Bir Kelime Seyyahı metni cevapları ve soruları, MEB Yayınları 6. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 12-13-14-15-16-17-18-19-20-21-22-23 (1. Kitap) (Dilimizin Zenginliği Teması)
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları (6. Sınıf Türkçe)
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 12
TEMA ADI: Dilimizin Zenginliği
METİN ADI: Bir Kelime Seyyahı
HAYDİ, BAŞLAYALIM
Soru: Anlamım beğendiğiniz ya da söylemekten hoşlandığınız kelimeleri bir hazine sandığında saklayacak olsaydınız bu kelimeler neler olurdu? Söyleyiniz.
Cevap: Hazine sandığına koyacağım kelimeler: sevgi, dostluk, barış, umut, huzur.
Soru: “Sözlük” kelimesi yerine yeni bir kelime bulmanız gerekseydi o kelime ne olurdu? Arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: “Sözlük” kelimesi yerine “Kelime Defteri” derdim.
Soru: Yandaki bulmacayı Türkçenin köklü ve zengin yapısını yansıtan kelime/kelime gruplarından hareketle örnekteki gibi tamamlayınız.
Cevap:
Soru: Metni sessiz okurken geçen yıl öğrendiğiniz “tahmin etme stratejisini” uygulayınız. Ardından numaralandırılmış yerlerde durarak “1. ANLAYALIM” bölümündeki ilgili soruya yönelik tahminlerinizi ve tahminlerinizin gerekçelerini yazınız.
Cevap:
Hatırlayalım
“Tahmin etme stratejisi”, metnin ilerleyen bölümlerinde neler olacağını veya hangi bilgilerin verileceğini çeşitli ipuçlarını kullanarak tahmin etmeyi içerir.
BİR KELİME SEYYAHI
(Kaşgarlı Mahmut, Türk boylarını bir uçtan bir uca gezerek Türkçenin ilk sözlüğünü yazmıştır. Dîvanu Lugâti’t-Türk adını verdiği eserde 7.500 kelime ve bu kelimelerin geçtiği atasözü, deyim gibi dilimizin zengin söz varlığından örnekler mevcuttur. Okuyacağınız kısım, Kaşgarlı Mahmut’un çocukluğundan bir kesiti anlatmaktadır.)
Mahmut meraklı bir çocuktu. Duyduğu, gördüğü her şeyin neden ve niçinlerini araştırmayı çok severdi. Sevmekten de öte; bu onun için bir tutkuydu. Bazen gecenin bir yarısı yatağından kalkıp, evdekileri uyandırmamaya dikkat ederek dedesi Muhammet Buğra Han’ın büyük kütüphanesine girer, aklına takılan soruların cevabını araştırırdı. Eğer cevap bulamadıysa o gece sabahı .zor ederdi. Uyanır uyanmaz da sorabileceği kişilere sorar, cevabını öğrenmeden rahat edemezdi.
Mahmut, medreseden çıktıktan sonra arkadaşlarıyla tepük oynamaya gitmişti. Bir süre oynadıktan sonra aklına bir soru takıldı: Bu oyuna neden tepük denmiş olabilirdi?
Top kendisine doğru geldiğinde arkadaşları ona bağırıyorlardı:
— Haydi Mahmut vursana! Haydi vur, vur!
Mahmut önündeki topa bakıp duruyor fakat aklına takılan sorudan başka bir şey düşünemiyordu. Arkadaşları hiç kıpırdamadan duran Mahmut’un bu haline anlam veremedi hatta bir tanesi dayanamayıp yanına gitti. Mahmut, arkadaşını fark etmemişti bile. Düşünüyordu. “Neden başka bir şey değil de tepük?” Yanına gelen arkadaşı biraz kızgın:
Ne diye durdun ki şimdi? Neden vurmuyorsun, diye sorunca Mahmut heyecanla,
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 13
— Buldum, buldum işte! Herhâlde topa vurduğumuz, teptiğimiz için bu oyuna da tepük *” denmiş, dedi.
Arkadaşı hiçbir şey anlamamıştı. Şaşkındı.
— Ne diyorsun sen ya?
Mahmut’un gözleri ışıl ışıldı. Arkadaşlarının yanından koşarak ayrılırken “Buldum, buldum işte!” diye bağırıyordu. Arkadaşları onun arkasından hayretle bakakaldı. Eve geldiğinde Rabia Hanım oğlundaki heyecanı fark etti. Ne olduğunu sormaya niyetlenmişti ki Mahmut annesine selam verip telaşlı bir şekilde odasına girdi. |
Mahmut’un annesi Rabia Hanım, bilgili ve anlayışlı bir kadındı. Karahanlı Devleti’nin tanınmış âlimi Seyfettin Bezügvar’ın kızıydı. Mahmut’un babası Hüseyin Çağrı Bey, Karahanlı Devleti’nin ileri gelen soylu ailelerinden birine mensuptu. Mahmut’ un dedesi Muhammet Buğra Han ise
Karahanlıların hükümdarı olması beklenen kişiydi. Yakın zamanda Karahanlılar İslâmiyeti seçmişti. İslâmiyeti resmen kabul eden ilk Türk devleti olan Karahanlı Devleti; ilimde, edebiyatta ve sanatta güçlü bir varlık gösteriyordu.
Akşam yemeği zamanı gelmişti. Bütün aile sofrada toplandı.
Muhammet Buğra Han, torunu Mahmut’a karşı herkesten ayrı bir sevgi besler; onun gelecekte ülkesine çok büyük hizmetlerde bulunacağına inanırdı.
Mahmut da dedesine karşı saygıda kusur etmez, onu çok severdi. Torunuyla göz göze gelen Muhammet Buğra Han “Hayırdır!” anlamında bir göz işareti yaparak Mahmut’a ne olduğunu sordu. Mahmut da aynı şekilde gözünü kırparak bir işaret yaptı. Dedesiyle torunu arasında bir çeşit şifreli konuşma gelişmişti. Yemekten sonra konuşmak için anlaştıla
Yemek bitiminde Mahmut ve dedesi dışarıya çıkıp avluda oturdular. Dedesi sormadan anlatmaya başladı Mahmut:
— Bugün neyi fark ettim biliyor musun dedeciğim?
— Neyi?
— Tepük oynuyoruz ya hani biz, onun adının nereden geldiğini buldum.
— Nereden geliyormuş?
— Biz tepük oynarken topa vurup ona tepiyoruz ya, işte tepmek fiiline ek getirilerek oyuna ad verilmiş. Yani tepmekten tepük olmuş.
Muhammet Buğra Han torununun
(…)
gözlerindeki ışıltıyı iyi tanıyordu. Torununun sevincine ortak oldu.
— Bu bilgiyi de hazine sandığına attın mı peki?
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 14
— Tabii dedeciğim. Aklımdan gitmesin diye koşa koşa geldim, yazdım, Kimse görmeden de kaldırdım sandığıma, dedi ve gülümsedi.
— Bir aferin daha öyleyse. İnsan, gerçeğin bilgisine ulaşınca böyle kanatlanır işte … Öyleyse ben de seni ödüllendireyim, ne zamandır birlikte fidan dikelim istiyordun ya bu ara havalar çok uygun.
(…)
Mahmut dedesinin ve babasının himayesinde her yönüyle mükemmel bir şekilde yetişiyordu. Kaşgar’daki Hamidiye ve Saciye Medreselerindeki eğitimini başarıyla tamamlamıştı. Çalışma azmi ve disipliniyle bölgenin tanınmış hocalarından olan Şeyh İmam ez-Zahid Hüseyin’in takdirini kazanmıştı. İlme karşı büyük ilgi duyan Mahmut. gelecekte büyük bir âlim olacağının işaretlerini veriyordu.
Mahmut, ilimle meşgul olmayı sevdiği gibi ata binmeyi; kargı ve ok kullanmayı da çok seviyordu. Karahanlı Devleti’nin geleceğiydi Mahmut. Bu yüzden onun her yönüyle mükemmel yetişmesine özen gösteriliyordu. Mahmut da kendine verilen emeği boşa çıkarmıyor hem iyi bir savaşçı hem de büyük bir âlim olma yolunda emin adımlarla ilerliyordu.
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 15
Değerlendirelim
Soru: a) Okuma sürecinizi aşağıdaki puan çizelgesini kullanarak değerlendiriniz. Ölçütteki her bir davranışı gerçekleştirme durumunuza göre puanınızı yay ayraç içine yazınız.
(4) Kitap ile göz arasındaki mesafemi doğru ayarladım.
(5) Dik ve rahat bir şekilde oturarak okudum.
(5) Mırıldanmadan ya da fısıldamadan okudum.
(4) Metnin devamında yaşanabilecek olaylara yönelik tahminde bulundum.
Cevap:
Soru: b) Aldığınız toplam puanı hesaplayarak aşağıdaki değerlendirmelerden size uygun olanı inceleyiniz.
Cevap:
✅Aldığım toplam puan: 18
✅Kendime söz: Sonraki çalışmalar için daha dikkatli okumaya gayret edeceğim.
✅Kendime aferin: Dik oturma ve sessiz okuma konusunda çok iyiyim.
1. ANLAYALIM
Soru: a) Metnin içeriğine yönelik tahminlerinizi ve tahminlerinizin gerekçelerini yazınız.
Cevap:
Soru: 1) Sizce oyuna tepük adının verilmesinin sebebi ne olabilir?
Cevap: Oyuna tepük adının verilmesinin sebebi, topa tepilerek oynanmasıdır.
Soru: 2) Mahmut, odasına neden telaşlı bir şekilde girmiş olabilir?
Cevap: Mahmut, aklına gelen cevabı hemen yazmak ve unutmak istemediği için telaşlıca odasına girmiştir
Soru: 3) Mahmut ve dedesi hangi konu hakkında konuşacaklar?
Cevap: Mahmut ve dedesi, oyunun adının nereden geldiği ve kelimenin anlamı hakkında konuşacaklardır
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 16
Soru: b) Metni okuduktan sonra tahminlerinizin doğruluğunu kontrol ediniz. Tahminlerinizin her biri için aşağıda verilen gösterge üzerindeki siyah noktadan uygun ifadeye doğru gösterge ibresi (oku) çiziniz. Çizdiğiniz okun üzerine ait olduğu bölümün numarasını yazınız.
Cevap:
Soru: c) Tahmin ederek okumanın okuma becerinize etkisini aşağıdaki eğik yazılan ifadelerden uygun olanı daire içine alarak ve cümleyi tamamlayarak değerlendiriniz.
Cevap: Tahmin ederek okuma, okuma becerimi olumlu etkiledi çünkü metni daha dikkatli okumamı ve anlamamı sağladı.
2. ANLAYALIM
Soru: a) Yandaki karekodu okutarak “Akıcı Okuma” adlı içeriğe ulaşınız ve içeriği yönergeler doğrultusunda tamamlayın.
➢ Gözün yatay kaslarını geliştirmek için başınızı kıpırdatmadan gözlerinizle ekrandaki futbol topunu takip ediniz.
➢ Başınızı kıpırdatmadan gözlerinizle ekrandaki futbol topunu takip ediniz.
➢ Şeklin köşelerinde beliren yazıları başınızı kıpırdatmadan gözlerinizle takip ediniz.
➢ Başınızı kıpırdatmadan çıkan kelimeyi okumaya çalışınız.
Cevap: “Akıcı Okuma” adlı içerikte yukarıda belirttiğimiz gibi ifadeler vardır. Bu etkinliği akıllı telefonunuzdan karekodu okutarak uygulamalı bir şekilde sizler yapmalısınız.
Soru: b) İçerikteki uygulamaları bir hafta boyunca her gün tekrar ediniz. Daha sonra “Bir Kelime Seyyahı” metnini yeniden okuyunuz.
Cevap:
Soru: c) Akıcı okuma sürecinizi aşağıdaki ifadeyi tamamlayarak değerlendiriniz.
Cevap: Metni yeniden okuduğumda ilk okumama göre daha hızlı ve akıcı okudum çünkü gözlerim daha dikkatli hareket etti ve okumaya daha çok odaklandım.
Soru: ç) Göz kaslarınızı çalıştıracak uygulamaları yalnızca dijital ortamda değil aşağıdaki yönergelerden hareketle günlük yaşamınızı sürdürürken de yapabilirsiniz. Bu uygulamaları düzenli bir şekilde tekrar etmenin önemli olduğunu unutmayınız.
Başınızı oynatmadan ve yavaşça önce sola, sonra sağa bakınız. Bu uygulamaya 15 saniye devam ediniz.
Başınızı oynatmadan ve yavaşça önce yukarı, sonra aşağı bakınız. Bu uygulamaya 15 saniye devam ediniz.
Başınızı oynatmadan gözlerinizle “O” rakamını çiziniz. Bu uygulamaya 15 saniye devam ediniz.
Başınızı oynatmadan gözlerinizle yatay şekilde 8 rakamını çiziniz. Bu uygulamaya 15 saniye devam ediniz.
Cevap: Bu uygulamaları düzenli yaptığımda göz kaslarım güçlenir, okumam daha akıcı ve dikkatli olur. Ayrıca gözlerim daha az yorulur.
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 17
3. ANLAYALIM
Soru: “Bir Kelime Seyyahı” adlı metinde geçen bazı kelime/kelime gruplarının anlamları aşağıda verilmiştir.
1. Gezmek tanımak görmek, dinlenmek amacıyla geziye çıkan kimse gezmen gezgin (Seyyah)
2. Değerli şeylerin saklandığı yer; hazne. (Hazine)
3. Şaşkınlığa uğrayıp ne yapacağını bilmez durumda kalmak. (Bakakalmak)
4. Güçlü istek ve eğilimin yöneldiği amaç. (Tutku)
5. Her iki tarafın bakışları karşılaşması anlamında bir deyim. (Göz göze gelmek)
6. İnsanı bir şeye veya bir kimseye karşı yakın ilgi ve bağlılık göstermeye yönelten duygu; muhabbet. (Sevgi)
7. Padişah, kral, hakan gibi taht sahibi devlet başkanı; yabgu. (Hakan)
8. Bir yapının veya yapı grubunun ortasında kalan üstü açık, duvarla çevrili alan. (Avlu)
9. Eksiksiz, kusursuz, harikulade bir biçimde. (Mükemmel)
10. Bir kimseye göre çocuğunun çocuğu. (Torun)
11. İslam ülkelerinde, genellikle İslam dini kurallarına uygun bilimlerin okutulduğu yer. (Medrese)
Soru: Bu anlamların hangi kelime/kelime gruplarına ait olduğunu aşağıdaki bulmacada verilen harf ipuçlarından hareketle tahmin ediniz ve örnekteki gibi sırasıyla yazınız. Tahminlerinizin doğruluğunu Türk Dil Kurumu (TDK) Güncel Türkçe Sözlük’ten, öğretmeninizden ya da aile büyüklerinizden yardım alarak kontrol ediniz.
Cevap:
Soru: Bulmacayı tamamladığınızda yıldızlı sütundaki harfleri aşağıdaki boş kutulara soldan sağa sırasıyla yerleştiriniz ve şifreye ulaşınız.
Cevap: SÖZLÜK ÖZGÜRLÜKTÜR.
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 18
4. ANLAYALIM
Soru: a) Bir Kelime Seyyahı” adlı metnin konusu nedir? İşaretleyiniz.
Cevap:
✅Mahmut’un kelimelere olan merakı (✓)
Mahmut ve dedesi arasındaki bağ ()
Tepük oyununun tarihi ()
Soru: b) Metinle ilgili aşağıdaki ifadelerin doğruluk durumunu belirleyiniz. Yanlış ifadelerin üzerini çizip doğrusunu metinden hareketle örnekteki gibi yazınız.
Cevap: Yanlış ifadeler koyu renkle belirtildi ve doğruları yanına mavi renkle yazıldı. Aşağıdaki cümlelerden ikisi doğru üçü yanlıştır. elle-ayakla, çantası-sandığı, Selçuklu-Karahanlı olacak.
• Tepük, elle (ayakla) oynanan bir oyundu.
• Mahmut, aklına takılan soruların cevabını dedesinin kütüphanesinde araştırırdı. (bu ifade doğru)
• Mahmut’un öğrendiği kelimeleri topladığı bir hazine çantası (sandığı) vardı.
• Mahmut, Selçuklu (Karahanlı) Devleti’nin geleceğiydi.
• Mahmut, ok ve kargı kullanmayı çok seviyordu. (bu ifade doğru)
5. ANLAYALIM
Soru: a) Aşağıda Kaşgarlı Mahmut’un Türkçe sözlüğünde bahsettiği Türk boylarından bazılarının damgalarına yönelik ipuçları verilmiştir.
• Ünlü bir harfimizin küçük yazılışına benzeyen damga, Bayundur boyuna aittir.
• Peçenek ve Döğer boylarının damgalarında aynı işaretler vardır ancak boylardan birinde işaretlerden biri farklı yöne bakmaktadır.
• Üç işaretten oluşan ve işaretler birbirine bitişik düşünüldüğünde ünsüz bir harfimizin büyük yazılışına benzeyen damga. Kayı boyuna aittir.
• İğdir boyunun damgası şimşeğe benzemektedir.
• Bir işaretin yukarı ve aşağı bakan iki farklı halinden oluşan damga, Dodurga boyuna aittir.
• Çavuldur boyunun damgası arka arkaya duran bir küçük, bir büyük dağ şeklini andırmaktadır. Aynı şekil, yanında bir dikdörtgen ile Karaeyli boyunun damgasında da vardır.
• Üç paralel çizgisi olan damgayı Ala Yuntlu boyu kullanmaktadır.
• İçinde dörtgen olan şekil. Eyrnür boyunun damgasıdır.
• Bayat boyunun damgasında üçgen bulunmaktadır.
• Karaeyli ile Döğer boyuna ait damgalar yan yanadır.
Cevap: Damgalara yönelik ipuçlarını inceledim.
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 19
Soru: b) Bu ipuçlarından hareketle damgaların hangi boylara ait olduğunu belirleyip örnekteki gibi yazınız.
Cevap:
Soru: c) Sınıfınız için bir damga oluşturacak olsaydınız nasıl bir damga oluştururdunuz? Damganızı yan taraftaki alana çiziniz ve sınıfta tanıtınız.
Cevap: Ben sınıfımız için kitap ve kalemi simgeleyen bir damga oluştururdum. Damgamın ortasında bir kitap şekli, yanında da çapraz duran kalem olurdu. Bu, bizim hem öğrenmeye hem de yazmaya verdiğimiz değeri gösterirdi.
6. ANLAYALIM
Soru: a) Görsellerden ve başlığından hareketle izleyeceğiniz “Ortak Sözcüklerimiz, Ortak Dilimiz” adlı içeriğin konusunu tahmin ediniz. Ardından tahmininizi ve gerekçenizi aşağıya yazınız.
Cevap: İçeriğin konusu Türk dünyasında ortak kullanılan kelimeler olabilir. Çünkü görsellerde Kazakistan Türkçesi ve Kırgızistan Türkçesi yazıyor, bu da ortak dil ve sözcükler üzerine olacağını gösteriyor.
Soru: b) Yandaki karekodu okutarak “Ortak Sözcüklerimiz, Ortak Dilimiz” adlı içeriği izleyiniz.
Cevap: İçerikte Türk dillerinin ortak yönlerinden, Türkçenin yapısından ve lehçeler arasındaki benzerliklerden söz ediliyor. Türkçenin matematiksel yapısı, kelime türetme gücü ve diğer Türk lehçeleriyle bağlantısı anlatılıyor.
Soru: c) Etkinliğin “a” maddesinde bulunduğunuz tahminlerin doğruluğunu ve gerekçelerinizin uygunluğunu değerlendiriniz.
Cevap: Tahminim doğru çıktı çünkü gerçekten de içerik Kazakistan, Kırgızistan gibi Türk lehçeleri üzerinden ortak dil ve ortak sözcükleri ele aldı. Gerekçem olan “ortak sözcükler üzerine olacak” düşüncesi de uygundu.
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 20
7. ANLAYALIM
Soru: “6. ANLAYALIM” etkinliğinde izlediğiniz içerikten hareketle aşağıdaki tabloyu tamamlayınız. Dilerseniz içeriği tekrar izleyebilirsiniz.
Cevap:
1. ANLATALIM
Soru: Yan tarafta verilen uyarılara dikkat ederek aşağıdaki nefes tekniklerini uygulayınız.
• Rahat ve dik bir pozisyonda oturmaya dikkat ediniz.
• Bir şey yiyip içerken diyafram ve nefes tekniklerini uygulamayınız.
• Bu teknikleri uygularken kendinizi halsiz hissederseniz ya da başınız dönerse öğretmeninizi bilgilendiriniz.
Elinizde dev bir balon olduğunu Mg hayal ediniz. Burnunuzdan derin bir nete: alıp karnınızı şişiriniz. Sonra bu nefesi ağzınızdan vererek balonunuzu şişirebildiğiniz son noktaya kadar şişiriniz.
Burnunuza bir tavşan gibi üç kez hızla hava çekiniz ve yine burnunuzdan uzunca bir nefes veriniz. Bu alıştırmayı üç kez tekrar ediniz.
Elinizde bir çiçek olduğunu düşününüz. Çiçeği derin bir nefesle koklayınız, nefesinizi verirken f,m,s seslerinden birini çıkarınız.
Cevap: Bu nefes tekniklerini yaptığımda kendimi daha rahat ve dinç hissettim. Balon şişirme, tavşan nefesi ve çiçek koklama çalışmalarıyla nefesimi daha iyi kontrol etmeyi öğrendim.
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 21
2. ANLATALIM
Soru: a) Aşağıdaki tekerlemeleri düzgün ve hatasız söylemeye çalışınız. Tekerlemeleri tekrar tekrar söyleyerek hatalarınızı azaltabilirsiniz.
• Tekerleme uygulamalarını düzenli yapmaya dikkat ediniz.
• Tekerlemeleri yüksek ve net bir sesle söyleyiniz.
• Tekerlemeleri öncelikle hızlı değil doğru söylemeye özen gösteriniz.
• Tekerlemeleri soluk almadan bitirmeye çalışmayınız, soluk alacağınız yerleri belirleyiniz.
Cevap: Tekerlemeleri önce yavaş ve doğru söyledim, sonra hızımı artırdım. Soluk alacağım yerleri belirledim. Yüksek ve net sesle tekrar ederek hatalarımı azalttım.
Soru: b) Aşağıya “Ç ve “Ş” ile başlayan kelimelerden oluşan birer tekerleme yazınız. Öğretmeninizin belirlediği bir düzen içinde tekerlemelerinizi arkadaşlarınızın tekerlemeleriyle değiştirerek söylemeye çalışınız.
Cevap:
✅Çankırılı çarıkçı Çakır, çardakta çalgı çalınırken çapulcularla çan çan etti.
✅Şişeci şirin şişko Şinasi, şirkette şişmanlığından şikayet etti.
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 22
3. ANLATALIM
Soru: a) “Bir Kelime Seyyahı” metninde kullanılan noktalama işaretlerini inceleyiniz. Nokta işaretinden sonra metinde en çok kullanılan noktalama işareti hangisidir? Bu işaretin işlevleri hakkında neler biliyorsunuz? Söyleyiniz.
Cevap: Noktadan sonra metinde en çok kullanılan noktalama işareti virgüldür. Virgül; eş görevli sözcükleri, söz öbeklerini ayırmak, cümlede anlam karışıklığını önlemek ve ara sözleri belirtmek için kullanılır.
Soru: b) Aşağıdaki cümlelerde geçen virgüllerin hangi işlevlerde kullanıldıklarım inceleyiniz.
Cevap:
✅O, Türkçenin zenginliklerini bilen biriydi. (1. Grup: Özne olarak kullanıldıklarında bu, şu, o zamirlerinden sonra konur.)
✅Evet, dersler başlıyor. (2. Grup: Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren hayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam gibi kelimelerden sonra konur)
✅Bu, benim gibi yazarlar için hiç kolay olmaz. (1. Grup: Özne olarak kullanıldıklarında bu, şu, o zamirlerinden sonra konur.)
✅Umduk, bekledik, düşündük. (3. Grup: Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.)
✅Peki, siz bu durum için ne düşünürsünüz? (2. Grup: Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren hayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam gibi kelimelerden sonra konur)
✅Her gün sabah erken kalkar. kahvaltısını yapardı. (3. Grup: Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.)
Soru: c) Virgüllerin aynı işlevde kullanıldığı cümleleri belirleyiniz. Aynı işlevde kullanılan cümleleri gruplandırınız ve sembollerini aşağıya çiziniz.
Cevap:
Soru: ç) Defterinize virgülün öğrendiğiniz işlevlerine uygun birer cümle yazınız.
Cevap:
✅Bu, benim en sevdiğim kitaptır. (1. Grup)
✅Evet, başlayalım. (2. Grup)
✅Dersimi bitirdim, dışarı çıktım. (3. Grup)
4. ANLATALIM
Soru: a) Bir paragraf yazmak üzere amaç, bağlam ve olanaklarınızı göz önünde bulundurarak aşağıdaki yönergelere göre seçim yapınız.
Soru: 1. Konunuzu belirleyiniz: Bir kelime seyyahı olduğunuzu düşününüz. Nerelere gider, hangi kelimeleri toplardınız? / Bir kelime madeni keşfettiğinizi düşününüz. Bu madenden hangi kelimeler çıkardı, hangi kelimelere zor ulaşırdınız?
Cevap: Bir kelime seyyahıyım; gezip “sevgi, oyun, dostluk, emek, umut” kelimelerini toplarım.
Soru: 2. Hedef kitlenizi belirleyiniz: Türkçe öğrenmeye çalışan yabancılar / Okula henüz başlamamış çocuklar / Diğer:
Cevap: Okula henüz başlamamış çocuklar.
Soru: 3. Yazma ortamınızı seçiniz: Defter / Dijital ortam / Diğer:
Cevap: Defter.
Soru: b) Seçimlerinizden hareketle yazınızda uygun başlatma, sürdürme ve sonlandırma ifadelerini kullanmaya dikkat ediniz.
Cevap: Öncelikle kendimi bir kelime seyyahı olarak tanıtıyorum. İlk olarak İstanbul’da “merhaba, teşekkür, lütfen” kelimelerini sandığıma koyuyorum. Sonra parklarda çocuklardan “oyun, paylaşma, dostluk” kelimelerini topluyorum. Daha sonra köylere gidip “emek, komşuluk, ekmek” kelimelerini ekliyorum. Böylece sandığım güzel sözlerle dolar, konuşmalarım yumuşar. Sonuç olarak, bu kelimelerle anlaşmak kolaylaşır ve Türkçeyi daha çok severim.
Bir Kelime Seyyahı Metni Cevapları Sayfa 23
5. ANLATALIM
Soru: a) Bir not kâğıdına isminizin ilk harfiyle başlayan on kelime/kelime grubu yazınız. Bu kelime/kelime gruplarını belirlerken farklı kelime türleri (isim/fiil) ya da kelime grupları (deyim, ikileme vb.) seçmeye dikkat ediniz.
Cevap:
a: (İsmimin “O” harfiyle yazdım)
okul (isim), oyun (isim), orman (isim), okumak (fiil), oynamak (fiil), odaklanmak (fiil), onur (isim), olumlu (sıfat), olur olmaz (ikileme), oluruna bırakmak (deyim).
Soru: b) Sıra arkadaşınızla not kağıtlarınızı değiştiriniz. Arkadaşınızın not kâğıdında yazan kelime/kelime gruplarını kullanarak örnekteki gibi anlamlı bir cümle yazınız.
• Cümlelerinizi oluştururken saygılı ve nazik olunuz.
• Cümlelerinizde kâğıtta yazan kelime/kelime gruplarının tümünü kullanmaya çalışınız.
Şakacı Şair, Şirin
Şapkasıyla Şenlikte
Şiirle Şarkı okuyup
Şekerpareleri
Şerbetleyenlere
Şaşırdı.
• Cümlelerinizde kâğıtta yer almayan kelime/kelime gruplarını mümkünse hiç kullanmayınız.
• Kâğıtta yer almayan bir kelime/kelime grubu kullanmanız gerekirse bu kelime/kelime grubunu anlatan bir görsel ya da simge kullanabilirsiniz.
Cevap: Şakacı şair Şirin, şapkasıyla şenlikte şiirle şarkı okuyup şekerpareleri şerbetleyenlere şaşırdı.
Soru: c) Cümlelerinizi sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız. Arkadaşlarınızın okuduğu cümlelerden birini seçiniz ve bu cümleyi seçme gerekçenizi aşağıya yazınız.
Cevap: Bu cümleyi seçtim çünkü listedeki tüm kelimeleri kurallı ve anlamlı biçimde kullandım.
Görevimizi Bitirelim
Soru: Okulunuzdaki Türkçe öğretmenleri tarafından belirlenen listeden öğretmeninizle seçtiğiniz iki kitabı birinci dönemin sonuna kadar okuyunuz. Bu kitaplardan birini sınıfta arkadaşlarınızla çözümleyiniz. Diğer kitabı ise kendiniz çözümleyip öğretmeninize yazılı olarak sununuz. Yine öğretmeninizle belirlediğiniz iki filmden birini sınıfta izleyip çözümleyiniz. Diğer filmi ise ailenizle izleyerek çözümleyiniz ve öğretmeninize yazılı olarak sununuz. Kitap ve film çözümlemeleriniz sırasında kitabın sonunda verilen formlardan yararlanabilirsiniz.
Cevap:
Kitap 1 (sınıfta): Küçük Prens – Antoine de Saint-Exupéry
- Tür: Masalsı roman.
- Konu: Küçük Prens’in gezegenler arası yolculuğu.
- Ana fikir: Sevgi ve emek kıymetlidir; “öz olanı kalp görür.”
- Kişiler: Küçük Prens, Anlatıcı (pilot), Tilki, Gül.
- Mekân/Zaman: Çöl ve küçük gezegenler, belirsiz zaman.
- Beğendiğim bölüm: Tilkiyi “evcilleştirme” sahnesi.
- Mesaj: Sorumluluk sevginin parçasıdır.
Kitap 2 (öğretmene yazılı): Pollyanna – Eleanor H. Porter
- Tür: Roman.
- Konu: Pollyanna’nın “mutluluk oyunu” ile çevresini değiştirmesi.
- Ana fikir: Zor zamanda bile iyiye odaklanmak insanı güçlendirir.
- Kişiler: Pollyanna, Teyze Polly, Jimmy, Dr. Chilton.
- Mekân/Zaman: Küçük bir Amerika kasabası, geçmiş zaman.
- Beğendiğim bölüm: Pollyanna’nın tekerlekli sandalyedeyken bile umutlu olması.
- Mesaj: İyimserlik bulaşıcıdır.
Film 1 (sınıfta): Rafadan Tayfa Göbeklitepe
- Tür: Animasyon/macera.
- Konu: Çocukların Göbeklitepe’deki gizemi çözmesi.
- Ana fikir: Tarihimize sahip çıkmak ve ekip çalışması önemlidir.
- Karakterler: Hayri, Akın, Kamil, Mert.
- Beğendiğim sahne: Ekip birlikte ipucunu çözer.
- Mesaj: Birlik olunca zorluk aşılır.
Film 2 (aileyle): Keloğlan (sinema uyarlaması)
- Tür: Aile-macera.
- Konu: Keloğlan’ın zekâsıyla haksızlıkları yenmesi.
- Ana fikir: Zekâ ve doğruluk güçten üstündür.
- Karakterler: Keloğlan, Bilge Ana, Hükümdar.
- Beğendiğim sahne: Keloğlan’ın adil çözümü bulması.
- Mesaj: Doğru ve dürüst olan kazanır.
***Bir Kelime Seyyahı metni cevapları Sayfa (12-13-14-15-16-17-18-19-20-21-22-23) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.
Yorum Yap