Cümlenin Ögeleri ile İlgili Örnek Cümleler (70 Tane)

Cümlenin ögeleri nedir? Cümlenin ögeleri ile ilgili cümleler. Yüklem, özne, nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, edat tümleci, ara söz içeren 70 tane cümlenin ögeleri örnek cümleler.

Cümlenin Ögeleri Nedir?

Cümle, bir veya birden çok sözcüğün bir araya getirilerek, bir düşünce, duygu veya durumun anlatılmasını sağlayan yapılardır. cümle içerisindeki sözcüklerin tek başlarına ya da diğer sözcüklerle grup oluşturarak yaptıkları göreve de öge denir. Cümledeki sözcük ya da sözcük gruplarının birtakım görevler üstlenmesiyle cümlenin ögeleri ortaya çıkar.

Cümlenin ögeleri, temel ögeler, yardımcı ögeler ve ara sözler olarak üç grupta incelenir.

Temel Ögeler: Yüklem Nedir?

Cümleyi bir yargıya bağlayan kelime ya da kelime gruplarına yüklem denir. Yüklemler, cümledeki işi, oluşu, hareketi bildirirler. Kip ve kişi eki alırlar.

Yüklem olmadan cümle kurulamaz.

Yüklem Örnekleri

Not: Yüklem ile ilgili örnek cümlelerde yüklem görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek gösterilmiştir.

➥ Ben başarımı, zor şartlarda beni okutmak için elinden geleni yapan babama borçluyum.

➥ Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim.

➥ Bana sürekli mesaj atmandan bıktım.

➥ Taşınırken bizi esas yoran eşya buzdolabıydı.

➥ Birden telefonunu evde unuttuğunu fark etti.

➥ Sinan’ın babası da doktormuş.

➥ Annesini bırakıp bu evden gidebilir mi?

➥ Bizim bayrağımız, bayrakların en güzelidir.

➥ Raporunuzu doktora imzalattınız mı?

➥ Klimayı aç.

Temel Ögeler: Özne Nedir?

Yüklemin bildirdiği iş, oluş ya da hareketi yapan veya bildiren ögeye özne denir.

Cümlenin temel ögesidir fakat cümlede bulunmasına gerek yoktur.

Özneler, yükleme “kim?” ya da “ne?” sorusu sorularak bulunur.

Gerçek özne, gizli özne ve sözde özne olarak çeşitleri vardır.

Özne Örnekleri

Not: Özne ile ilgili örnek cümlelerde özne görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek veya parantez içerisinde gösterilmiştir.

Gerçek Özne Örnekleri

➥ Kuşlar çatıya yuva yapmış.

➥ Gezide yaptıklarımızı size Sinem özetleyecek.

➥ Bu güzel yemekleri ablam elleriyle hazırladı.

➥ Parlak telefon kabı herkesin dikkatini çekiyordu.

➥ Otobüs biletleri çok pahalılanmış.

Gizli Özne Örnekleri

➥ Bu yaz tatil için Alaçatı’ya gideceğim. (Gizli Özne: ben)

➥ Bayram töreninde çok eğlendik. (Gizli Özne: biz)

➥ Acaba bu bayram gelecekler mi? (Gizli Özne: onlar)

➥ Lütfen öğretmeninizi dinleyin. (Gizli Özne: siz)

➥ Herkesin ezbere bildiği bir şarkıydı. (Gizli Özne: o)

Sözde Özne Örnekleri

➥ Arabaların temizliği yapıldı.

➥ Maalesef kıymetimiz bilinmiyor.

➥ Eski bina güvenlik nedeniyle yıkıldı.

➥ Bütün eşyalar taşındı mı?

➥ Zeytinler büyük bir özenle toplandı.

Yardımcı Ögeler: Nesne Nedir?

Cümlede, öznenin yaptığı işten etkilenen ögeye nesne denir.

Yükleme “ne?”, “neyi?” veya “kimi?” soruları sorularak bulunur.

Nesne ile özneyi karıştırmamak için cümlede öncelikle özne bulunmalıdır.

Belirtili nesne ve belirtisiz nesne olarak incelenir.

Nesne Örnekleri

Not: Nesne ile ilgili örnek cümlelerde nesne görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek gösterilmiştir.

Belirtili Nesne Örnekleri

➥ Doğum günü hediyesi olarak ablama bu tokayı alacağım.

➥ Annem kardeşimi bu hastanede dünyaya getirmiş.

➥ Yine mi servisi kaçırdın?

➥ Ünlü şarkıcının yeni klibini merakla bekliyoruz.

➥ Eve giderken Cansu’yu da alalım.

Belirtisiz Nesne Örnekleri

➥ Masada sadece tencere vardı.

➥ Gelirken manavdan bir kilo erik aldık.

➥ Tatilde birbirinden fantastik romanlar okudum.

➥ Hediye olarak ne götüreceksin?

➥ Akşam yemeği için kuru fasulye ve pilav yaptım.

Yardımcı Ögeler: Dolaylı Tümleç Nedir?

Cümlede yüklemi yer-yön olarak tamamlayan ögelere dolaylı tümleç denir. Diğer adı da yer tamlayıcısıdır.

Cümlede yaklaşma, bulunma, uzaklaşma bildirirler. “-e, -de, -den” ekleriyle oluşan sözcük veya sözcük gruplarıdır.

Yükleme “kime, kimde, kimden, nereye, nerede, nereden, neye, neyde, neyden” gibi sorular sorularak bulunur.

Dolaylı Tümleç Örnekleri

Not: Dolaylı tümleç ile ilgili örnek cümlelerde dolaylı tümleç görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek gösterilmiştir.

➥ Kedi duvardan atladı.

➥ Yarışma kuralları okul panosunda asılı.

➥ Her zamanki gibi işe geç kaldı.

➥ Yarın toplantıda görüşürüz.

➥ Bu güzel kirazları nereden topladın?

➥ Arabanın sağ tarafından ses geliyor.

➥ Bu kitapları ancak BKM Kitapevi’nde bulabilirsiniz.

➥ Yaz tatilini geçirmek için hep köye gideriz.

➥ Başımızın üzerinden vızır vızır mermiler geçiyordu.

➥ Sana büyük bir doğum günü partisi hazırlamışlar.

Yardımcı Ögeler: Zarf Tümleci Nedir?

Yüklemi yön, zaman, tarz, sebep, miktar, vasıta ve şart yönlerinden tamamlayan ögelere zarf tümleci denir.

Yükleme “ne zaman, nasıl, niçin, niye, neden, ne kadar, ne şekilde” soruları sorularak bulunur.

Zarf Tümleci Örnekleri

Not: Zarf tümleci ile ilgili örnek cümlelerde zarf tümleci görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek gösterilmiştir.

➥ Biz en iyisi amcanlara yarın gidelim.

➥ Hayalindeki arabayı alabilmek için çok çalıştı.

➥ Genelde işe yürüyerek gider.

➥ Kargalar kahvaltısını yapmadan balık avına giderdi.

➥ Ayakları ağrımaya başlayınca yürümekten vaz geçer.

➥ Babasının geldiğini duyunca merdivenlerden rüzgâr gibi indi.

➥ Üzüntümden ne yaptığımı biliyor muyum?

➥ Sınav sonuçları ne zaman açıklanacakmış?

➥ Okullar 31 Ağustos’ta açılacakmış.

➥ Seni düşününce bütün yorgunluğum gidiyor.

Yardımcı Ögeler: Edat Tümleci Nedir?

Yüklemi amaç, araç, birliktelik, neden yönlerinden tamamlayan ögelere edat tümleci denir. “ile, için” edatlarıyla oluşturulur.

Yükleme “ne ile, ne için, kiminle, kimin için” soruları sorularak bulunur.

Edat Tümleci Örnekleri

Not: Edat tümleci ile ilgili örnek cümlelerde edat tümleci görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek gösterilmiştir.

➥ Köye motosikletle gideceğim.

➥ Sizden daha yetkili biriyle görüşebilir miyim?

➥ Ödevinizi tükenmez kalemle yazın.

➥ O içli köfteler misafirler için hazırlandı.

➥ Annem bizim için her şeyi yapar.

➥ Buraya gelebilmek için vapura binmelisin.

➥ Dolu yağdığı için ekinler zarar gördü.

➥ Bu kadar büyük tarla küçücük çapayla kazılmaz.

➥ Akşamki baloya kiminle gideceksin?

➥ Sana ellerimle börek yaptım.

Ara Söz Nedir?

Cümlede herhangi bir ögenin açıklayıcısı olarak giren kelime veya kelime gruplarına ara söz denir.

Ara sözler cümleden çıkarıldıklarında cümlenin anlamında bir daralma olmaz. Cümle içerisinde iki virgül ( , ) ya da iki kısa çizgi ( – ) arasında yer alırlar.

Ara Söz Örnekleri

➥ Amcam – babamın ağabeyi – yeni bir ev almış.

➥ Şu meşhur telefon markası – i harfiyle başlayan – artık bu ülkede satış yapmayacakmış.

➥ Arka sıralardan biri – sınıfın en haylazı – parmak kaldırdı.

➥ Süleyman – en iyi arkadaşım – futbol okuluna yazılacakmış.

➥ Babamın bana aldığı bisiklete – üç tekerlekli olan – şimdi oğlum biniyor.

İlgili İçerikler:

Fiilde Çatı Örnekleri

*** Cümlenin Ögeleri ile İlgili Örnek Cümleler içeriği hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.