Âşık Veysel Kimdir?

Âşık Veysel kimdir? Aşık Veysel’in hayatı, edebi kişiliği, eserleri konularını içeren araştırma yazısı.

Âşık Veysel Kimdir?

Âşık Veysel 25 Ekim 1894 tarihinde Sivas’ın Şarkışla ilçesinde dünyaya gelmiştir. İsmi Veysel olup, “aşık” saz ve söz ustası olduğu için sonradan kendisine takılmış bir lakaptır. Ünlü ozan, Avşar boyunun Şatırlı Obasındandır. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti kurulup da soyadı kanunu çıktıktan sonra “Şatıroğlu” soy ismini almıştır. Dolayısıyla Veysel Şatıroğlu, Âşık Veysel yahut Âşık Veysel Şatıroğlu isimlerinin hepsi ünlü ozana aittir. İsminden de öte gönüllere kazınan Âşık Veysel kimdir daha yakından bakalım…

Âşık Veysel’in Hayatı

Sivas’ta Şarkışla ilçesinin Sivrialan Köyü’nde gözlerini dünyaya açan Âşık Veysel, maalesef dünyanın güzelliklerini çok kısa süre görebilmiştir. Dönemin en yaygın hastalıklarından olan çiçek hastalığı nedeniyle Âşık Veysel 7 yaşında iki gözünü de kaybetmiştir. Âşık Veysel gözlerini kaybettiği günü kendi ağzından şu şekilde anlatmıştır: “Çiçeğe yatmadan evvel anam güzel bir entari dikmişti. Onu giyerek beni çok seven Muhsine kadına göstermeye gitmiştim. Beni sevdi. O gün çamurlu bir gündü, eve dönerken ayağım kaydı ve düştüm. Bir daha kalkamadım. Çiçeğe yakalanmıştım… Çiçek zorlu geldi. Sol gözümde çiçek beyi çıktı. Sağ gözüme de, solun zorundan olacak, perde indi. O gün bugündür dünya başıma zindan.”

Âşık Veysel’in annesinin adı Gülizar ve babasının adı da Ahmet’tir. Çiftçilikle uğraşan Âşık Veysel’in babası yörede “Karaca” lakabı ile tanınmaktadır. Âşık Veysel iki kız kardeşini de çiçek hastalığı nedeniyle kaybetmiştir. Âşık Veysel’in oyalanması için babası kendisine bir saz almıştır. Âşık Veysel bu saz ile ünlü ozanların türkülerini çalınca yeteneği ortaya çıkmıştır. Bunun üzerine 1930 yılında şairler gecesine katılmıştır ve o yıllarda Sivas’ta Eğitim Müdürü olarak görev yapan Ahmet Kutsi Tecer ile tanışmıştır.

Ahmet Kutsi Tecer Âşık Veysel’in yeteneğini görünce ona her türlü desteği vermiş ve Anadolu’nun pek çok ilini gezmesine yardımcı olmuştur. Bu sayede yurdun pek çok yerinde Köy Enstitüleri’nde saz hocalığı yapmıştır. 1965 yılında çıkarılan özel bir kanun ile Âşık Veysel maaşa bağlanmıştır. Hayatı boyunca 2 kez evlilik yapan Âşık Veysel’in 5 çocuğu dünyaya gelmiştir. Âşık Veysel 21 Mart 1973 tarihinde vefat etmiştir.

Âşık Veysel’in Edebi Kişiliği

Âşık Veysel sade ve duru bir Türkçe ile deyişler söylemiştir. Âşık Veysel’in eserleri halk tarafından benimsenen, kolayca öğrenilen ve ezberlenen, dilden dile kolayca aktarılabilen niteliktedir. 1970’li yıllarda dönemin en ünlü sanatçılarından; Gülden Karaböcek, Fikret Kızılok, Selda Bağcan, Hümeyra ve Esin Afşar Âşık Veysel’in deyişlerini derlemişler ve bir araya getirmişlerdir. Bu sayede Âşık Veysel’in bilinilirliği artmış, eserleri daha geniş kitlelere yayılmıştır.

Âşık Veysel eserlerinde her daim umudu, yaşama sevincini, güzellikleri ve insani değerleri ön plana çıkarmıştır. Bunun yanı sıra gözlerini kaybetmenin yoğun etkisi nedeniyle umutsuzluk, hüzün ve keder barındıran deyişleri de bulunmaktadır. Doğaya ve toplumsal olaylara da eserlerinde yer veren Âşık Veysel’in; ender de olsa siyasi eleştiriler de bulunduğu eserleri de vardır.

Âşık Veysel’in Eserleri

Âşık Veysel’in şiirleri; ölmeden önce 3 kitapta toplanarak yayımlanmıştır. İlk kitap 1944 yılında basılmıştır ve Deyişler adını taşır. Âşık Veysel’in ikinci eseri 1950 yılında yayımlanmıştır ve Sazımdan Sesler ismindedir. Âşık Veysel’in üçüncü kitabı ise 1970 yılında yayımlanan Dostlar Beni Hatırlasın’dır. Şairin ayrıca bu isimde bir de şiiri bulunmaktadır. Âşık Veysel vefat ettikten sonra 1984 yılında tüm şiirleri “Bütün Şiirleri” isimli kitapta bir araya getirilmiştir. Âşık Veysel’in şiirlerini aşağıdaki gibi listeleyebiliriz.

» Anlatamam derdimi

» Arasam seni gül ilen

» Atatürk’e ağıt

» Beni hor görme

» Beş günlük Dünya

» Bir kökte uzamış

» Birlik destanı

» Çiçekler

» Cümle âlem senindir

» Derdimi dökersem derin dereye

» Dost çevirmiş yüzünü benden

» Dost yolunda

» Dostlar beni hatırlasın

» Dün gece yar eşiğinde

» Dünya’ya gelmemde maksat

» Esti bahar yeli

» Gel ey âşık

» Gonca gülün kokusuna

» Gönül sana nasihatim

» Gözyaşı armağan

» Güzelliğin on para etmez

» Kahpe felek

» Kara toprak

» Kızılırmak seni seni

» Küçük dünyam

» Murat

» Ne ötersin dertli dertli

» Necip

» Sazım

» Seherin vaktinde

» Sekizinci ayın yirmi ikisi

» Sen Bir Ceylan Olsan

» Sen varsın

» Şu geniş Dünya’ya

» Uzun ince bir yoldayım

» Yaz gelsin

» Yıldız (Sivas ellerinde)

*** Âşık Veysel Kimdir? konulu araştırma yazısı hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.