuz çocuklarına iki ad koydular. Bir nicesine Tukuzlar dediler; bir nicesine Türülken dediler. Çok yıllar bu iki kişinin çocukları Ergene- kon’da kaldılar.

Enine boyuna uzayıp yayıldılar.

Dört yüz yıl sonra Ergenekon’da kendileri ve sürüleri o kadar çoğaldılar ki sığmadılar. Bu sebepten bir yere toplanıp oturup konuştular. Dediler ki: Atalarımızdan işittik. Ergenekon’un dışında geniş yerler, güzel yurtlar olurmuş. Bizim yurdumuz eskiden o yerlerde imiş… Dağların arasından yol izleyip bulalım. Göçüp çıkalım. Her kim bize dostum derse onunla görüşelim. Düşmanlarla güreşelim, dediler.

Hepsi bu sözü beğenip çıkmaya yol izlediler, bulamadılar.

(O zaman) bir demirci dedi (ki): “Burada bir demir mâdeni var. Yalın kata benziyor. Şunun demirini eritsek biryol olurdu” Varıp o yeri gördüler. Bu sözü de beğendiler. Dağın geniş yerine bir kat odun, bir kat kömür dizdiler. Dağın üstünü, arka yanını, beri yanını (böylece) doldurduktan sonra yetmiş deriden körük yapıp yetmiş yerde kurdular. (Ateşleyip) Körüklediler.

Tanrı’nın gücü ile ateş kızdıktan sonra demir dağ eriyip akıverdi. Yüklü deve çıkacak kadar yol oldu. O günü, o ayı, o saati belleyip dışarı çıktılar. O günden beri Gök-Türklerde âdet olmuştur. O günü bayram sayarlar: Bir parça demiri ateşe salıp kızdırırlar. (Önce) Han, bunu kıskaçla tutup örse koyar, çekiçle döver. Ondan sonra Beyler (de öyle yapar. Bu günü mukaddes bilirler.)

(Ergenekon’dan çıktıkları zaman) Gök-Türkler’in pâdişâhı Kayan soyundan Börte Çene idi. Börte Çene, bütün illere elçi gönderip Ergenekon’dan çıkıp geldiklerini bildirdi. (Bunu) Bâzıları iyi gördüler, bâzıları kötü gördüler.

[Gök-Türk’ler eski düşmanlarıyle savaştılar. Yendiler. (…)]

Ergenekon Destanı Metni Cevapları Sayfa 85

1. ETKİNLİK

Soru: A) Metni okurken not aldığınız kelime veya kelime gruplarının anlamlarını TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten bularak aşağıya yazınız.

Cevap:

✅Mukaddes → Kutsal, saygıdeğer.

✅Çeri → Asker.

✅Hiyle → Aldatma, düzen, oyun.

✅Ergenekon → Türklerin sığındığı, efsanevi kutsal vadi.

✅Körük → Ateşi harlandırmaya yarayan araç.

Soru: B) Anlamını bulduğunuz kelimelerle ders kitabınızın 49. sayfasındaki tasarıma uygun bir bulmaca hazırlayınız.

Cevap:

Ergenekon Destanı Metni Cevapları Sayfa 86

2. ETKİNLİK 

Soru: A) Okuduğunuz metni özetleyiniz.

Cevap: Gök-Türkler düşmana yenilince Kayan ve Tukuz Ergenekon’a sığınır; burada yüzyıllarca çoğalırlar. Yer daralınca demircinin önerisiyle demir dağı eritip çıkış yolu açarlar, eski yurtlarına dönüp düşmanlarını yenerler.

Soru: B) Ergenekon’da yaşayanların arasında bulunsaydınız Ergenekon’dan çıkmak için nasıl bir çözüm önerirdiniz? Nedenleriyle açıklayınız.

Cevap: Önce keşif kolları gönderip dağın yapısını incelerdim; maden damarlarını belirleyip odun-kömür ve körüklerle ısıtarak kontrollü biçimde bir geçit açardım. Böylece hem güvenli bir çıkış olur hem de topluluk zarar görmezdi.

3. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıda verilen özellikleri inceleyerek okuduğunuz metinde görülenleri örnekteki gibi yuvarlak içine alınız. Bu maddelerin rakamlarına karşılık gelen harfleri bulmacada bularak metnin türüne ulaşınız.

Cevap: 2, 4, 6, 8, 9, 11 – DESTAN

Ergenekon Destanı Metni Cevapları Sayfa 87

4. ETKİNLİK 

Soru: Bir Türk destanıyla ilgili araştırma yapınız. Araştırma sonuçlarınızı öğretmeninize yazılı şekilde sununuz.

Cevap:

OĞUZ KAĞAN DESTANI

Oğuz Kağan Destanı, Türklerin en eski destanlarından biridir. Oğuz Kağan, doğduğu andan itibaren olağanüstü özelliklere sahip bir kahramandır. Çok kısa sürede büyür, cesareti ve gücüyle çevresine kendini kabul ettirir. Oğuz Kağan birçok savaşa girerek Türk boylarını bir araya getirir ve büyük bir devlet kurar. Halkına yeni yurtlar kazandırır.

Bu destan, Türklerin mücadeleci ruhunu, birlik ve beraberlik anlayışını yansıtır. Ayrıca liderlik, cesaret, adalet ve halkına bağlılık gibi değerleri öne çıkarır. Türk kültüründe önemli bir yere sahip olan bu destan, milletimizin geçmişini anlamamızda büyük rol oynamaktadır.

5. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıdaki görselleri inceleyiniz. Bu görselleri, yörenize ait kültürel ögelerle karşılaştıracağınız bir konuşma yapınız. Konuşmanızda yörenize ait kelimeleri anlamlarına uygun şekilde kullanınız.

Cevap:

Bizim kültürümüzde de bu görsellerdeki gibi pek çok değerli öge vardır. Mesela soldaki fotoğrafta yöresel kıyafet giymiş bir kişi görülüyor. İstanbul’da da özel günlerde geleneksel kıyafetler giyilir, halk oyunları oynanır. Ortadaki fotoğrafta mercimek çorbası var. Bizim sofralarımızda da özellikle kış aylarında sıcak çorbalar vazgeçilmezdir. Annem sık sık mercimek ve tarhana çorbası yapar. Yanında mutlaka pide veya bazlama olur. Sağdaki fotoğrafta ise yöresel bir oda düzeni var. Bizim evlerimizde de geçmişte sedirler, kilimler ve el dokuması halılar bulunurdu.

Büyüklerimiz hâlâ bu geleneksel eşyaları özenle saklar. Benim babaannemin evinde de el işi yastıklar ve minderler var. Bu kültürel ögeler hem geçmişle bağımızı kuruyor hem de bize kimliğimizi hatırlatıyor. Kültürümüzü korumak, onu gelecek nesillere aktarmak bizim en önemli görevlerimizden biridir.

6. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini inceleyiniz. Cümlelerin yanına yükleminin türüne göre cümle çeşidini (fiil cümlesi/isim cümlesi) örnekteki gibi yazınız.

Cevap:

GELECEK DERSE HAZIRLIK

Soru: “Memleket” konulu deyimler ve atasözleri araştırınız.

Cevap:

Deyimler:

• Memleket havası kokmak
• Memleket özlemi çekmek
• Memleket hasretiyle yanmak

Atasözleri:

•  Yad elde beylik sürmeden, yurtta züğürt gezme yeğdir.
• Ana gibi yar vatan gibi diyar olmaz.
• Yurdun otlusu kutlusundan yeğdir.

***Ergenekon Destanı metni cevapları Sayfa (82-83-84-85-86-87) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.