Bitkiler Nasıl Hareket Eder? Metni Cevapları (8. Sınıf Türkçe)

Bitkiler Nasıl Hareket Eder? metni cevapları ve soruları, MEB Yayınları 8. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 172-173-174-175-176-177-178 (Doğa ve Evren Teması)

Bitkiler Nasıl Hareket Eder? Metni Cevapları

Bitkiler Nasıl Hareket Eder? Metni Cevapları (8. Sınıf Türkçe)

Bitkiler Nasıl Hareket Eder? Metni Cevapları Sayfa 172

TEMA ADI: Doğa ve Evren 
METİN ADI: Bitkiler Nasıl Hareket Eder? 

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

Soru: Bitkilerle ile ilgili yaptığınız araştırma sonucu elde ettiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap:

➡️Güneş yönüne dönen ayçiçeği, gece olunca tekrar doğuya döner.
➡️Venüs sinekkapanı böcek yiyen bir bitkidir.
➡️Kaktüsler suyu gövdelerinde uzun süre saklayabilir.
➡️Bambular bir günde 1 metreye kadar uzayabilir.
➡️Nilüfer bitkisi suyun üzerinde açan nadir çiçeklerdendir.

Metni, noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli okuyunuz.

BİTKİLER NASIL HAREKET EDER?

Hayvanlar gibi kaslara, eklemlere ve sinir sistemine sahip olmasalar da bitkiler de hareket edebiliyor. Bitkilerin tohumlarını etrafa saçmak ya da başka canlıları avlayıp yemek için nasıl hareket ettiği, geçmişte daha çok biyologlar tarafından üzerine çalışmalar yapılan bir konuydu. Günümüzde ise doğadan esinlenerek robotlar geliştiren araştırmacılar, bitkilerin hareketlerinin ardındaki fiziksel süreçleri çözmeye çalışıyor.

Sinekkapan
Bitkilerin çoğu ihtiyaçları olan mineralleri topraktan, enerjiyi ise güneşten alır. Ancak hayvanları avlayarak beslenen bitkiler de vardır.

Hayvan avlayan bitkilerin en bilinen örneklerinden biri sinekkapandır. (…) Amerika kıtasının alt tropikal bölgelerinde yetişen bu bitkilerin yaprakları açılıp kapanabilen bir kapan gibidir. Bir “menteşeyle” birbirine bağlanmış gibi görünen iki parçalı yaprakların üzerindeki hassas tüylere bir sinek temas ettiğinde, yapraklar saniyenin onda biri kadar bir süre içerisinde kapanır ve sineği içlerine hapseder. Daha sonra avın yumuşak dokularını parçalayan enzimler salgılanmaya başlanır. Yapraklar bir süre sonra yeniden açıldığında sindirim tamamlanmış, besinler özümsenmiştir. Sindirimden geriye kalan artıklar rüzgâr tarafından alıp götürülür. Yapraklar bir sonraki av için hazır hâle gelir.

Sinekkapanların yapraklarının hızlı bir biçimde kapanmasını sağlayan iki mekanizma var. Birincisi yapraklara bir sinek dokunduğunda, yaprağın farklı bölgelerinde bulunan hücrelerdeki iyon derişimleri değişmeye başlar. İyon derişimi azalan hücreler su kaybederken iyon derişimi artan hücreler su kazanır. Hücreler arasındaki bu su alışverişi sırasında su kaybeden hücreler büzüşürken su kazanan hücreler şişer. Böylece yaprağın şekli değişir.
Su alışverişi sadece sinekkapanlar tarafından değil, başka pek çok bitki tarafından

Bitkiler Nasıl Hareket Eder? Metni Cevapları Sayfa 173

etmek için kullanılan bir mekanizmadır. Ancak bu mekanizma, yaprakların sadece 100 milisaniye içerisinde kapanacak kadar hızlı hareket etmesini sağlamak için tek başına yeterli değildir. Sinekkapanların yaprakları açıkken dışbükey, kapalıyken içbükey bir şekle sahiptir. Bu iki yapı da mekanik olarak kararlıdır, bir dış müdahale olmadığı sürece aynı biçimde kalabilirler. Ancak yapraklara etki eden ufak bir kuvvet, dengenin bozulmasına ve yaprağın şekil değiştirmesine neden olur. Bu süreci bir şemsiyenin rüzgârın etkisiyle ters dönmesine benzetebiliriz. Başlangıçtaki ve sondaki geometrilerin ikisi de kararlıdır. Üzerine herhangi bir kuvvet etki etmedikçe şemsiyenin şekli değişmez. Ancak rüzgârın uyguladığı kuvvet, dengenin bozulmasına ve şemsiyenin şekil değiştirmesine neden olur. Sinekkapanların yapraklarının hızla hareket etmesini sağlayan ana etken de başlangıçtaki dışbükey biçimli yaprakların bir elastik kararsızlığın eşiğinde olmasıdır: Yapraklardaki tüylere dokunan ufak bir sinek bile dengenin bozulmasına, yaprakların hızla şekil değiştirmesine yol açar.

Su Çarkı
Hayvanları avlayarak beslenen bir diğer bitki, (…) su çarkıdır. Suda yaşayan bitkinin bu isimle anılmasının nedeni, uzun ince gövdesi boyunca çember biçiminde dizilmiş yapraklara sahip olmasıdır. Su çarklarının yapraklarının görünümü sinekkapanlarınkine benzer ancak ortalarında bir menteşe yoktur.
Su çarklarının yapraklarının üzerinde de sinekkapanların yapraklarında olduğu gibi duyarlı tüyler vardır. Tüylere dokunan nesneler, yaprakların kapanmasını tetikler. Eğer içeride kalan av yaprakları parçalayama- yacak kadar güçsüzse bitkiye yem olur.
Su çarklarının yapraklarının kapanmasında da hücreler arasındaki su alışverişi rol alır. Ancak hücreler arasındaki su alışverişi, tıpkı sinekkapanlarda olduğu gibi, tek başına avları yakalamaya yetecek hızları sağlayamaz.
Su çarkları yapraklarını kaparken kinetik yükseltge- me” olarak adlandırılan bir ilkeden yararlanır. Bu durumu açıklamak için bir kapıyı kapatmak istediğimizi düşünelim. Kapıyı kolundan iterek ufak bir kuvvetle ya da menteşelere yakın bölgelerden iterek daha büyük bir kuvvetle kapatabiliriz. Menteşelere yakın bölgelerin kontrollü bir biçimde biraz hareket ettirilmesi, diğer kısımların çok daha fazla hareket etmesine neden olur. Su çarklarının yaprakları hareket ederken de benzer bir süreç gerçekleşir. Sıvı hareketlerinin yaprakların gövdeye yakın kısımlarında sebep olduğu ufak bir deformasyon, yaprakların uçlarının hızla kapanmasına neden olur.

Bitkiler Nasıl Hareket Eder? Metni Cevapları Sayfa 174

Yaprakların hızla hareket etmesine yardımcı olan bir diğer etken de açık yapraklarda, gergin bir yay gibi, esneklik potansiyel enerjisi depolanmış olması. Yapraklar hareket etmeye başladığında bu gergin yayda depolanmış potansiyel enerji açığa çıkar ve böylece hareket daha da ivmelenir. Yapraklar tekrar açılırken yay yeniden gerilir.

Güneş Gülü
Etçil bitkilerin bir diğer örneği, (…) güneş gülüdür. Güney Afrika’ya özgü bu bitkinin ince yaprakları, uçlarında damlacıklar hâlinde yapışkan bir madde bulunan ince tüylerle kaplıdır.
Yaprakların üzerine konan böcekler, yapışkan maddeye saplanıp kalır. Daha sonra bitkinin yaprakları avın etrafına dolanır.
Böylece daha fazla sindirim bezi ava temas eder ve özümsenen besin miktarı artar.
Bilimsel çalışmalar güneş güllerinin yapraklarının avın etrafında dolanabilmesinin sırrının, yapraklardaki hücrelerin yapısında gizli olduğunu gösteriyor. Yaprakların alt kısımlarındaki hücreler daha ince ve uzun, üst kısımlarındaki hücrelerse daha yuvarlak bir şekle sahip. Yapraklara dokunan canlıların tetik- lediği biyokimyasal sinyaller, hücrelerin iç basıncının değişmesine neden olur. Tıpkı şişirilen bir balonun hangi şekli alacağının yapısına bağlı olması gibi, farklı yapıdaki hücreler basınç değişimine farklı tepkiler verir. Alt kısımdaki ince ve uzun hücreler, üst kısımdaki yuvarlak hücrelere kıyasla çok daha fazla şişer ve böylece yaprak avın etrafına sarılır.

Doğadan İlham Alan Mühendislik
Günümüzde robotlar üzerine araştırmalar yapan mühendisler, kaslara ve eklemlere sahip olmayan bitkilerin uyaranlara tepki vererek hızla hareket edebilmesinden esinlenerek çalışmalar yapıyorlar. Örneğin güneş güllerinin yapraklarının avlarının etrafına dolanmasından esinlenerek robot parmakları geliştirmeye çalışan araştırmacılar var. Bu ve benzeri çalışmaların, hidrofobik (suyu sevmeyen) nilüfer yapraklarından esinlenerek kendini temizleyen camlar üretmek ya da kirpi oklarından esinlenerek cerrahi zımbalar geliştirmek gibi doğadan ilham alan mühendislik çalışmalarının ufak bir parçası olduğu söylenebilir.
Klasik mühendislik araştırmaları sırasında önce bir tasarım yapılır, sonra da gerçekten işe yarayıp yaramayacağını görmek için bir prototip üretilip test edilir. Doğadan esinlenilen mühendislik uygulamalarının önemli bir özelliği ise gerçeğe dönüştürebildiğiniz takdirde tasarımınızın çalışacağını zaten bilmenizdir.

Bitkiler Nasıl Hareket Eder? Metni Cevapları Sayfa 175

1. ETKİNLİK

Soru: A) Metinde geçen bazı kelimeler bulmacanın alt bölümüne, bu kelimelerin anlamları ise bulmacanın sol bölümüne yazılmıştır. Anlamlarla kelimeleri örnekteki gibi eşleştiriniz.

Cevap:

Soru: B) Kelimelerle anlamların kesiştiği yerlerdeki harfler aşağıdaki kutulara sırasıyla yazıldığında hangi kelimeye ulaşılmaktadır? Yazınız.

Cevap:

2. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıdaki soruları okuduğunuz metinden hareketle sözlü olarak cevaplayınız.

Soru: 1) Sinekkapan çiçeğine bir sinek konduğunda çiçeğin yaprağını harekete geçiren mekanizma nasıl çalışmaktadır? Anlatınız.

Cevap: Sinekkapan çiçeğine sinek dokunduğunda, yaprağın farklı bölgelerindeki hücrelerde iyon değişimi olur. İyon kaybeden hücreler su kaybedip büzüşür, iyon kazananlar şişer; böylece yaprak hızla kapanır.

Soru: 2) Sinekkapan çiçeğinin yapraklarındaki tüylere sinek dokunduğunda yaprakların hızla kapanmasının nedeni nedir?

Cevap: Yaprakların çok hızlı kapanmasının nedeni, yaprakların dışbükey durumdayken elastik kararsızlık sınırında olmasıdır; küçük bir dokunuş bile dengeyi bozarak ani bir şekil değişimine yol açar.

Soru: 3) Su çarkı ile sinekkapan çiçeği arasındaki benzerlik ve farklılıklar nelerdir?

Cevap: Her iki bitki de avını yakalamak için yapraklarını kapatır, ancak sinekkapanda menteşe sistemi vardır; su çarkında yoktur. Ayrıca su çarkı, kapanma hızını artırmak için “kinetik yükseltgeme” ilkesinden yararlanır.

Soru: 4) Güneş güllerinin yapraklarının avın etrafına dolanmasını sağlayan etkenler nelerdir?

Cevap: Güneş güllerinde yapraklardaki farklı yapıdaki hücreler, basınç değişimine farklı tepkiler verir; alt kısımdaki hücreler daha çok şişer ve yaprak avın etrafına sarılır.

Soru: 5) Günümüzde kullandığımız teknolojik araçlardan hangilerinin mühendisliğinde doğadan ilham alınmış olabilir? Örnekler vererek açıklayınız.

Cevap: Doğadan ilham alınan mühendislik örnekleri arasında güneş güllerinden esinlenen robot parmaklar, nilüfer yapraklarından ilhamla üretilen kendini temizleyen camlar ve kirpi oklarından esinlenen cerrahi zımbalar bulunur.

Bitkiler Nasıl Hareket Eder? Metni Cevapları Sayfa 176

3. ETKİNLİK 

Soru: Öğretmeninizle oluşturacağınız grubunuzla okulunuz veya yakın çevrenizde bir ağaçlandırma projesi başlatınız. Aşağıdaki proje formunu projenize uygun şekilde doldurunuz. Hazırladığınız projeyi arkadaşlarınıza sununuz.

Cevap:

PROJE FORMU

Projenin Adı: Yeşil Gelecek Ağaçlandırma Projesi

Projenin Başlangıç ve Bitiş Tarihleri: 15 Mart 2025 – 30 Nisan 2025

Projenin Amacı: Okul çevresini yeşillendirmek, doğayı koruma bilinci oluşturmak ve çevreye katkı sağlamak.

Projenin Katılımcıları: Öğrenciler, öğretmenler, veliler ve okul idaresi.

Projenin Sloganı: “Bir fidan dik, bir nefeslik umut bırak!”

Bitkiler Nasıl Hareket Eder? Metni Cevapları Sayfa 177

4. ETKİNLİK 

Soru: Doğa ve insan ilişkisi ile ilgili hikâye edici bir metin yazınız. Yazınızda bildiğiniz atasözleri ve deyimlerden uygun olanlarını kullanınız. Metninize uygun bir başlık yazmayı unutmayınız.

Cevap:

DOĞANIN DİLİ

Bir sabah erken saatte dedemle ormana gittik. Hava serindi ama kuş sesleri içimizi ısıtıyordu. Dedem bana doğanın insana ne kadar cömert olduğunu anlattı. “Ağaç yaş iken eğilir.” dedi, doğayı korumanın küçük yaşta öğrenilmesi gerektiğini vurguladı. Yerde bir çiçeği koparmak üzereydim, hemen durdurdu. “Ne ekersen onu biçersin, doğaya zarar verirsen bir gün o da sana küser.” dedi. Bu sözler beni çok etkiledi. Eve dönerken etrafa baktım, her şeyin bize emanet olduğunu düşündüm. O günden sonra yere çöp atmamaya, bitkilere zarar vermemeye söz verdim. Çünkü doğa, bize konuşmadan ders veren en bilge öğretmendi.

5. ETKİNLİK 

Soru: “Geri Dönüşümün Önemi” konulu bir afiş hazırlayınız. Afişinizde daha önce kullandığınız ve geri dönüştürebileceğiniz malzemeler kullanınız. Afişinizi sınıfta arkadaşlarınıza sunarken ikna edici bir konuşma yapınız. Öğretmeninizle seçeceğiniz afişleri sınıf veya okul panosunda sergileyiniz.

Cevap:

Bitkiler Nasıl Hareket Eder? Metni Cevapları Sayfa 178

6. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıda verilen cümlelerdeki anlatım bozukluklarının nedenlerini bulunuz. Bu nedenleri verilen boşluklara örnekteki gibi yazınız.

Cevap:

GELECEK DERSE HAZIRLIK

Soru: Yaşadığınız bölgeye ait bir efsane araştırınız.

Cevap: İstanbul’a ait en bilinen efsanelerden biri Kız Kulesi Efsanesi’dir. Rivayete göre bir kral, kızının yılan tarafından sokularak öleceği kehanetini duyar. Kızını korumak için denizin ortasına bir kule yaptırır. Ancak bir gün kuleye gönderilen meyve sepetinin içinden çıkan yılan prensesi sokar ve kehanet gerçekleşir. Bu yüzden kuleye “Kız Kulesi” denmiştir.

***Bitkiler Nasıl Hareket Eder? metni cevapları Sayfa (172-173-174-175-176-177-178) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.