Ampulün İlk Yanışı Metni Cevapları (6. Sınıf Türkçe)

Ampulün İlk Yanışı metni cevapları ve soruları, Anka Yayınları 6. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 206-207-208-209-210 (Bilim ve Teknoloji Teması)

Ampulün İlk Yanışı Metni Cevapları

Ampulün İlk Yanışı Metni Cevapları Sayfa 206

DÜŞÜNELİM-TARTIŞALIM

1. Thomas Alva Edison (Tomıs Alva Edişin) kimdir? Arkadaşlarınıza anlatınız.

Cevap: Thomas Edison (11 Şubat 1847 – 18 Ekim 1931), Amerikalı bir mucit ve işadamıdır. Edison, özellikle elektrikle ilgili birçok önemli icat yapmış ve endüstriyel araştırmaları ile tanınmıştır. Edison, elektrik alanında bir dizi önemli icat yaparak ün kazandı. En önemli icatları arasında elektrikli lamba, manyetik ses kaydı, kinetoskop (erken bir film izleme cihazı), endüstriyel araştırmalar ve enerji depolama bataryası gibi buluşlar bulunmaktadır. Edison 1878’de General Electric (GE) adlı şirketi kurarak, elektrikle ilgili birçok önemli proje ve icadın altına imza attı. General Electric, günümüzde de büyük bir enerji şirketi olarak varlığını sürdürmektedir.

2. Ampul icat edilmeden önce insanlar geceleri nasıl aydınlanıyorlardı? Büyüklerinize sorunuz.

Cevap: Ampul icat edilmeden önce insanlar geceleri ateş, meşale, mum, gaz lambası ile aydınlanıyordu.

Metnin başlığını, görsellerini ve içeriğini hızlıca gözden geçiniz. Bunun için süre de belirleyebilirsiniz. Belirlenen süre içinde metinden edindiğiniz bilgileri paylaşınız.

Cevap: Metnin görselinden ve hızlıca içeriğine bakarak metnin ampulün icadı ve elektriğin ilk kullanıldığı zamanlardan bahsedeceğini düşünüyorum.

Kırk-elli adam, koca bir laboratuvara dolmuş Thomas Alva Edison adındaki çılgın ama bir o kadar da çalışkan bir mucidin liderliğinde harıl harıl çalışıyordu. Doğrusu o güne kadar, böyle bir bilimsel araştırma seferberliği görülmüş şey değildi. Cam ampüllerin içindeki hava, elektrik akımının kızdırdığı tellerin anında yanıp kül olmaması için boşaltılıyordu ama önemli bir sorun vardı: O teller hangi maddeden yapılacaktı? Bazıları çok az dayanıyor, bazıları pahalıya mal oluyor, bazıları yeterince ışıltı saçamıyor, bazıları daha en başından kararıyordu. Bırakın ışık saçmayı ortalığın ışığını sanki içine çekiyordu. Doğru maddeyi bulmak için neler neler denenmişti.

Ampulün İlk Yanışı Metni Cevapları Sayfa 207

Kömürleştirme işleminden geçirilmiş mukavva, mantar, Hindistan cevizi kabuğu, atkuyruğu, ağaç dalı… Hatta laboratuvarı gezmeye gelen kızıl sakallı bir herifin sakalından, adamcağız “Durun ne halt ediyorsunuz!” demeye kalmadan koparılan üç beş tel… Edison başta olmak üzere herkes bu deneme yanılmalardan çok yorulmuştu. Bine yakın farklı madde denenmiş ama istenilen sonuç alınamamıştı. Edison’un asistanı, herkesin çok yıprandığını ve bu işe daha fazla devam etmenin bir anlamı olmadığına inanıyordu. “Artık bu işten vazgeçsek!” dedi. “Bine yakın deneme yaptık ama sonuç başarısız oldu.”

Edison ise tüm yorgunluğuna rağmen, tarihe geçecek bir yanıt verdi.“Ne demek hiçbir netice alamadık? Öyle şey olur mu? Bin ayrı madde denedik ve bin tane yanlış maddenin hangileri olduğunu öğrendik!” 1879 yılının kasım ayıydı. Yorgun mucit Edison, aralıksız süren çalışmalarına kısa bir süre ara vermiş, masasının başında bitkin bitkin oturuyor ve ne halt edeceğini düşünüyordu. Can sıkıntısından ceketinin düğmeleriyle oynamaya başladı. Düğmelerden biri düşmek üzereydi, Edison çekip kopardı o düğmeyi. Düğme kopunca, dikili olduğu yerden bir iplik parçası sarkmaya başladı. İpliği gören Edison’un kafasında bir anda ampul yanıverdi! “Bunu denemedik.” dedi ve ekibindeki elemanlara hemen pamuk ipliği bulmalarını söyledi. Elemanlar, Edison’un dediğini yaptılar ama kimsenin zerre miktar ümidi yoktu. Aceleyle getirilen bir yumak pamuk ipliği Edison’un talimatı ile önce küçük parçalara bölündü. Sonra da özel bir yöntemle kömürleştirildi. Kömürleştirilen iplikler elbette kırılmaya karşı son derece hassas bir hâl almıştı. Ama biraz dikkatle, bir tanesi ampulün içine kırıp dökmeden yerleştirilebildi. Sıra ampule elektrik akımının verilmesine gelmişti. Nefeslerin tutulduğu bir anda akım verildi. Kömürleşmiş pamuk ipliği önce kızardı sonra da etrafa tatlı sarı bir ışık vermeye başladı. Peki ama kaç dakika sürecekti? Herkes “Şimdi kararıp sönecek.” korkusuyla ampulün çevresini sarıp beklemeye başladı. Dakikalar bir bir geçiyor fakat ampul yanmaya devam ediyordu. Aradan saatler geçti, ampul hâlâ yanıyordu. Aranan madde bulunmuştu işte. Kısa bir süre sonra, bir elektrik santrali yapıldı. Dokuz yüz binaya elektrik şebekesi kuruldu. On dört bin ampul, açma kapama anahtarları ile üretilip evlere takıldı. 04 Eylül 1882’de Edison’un şalteri kaldırmasıyla dünyanın elektrikle aydınlatılan ilk mahallesi, binlerce insanın gözü önünde ışıl ışıl parıldamaya başladı.

1. ETKİNLİK

Ampulün İlk Yanışı Metni Cevapları Sayfa 208

Metinle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Thomas Alva Edison’un önderliğindeki ekip, ampulü icat etmek için neden çok çaba harcamıştır?

Cevap: Çünkü çok uzun denemelere rağmen elektrik akımının kızdırdığı tellerin anında yanıp kül olmaması için hangi malzemeyi bir türlü bulamıyorlardı.

2. Laboratuvarda yoğun bir şekilde çalışan ekibin başarılı olamamasının sebebi nedir?

Cevap: Ampulün sürekli yanması için gerekli olan tellerin bazıları çok az dayandığı, bazıları pahalıya mal olduğu, bazıları yeterince ışıltı saçamadığı ve bazıları daha en başından karardığı için ekip başarısız oluyordu.

3. Ekip, hangi olayın sonunda istediği başarıya ulaşabilmiştir?

Cevap: Ekip, Edison’un ceketinden kopardığı düğmenin dikili olduğu yerden sarkan iplik parçasından hareketle pamuk ipliğini denemekle başarıya ulaşabilmiştir.

4. Edison’un asistanına verdiği cevap neyin önemini vurgulamaktadır?

Cevap: Edison’un asistanına verdiği cevap başarıya ulaşmada karşılaşılan yanlışların da yararlı olacağını vurgulamaktadır.

2. ETKİNLİK 

Aşağıdaki tabloyu metne göre doldurunuz.

Cevap:

3. ETKİNLİK 

Metinden yola çıkarak Edison’un herhangi bir özelliğinin yazılı olduğu kutucukları renkli kaleminizle işaretleyiniz.

Cevap:

4. ETKİNLİK 

Ampulün İlk Yanışı Metni Cevapları Sayfa 209

a. Aşağıdaki cümlelerdeki belirsizlik anlamı taşıyan kelimelerin altlarını örnekteki gibi çiziniz.

Cevap:

Bazıları, sanata gereken önemi vermiyor.
Herkes, az sonra aşağıda toplanacakmış.
Kitaplarımın tümünü kütüphaneye bağışladım.
Yanıma senden başka kimse gelmemişti.
Az önce biri gelip seni ona sordu.
Onların hepsini sana almıştık.
Hakkında söylenilen şeylere inanamadık.
Kimi, diğerlerinden daha anlayışlı ve güler yüzlüydü.
Başkası olsa bu kadar anlayış göstermezdi bana.
Falanca, hakkımızda bunları söylemiş.
Bunlardan birisini senin için aldım.

b. Altını çizdiğiniz kelimeleri birer cümlede kullanınız.

Cevap:

→ Kitapların bazılarını okumadan getirmiş.
→ Gürültüyü duyan herkes çok korkmuş.
→ Arkadaşlarımın tümünü doğum günüme davet etim.
→ Kimse fen bilgisi ödevini yapmamış.
→ Yazılıda sorulardan birini görmemişim.
→ Ödevlerimin hepsini yemekten önce yaptım.
→ Son günlerde bazı şeyler canını sıkıyormuş.
→ Bazı öğrenciler ders çalışıyor, kimi de kitap okuyor.
→ Bu gömleği değil de başkasını denemek istiyorum.
→ Geçen gün sana falanca selam göndermişti.
→ Kedilerden birisi biraz daha yaramazdı.

5. ETKİNLİK 

Ampulün İlk Yanışı Metni Cevapları Sayfa 210

Aşağıdaki yargının gerekçelerini belirteceğiniz bir metin oluşturunuz.

Metninize uygun bir başlık bulunuz.
Metninizi yazım kurallarına ve noktalama işaretlerine dikkat ederek yazınız.

Cevap:

KARANLIKTAN AYDINLIĞA

Karanlık insanı korkutur, ürpertir. Tehlikelidir karanlık, belirsizliklerle doludur. Mesela bir söz vardır, “Bir gece ansızın gelebiliriz.” diye. Niçin gündüz değil de gecedir bu ansızın geliş? Çünkü gece, karanlık belirsizlik içerir. İşte insanoğlu bu korkuyu, bu belirsizliği yaşamamak için geceyi de bir şekilde aydınlatmak istemiş ve bu yolda çalışmalar yapmıştır.

Önce ateşi bulmuş ama yeterli gelmemiş. Meşaleler yakmış ama bu da insanoğluna yetmemiştir. Mum, kandil, gaz lambası… Hepsini denemiş ama bunların hiçbirisinde umduğunu bulamamış. Yetmemiş insanın dünyasını aydınlatmaya bunlar. Sonra Thomas Edison diye birisi çıkmış kesintisiz ve yeterli aydınlığı bulabilmek için. Çok şeyler denemiş, çok uğraşmış ve yorulmuş ama vazgeçmemiş ve 1879 yılında nihayet ampulü keşfetmiş. İyi ki de keşfetmiş. Dünyamızı aydınlatmış, insanlar artık gecenin ürpertisinden uzak yaşamaya başlamış.

Evet, ampul, elektrik enerjisini ışığa dönüştürerek ortamı aydınlatma görevini yerine getiren sihirli aletlerdir. Bu sayede, geceleyin veya karanlık ortamlarda, çalışma alanlarında, evlerde ve diğer birçok yerde ışık sağlanır. Ampuller, insanların yaşam kalitesini artırmak ve güvenli bir ortam sağlamak için önemlidir. Aydınlatmanın yanında evlerde, işyerlerinde ve sokaklarda güvenli bir dolaşım sağlamak için kullanılır.

Ampuller, çalışma ortamlarını daha verimli hale getirmek ve işyerlerinde daha iyi çalışma koşulları sağlamak için kullanılır. İyi aydınlatılmış bir ortam, görsel konforu artırabilir ve çalışanların daha etkili olmalarına yardımcı olabilir.

İşte tüm bu sebeplerden dolayı ampul hepimiz için çok önemli bir alettir. Gecelerimizi aydınlığa kavuşturan Edison’a tüm insanlık adına çok büyük bir teşekkür borçluyuz.

SONRAKİ METNE HAZIRLIK

İnsanların ilk uçuş denemelerini araştırınız.

Cevap:

İnsanların ilk uçuş denemeleri, tarihsel olarak çeşitli girişimlere ve başarısızlıklara sahne olmuştur. Ancak, genellikle Wright Kardeşlerin başarılı uçuşları, havacılık tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Bu sürecin ana hatları şu şekilde özetlenebilir:

Montgolfier Kardeşler ve Balonlar (1783): İnsanların hava yolculuğuyla ilgili ilk denemelerden biri, Montgolfier kardeşlerin 1783’te sıcak hava balonunu icat etmeleriydi. İlk denemelerde balonlar, içlerine sıcak hava doldurularak yükseltiliyordu. Ancak, bu yöntemle kontrolsüz bir şekilde uçmak mümkündü.

Cayley ve Planörler (19. yüzyılın ortaları): Sir George Cayley, 19. yüzyılın ortalarında planör tasarımı üzerine çalışmıştır. Ancak, bu planörler motorlu değildi ve genellikle insan gücüyle hareket ettiriliyordu.

Wright Kardeşlerin Motorlu Uçuşu (1903): Wright Kardeşler, Orville ve Wilbur Wright, uçak tasarımı ve kontrolü üzerine yoğun bir şekilde çalıştı. 17 Aralık 1903’te, Kitty Hawk, Kuzey Carolina’da, “Flyer” adlı motorlu uçaklarıyla tarihsel bir uçuş gerçekleştirdiler. Bu uçuş, insanlı motorlu uçuşun başlangıcı olarak kabul edilir. Wright Kardeşler, uçaklarının kontrol edilebilir ve yönlendirilebilir olmasıyla önemli bir ilerleme kaydettiler.

Aviasondaj ve Diğer Gelişmeler (1900’lerin başları): Wright Kardeşlerin başarısının ardından, birçok havacılık girişimi ve tasarım ortaya çıktı. Aviasondaj, özellikle Fransız havacılar arasında popüler hale geldi. Uçuşlar giderek daha uzun mesafelere ve yüksekliklere taşındı.

Bu olaylar, havacılık tarihindeki önemli kilometre taşlarıdır ve modern havacılık endüstrisinin temellerini atmıştır. Wright Kardeşlerin başarısı, insanlı uçuşun önünü açarak, havacılık teknolojisinin gelişimine büyük bir ivme kazandırmıştır.

Sonraki dersinizde yararlanmak üzere güvenilir kaynaklardan ülkemizin önde gelen bilim insanları hakkında araştırma yapınız.

Cevap:

Aziz Sancar: Biyokimyager ve 2015 Nobel Kimya Ödülü sahibi olan Aziz Sancar, DNA tamir mekanizmaları üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır.

Cahit Arf: Matematikçi Cahit Arf, cebir alanındaki çalışmaları ile uluslararası alanda tanınan bir bilim       insanıdır.

Binnaz Toprak: Sosyolog Binnaz Toprak, sosyoloji alanında yaptığı çalışmalarla tanınır ve Türkiye’de sosyal bilimlerde öncü isimlerden biridir.

Feridun Emecen: Fizikçi Feridun Emecen, katı hâl fiziği alanındaki çalışmaları ile bilinir ve Türkiye’de fizik alanında öncü isimlerden biridir.

Naci Görür: Türk jeolog ve deprem uzmanıdır. Türkiye’de deprem riski yüksek olan bölgelerdeki çalışmalarıyla tanınmaktadır. Özellikle Marmara Denizi çevresindeki deprem riski konusundaki çalışmaları önemlidir.

***Ampulün İlk Yanışı metni cevapları Sayfa (206-207-208-209-210) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.