Matematiğin Şiirselliği metni cevapları ve soruları, Özgün Yayınları 7. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 14-15-16-17-18-19-20 (Bilim ve Teknoloji Teması)
Matematiğin Şiirselliği Metni Cevapları
Matematiğin Şiirselliği Metni Cevapları Sayfa 14
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Soru: Matematik biliminden hangi işlerimizde faydalanabiliriz? Matematiği çevremizde nerelerde görmekteyiz? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Matematik bilimi hayatın her alanında vardır. Günlük hayatımızda alışverişlerimizde para hesabı yaparken, saat hesaplamalarında, mesela eve halı alırken odanın genişliğini hesaplarken, inşaatlarda matematiği kullanıyoruz.
Metni noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli okuyunuz.
MATEMATİĞİN ŞİİRSELLİĞİ
İnsanın iç dünyasında hâkim olan duyguların en rafine ve en naif hâlinin şiir olduğunu söylemek yanlış olmaz. Devasa bir duygu yumağını, birkaç kelimeyle ahenkli bir şekilde ortaya koymanın adıdır şiir. Yunus Emre’nin, “Efe kemiğe bürürıdüm/Yunus diye göründüm” dizelerinin gerçek anlamına ulaşmak için ciltlerce kitap okumak gerekebilir. Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun, “Yâr yâr, / Seni kara saplı bir bıçak gibi sineme sapladılar.:” dizelerine yansıyan aşkının yoğunluğunu, herkes kendi iç dünyasının zenginliğiyle duyumsar. Bir insanın iç dünyasını sağlam temeller üzerine kurması ve onu her anlamda zenginleştirmesi gibi bir derdinin ve uğraşının olması gerekiyor doğal olarak. (…)
İnsan için kendisini dıştan saran dünyayı algılamak, içinde yaşadığı şehri ve doğayı tanımak kaçınılmazdır. Galileo’nun (Galileo), “Evren her an gözlemlerimize açıktır; ama onun dilini ve bu dilin yazıldığı harfleri öğrenmeden ve kavramadan anlaşılmaz. Evren, matematik diliyle yazılmıştır. Harfleri üçgenler, daireler ve diğer geometrik biçimlerdir. Bunlar olmadan tek bir sözü bile anlaşılmaz; bunlarsız ancak karanlık bir labirent olabilir.” dediği gibi içinde yaşadığı evreni tanıyabilmesi ve anlamlandırabilmesi için matematik dilini bilmeye ihtiyacı var insanın. Matematik dilindeki işlemler ve formüller şiire benzer.
Şiirin duyguların yansıması ve ispatı olduğu gibi formüller de matematik dilinde yapılan işlemlerin birer ispatıdır. Matematik dilinin kavramları bir düzen, ahenk içinde ve birbirleriyle ilişkilidir. Alman matematikçi Kari VVeierstrass (Kari Veyistires), “Bir matematikçi şair ruhlu olmadıkça tam bir matematikçi olamaz.” derken Kant, “Matematik katıksız bir şiirdir.” der. Aslında matematikle uğraşana coşku veren şey, matematiğin şiir gibi akıcı olmasıdır. Matematik dilini bilen biri için problem çözümündeki her satırın şiirdeki dizeden farkı yoktur. Bu durum sadece şekilsel benzerlikle kalmayıp içerik olarak da aynıdır.
Şiirdeki imgeler, doğada ve yaşanılan hayatta her ne varsa onların sembolize edilmiş şeklidir. Örneğin, bir şair bir kayayı ağiayan bir geline benzetebilir ve şiirini bu imge üzerine kurgulayabilir.
Duygular zaten matematiğin var olduğu doğadan alınır. Ama matematik dilinden uzak düşenler doğanın her yerinde var olan matematikten habersiz yaşarlar. Divan şairi Hayalî’nin dediği gibi, “O/ mahiler ki derya içredirler deryayı bilmezler.” (O balıklar ki denizin içindedirler ama denizin içinde olduklarını bilmezler). Doğayla iç içe yaşayanların matematikle çok barışık olduğuna şahit olmuşumdur. Günümüz insanı, özellikle de öğrenim yaşındaki çocuklar, doğadan uzak düştüklerinden matematiği formüller yığını görürler. Bunun içindir ki çoğu matematikle barışık değildir.
Matematiğin Şiirselliği Metni Cevapları Sayfa 15
Doğadaki matematikle ilgili binlerce örnek verilebilir. Örneğin, ayçiçeği (günebakan) ki çoğu öğrenci sadece marketlerde poşet içinde sadece çekirdek olarak gördüğü için bu bitkiyi tanımıyor bile yakından incelendiğinde, helezonik (sarmal) şekilde dizilmiş çekirdeklerden oluşur. Tam ortada bir tane çekirdek, hemen onun yanında bir çekirdek, sonra iki çekirdek, üç, beş, sekiz, on üç, yirmi bir,… şeklinde devam eder. Bu dizilişi ilk fark eden İtalyan matematikçi Fibonacci’dir (Fiba- naççi). Günebakandaki çekirdeklerin diziliş formülü şudur: Her sayı kendisinden önce gelen iki sayının toplamına eşittir. Yani, 1, 1, 2, 3, 5,
8, 13, 21,34, 55,… şeklinde artar. Eğrelti otu, papatya gibi çoğu bitkinin yapraklarının da Fibonacci dizisine göre dizildiği görülür. Çam kozalağındaki taneler, kozalağın altındaki sabit bir noktadan kozalağın tepesindeki başka bir sabit noktaya doğru, spiraller (eğriler) oluşturarak çıkarlar. İşte bu taneler soldan sağa ve sağdan sola sayıldığında çıkan sayılar, Fibonacci Dizisi’nin ardışık terimleridir. Mimar Sinan’ın da birçok eserinde Fibonacci dizisi görülür. Örneğin, Süleymaniye ve Selimiye Camilerinin minareleri bu dizi esas alınarak yapılmıştır. Bu dizinin ileri elemanlarında, bir sonraki elemanın bir öncekine oranı “Altın Oran” adı verilen ve yaklaşık 1,618 değerine eşit bir sayıyı verir. Doğadaki canlılarda uzuvların oranında altın oran vardır. Antik mimari eserler ve bazı modern mimari eserler bu orana uygun tasarlanırlar. Altın orana uygun ölçülerdeki nesnelerin ve canlıların daha estetik olduğu görülür.
Örneğin, Leonardo da Vinci’nin (Lionardo da Vinçi) yaptığı resimlerin harika görünmesinin nedeni, altın oranı kullanmış olmasında yatmaktadır. Paskal üçgeni olarak bilinen, aslında Ömer Hayyam üçgenindeki tüm katsayılar veya terimler yazılıp çapraz toplandığında Fibonacci Dizisi elde edilir. Bu örnekleri çoğaltmak mümkün.
Matematik ve şiir, sonsuz gerçeklerin sonlu varlıklarca anlaşılabilmesini sağlayabilmek için birbirini andıran bir inşa sürecine sahiptir.
Yani bir matematikçi yeni bir teori ortaya koyarken, bir problem hazırlarken hangi süreçlerden geçiyorsa aynı şekilde bir şair de yeni bir şiir yazarken aynı süreçlerden geçer. İlk ve orta öğretimde öğretilen matematik dilinin alfabesi her ne kadar rakamlar olarak biliniyorsa da yüksek matematikteki alfabe şiirin alfabesi gibi harflerden oluşmaktadır Matematik dilindeki kavramlar neyse şiirdeki imgeler de aynı değerde seyreder. Özellikle son yıllarda sayısal zekâ ve sözel zekâ şeklinde yapılan yapay bir ayrım sonucunda, matematik ve şiir birbirinden tamamen ayrıştırılarak iki zıt kutba yerleştirilmiştir. Matematik sayısal zekâyı, şiir de sözel zekâyı temsil eden birer baş aktör rolüne büründürülmüşlerdir. Üstelik bu ayrıştırma öyle ustaca yapılmıştır ki hiçbir ortak noktaları olmadığına kanaat getirilmiştir. Böyle bir öğrenilmiş çaresizlik sonucunda matematikten korkan ya da ona mesafeli duran öğrenciler çoğunlukta olmuştur. Hâlbuki hayat denilen koridorun duvarlarına çarpan şiirin sesi, matematiğin sesinin yankılanmasından başka bir şey değildir.
Matematiğin Şiirselliği Metni Cevapları Sayfa 16
1. ETKİNLİK
Soru: Metinde geçen bazı kelimelerin harfleri aşağıda karışık olarak verilmiştir. Numaralarla belirtilen anlamlardan hareketle bu kelimeleri bularak örnekteki gibi yazınız. Kelimeleri, anlamlarına uygun olarak birer cümlede kullanınız.
Sözlük hazırlama ilkelerine dikkat ederek oluşturacağınız sözlüğe, öğrendiğiniz yeni kelime ve kelime gruplarını ekleyebilirsiniz.
Cevap:
Matematiğin Şiirselliği Metni Cevapları Sayfa 17
2. ETKİNLİK
Soru: Aşağıdaki sorulan metne göre cevaplayınız.
Cevap:
Soru: Devasa bir duygu yumağını, birkaç kelimeyle ahenkli bir şekilde ortaya koymanın adıdır şiir.” cümlesinde şiirin hangi özelliklerinden bahsedilmektedir?
Cevap: Bu sözle şiirin yoğun bir anlatımının olması, az sözle çok şey anlatması ve bunu da bir ahenk, uyum içinde yapmasından bahsedilmektedir.
Soru: İnsanın, yaşadığı evreni tanıyabilmesinin şartı nedir?
Cevap: İnsanın, yaşadığı evreni tanıyabilmesinin şartı, onun dilini ve bu dilin yazıldığı harfleri öğrenmektir.
Soru: Yazar, matematik ve şiiri hangi açılardan birbirine benzetmiştir?
Cevap: Yazara göre ikisinde de bir düzen, ahenk vardır. İkisi de akıcıdır. Şiirdeki imgelerle matematikteki formülleri de birbirine benzetmiştir.
Soru: Yazara göre öğrenciler, matematik bilimine neden mesafelidir?
Cevap: Öğrenciler, doğadan uzak düştüklerinden matematiği formüller yığını görürler. Bundan dolayı da matematik bilimine mesafelidir.
Soru: Yazar, doğadaki varlıklarda matematik örüntülerinin bulunduğunu hangi örneklerle açıklamıştır?
Cevap: Yazar, doğadaki varlıklarda matematik örüntülerinin bulunduğunu ayçiçeği, eğrelti otu, papatya, kozalak örnekleriyle açıklamıştır.
Soru: Matematik ve şiirin birbirine benzediği fikrine katılıyor musunuz? Gerekçeleriyle açıklayınız.
Cevap: İkisinde de bir düzen ve ahenk olduğu için, ikisinin de kaynağı doğa olduğu için matematik ve şiirin birbirine benzediği fikrine katılıyorum.
Soru: Metnin son paragrafında yazar hangi görüşe karşı çıkmaktadır?
Cevap: Metnin son paragrafında yazar, özellikle son yıllarda sayısal zekâ ve sözel zekâ şeklinde yapılan yapay bir ayrım sonucunda, matematik ve şiir birbirinden tamamen ayrıştırılarak iki zıt kutba yerleştirilmesine, matematiğin sayısal zekâyı, şiirin de sözel zekâyı temsil eden birer baş aktör rolüne büründürülmesine karşı çıkmaktadır.
3. ETKİNLİK
Soru: Bir metnin vermek istediği mesaja “ana fikir” denir. Ana fikri destekleyen ve onun ortaya konmasını sağlayan diğer fikirlere ise “yardımcı fikir” denir. Aşağıda, okuduğunuz metnin yardımcı fikirlerinden birkaçı ve ana fikri yer almaktadır. Yardımcı fikirlerin yanına “Y”, ana fikrin yanına “A” yazınız.
Cevap:
Matematiğin Şiirselliği Metni Cevapları Sayfa 18
4. ETKİNLİK
Soru: Aşağıda “Matematiğin Şiirselliği” metninin bazı bölümlerinden alıntılar yapılmıştır. Bu bölümlerde, kutularda belirtilen düşünceyi geliştirme yollarından hangisinin kullanıldığını bularak noktalı yerlere yazınız.
Sayısal Verilerden Faydalanma Örneklendirme Karşılaştırma Tanımlama Tanık Gösterme Benzetme
Cevap:
Matematiğin Şiirselliği Metni Cevapları Sayfa 19
5. ETKİNLİK
Soru: Metinde verilen “Ol mahiler ki derya içredirler deryayı bilmezler. (O balıklar ki denizin içindedirler ama denizin içinde olduklarını bilmezler.)” dizesinden hareketle matematiği bilmenin niçin gerekli olduğuna yönelik hazırlıksız konuşma yapınız.
Cevap: Balıkların denizde oldukları hâlde denizi bilmemeleri gibi insanlar da her varlığında ve her anında matematiğin olduğu bir doğanın içinde yaşamaktadır ve bunun farkında değillerdir. Bunu bilirler ve hayata bu yönüyle bakabilirlerse matematiğin önemini de anlayıp matematiği bilmenin de gerekliliğini anlayacaklardır.
6. ETKİNLİK
Soru: Metinden alınan aşağıdaki cümlelerdeki örtülü (saklı, gizlenmiş) anlamları örnekteki gibi yazınız.
Cevap:
1. “İnsanın iç dünyasında hâkim olan duyguların en rafine ve en naif hâlinin şiir olduğunu söylemek yanlış olmaz.” cümlesinden, duyguları ifade etmenin şiir yazmak dışında pek çok yolu olduğu bilgisine ulaşabiliriz.
2. “Bunun içindir ki çoğu matematikle barışık değildir.” cümlesinden matematikle barışık insanların az olduğu bilgisine ulaşabiliriz.
3. “Mimar Sinan’ın da birçok eserinde Fibonacci dizisi görülür.” cümlesinden Fibonacci dizisini kullanan başka insanların da olduğu bilgisine ulaşabiliriz.
4. “Matematik dilinden uzak düşenler doğanın her yerinde var olan matematikten habersiz yaşarlar.” cümlesinden matematik diline yakın olanların doğanın her yerinde var olan matematikten haberdar olduğu bilgisine ulaşabiliriz.
5. “Altın orana uygun ölçülerdeki nesnelerin ve canlıların daha estetik olduğu görülür.” cümlesinden altın orana uygun olmayan nesnelerin ve canlıların daha az estetik olduğu sonucuna ulaşılabilir.
6. “Matematikten korkan ya da ona mesafeli duran öğrenciler çoğunlukta olmuştur.” cümlesinden matematiği seven ve ona yakın duran öğrencilerin azınlıkta olduğuna ulaşılabilir.
7. “Doğayla iç içe yaşayanların matematikle barışık olduğuna şahit olmuşumdur.” cümlesinden doğayla iç içe yaşamayanların matematikle barışık olmadığı bilgisine ulaşılabilir.
Matematiğin Şiirselliği Metni Cevapları Sayfa 20
7. ETKİNLİK
Soru: Aşağıdaki cümlelerde koyu punto ile belirginleştirilen fiillerin anlam özelliklerini örnekteki gibi yazınız.
Eylülün gelmesiyle havalar soğudu. (soğudu” fiili oluş fiilidir.)
Çünkü fiil, öznenin iradesi dışında, kendiliğinden gerçekleşmiştir
Cevap:
Cebinden bir avuç leblebi çıkarıp torununa verdi. (kılış fiili)
Teyzem bu konudan daha önce bahsetmişti. (durum fiili)
Dolaptaki yoğurt ekşimiş. (oluş fiili)
Anneannem beş dakika boyunca güldü. (durum fiili)
Bu günlüğü ileride sen okuyasın diye yazıyorum. (kılış fiili)
Çimlere uzanıp bulutların hangi şekle büründüklerini izlerdik. (kılış fiili)
GELECEK DERSE HAZIRLIK
Soru: Jenerik, efekt, 3D tekniği, 2D tekniği, Cut Out (kat aut) tekniği, storyboard (sıtoribord), sinop- sis” kelimelerinin çizgi film tasarımında ne anlamlara geldiğini araştırınız. Bu kelimelerin yerine Türkçe hangi kelimelerin kullanılabileceğini düşününüz.
Cevap:
Jenerik: Bir filmde emeği geçen yapımcı, yönetmen, oyuncu vb.nin adlarını, filmin yapımıyla ilgili bilgileri içine alan, filmin başında veya sonunda bulunan liste. (tanıtma yazısı)
Efekt: Radyo ve televizyon yayınlarında, tiyatro oyunlarında veya film seslendirmelerinde, hareketleri izlemesi gereken seslerin doğal kaynakların dışında, optik, mekanik, kimyasal yöntemlerle gerçekleştirilmesi. (etki)
3D tekniği: Nesnelerin üç boyutlu olarak algılanmasını sağlayan bir teknolojidir. (3 boyut tekniği)
2D tekniği: İki boyutlu (genişlik ve yükseklik) nesnelerin veya görüntülerin oluşturulması ve görüntülenmesi için kullanılan bir tekniktir. (2 boyut tekniği)
Cut out: Karakterlerin ve nesnelerin parçalarını kesip bu parçaları hareket ettirerek animasyon oluşturulan bir tekniktir. (kes yapıştır)
Storyboard: Bir film, animasyon, video oyunu, reklam veya diğer görsel projelerin sahne sahne planlandığı görsel bir taslak veya senaryo tablosudur. (hikâye tahtası-taslak senaryo)
Sinopsis: Bir hikayenin, filmin, kitabın veya senaryonun kısa ve öz bir özetidir. (özet)
***Matematiğin Şiirselliği metni cevapları Sayfa (14-15-16-17-18-19-20) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.
Teyzem bu konudan daha önce bahsettinin cevabı kılış olucak