Ya İstiklal ya Ölüm İzleme Metni Cevapları (5. Sınıf Türkçe)

Ya İstiklal ya Ölüm İzleme metni cevapları ve soruları, MEB Yayınları 5. sınıf Türkçe kitabı Sayfa 80-81-82-83-84-85-86-87-88-89 (Atatürk’ü Tanımak Teması)

Ya İstiklal ya Ölüm İzleme Metni Cevapları

Ya İstiklal ya Ölüm İzleme Metni Cevapları (5. Sınıf Türkçe)

Ya İstiklal ya Ölüm İzleme Metni Cevapları Sayfa 82

KEŞİF YOLCULUĞU

Soru: Sanal müze turunda ilginizi çeken unsurları ve sanal tur sayesinde neler öğrendiğinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Sanal müze turunda ilk TBMM binasının tarihi yapısını ve mimarisini keşfetme imkânı buldum. Müzede sergilenen, savaş dönemine ait belgeler, yazışmalar ve önemli kararlar hakkında bilgi edinebildim. Atatürk’ün ve Kurtuluş Savaşı’nda önemli rol oynayan diğer komutanların odalarını gezip, bu odalarda sergilenen kişisel eşyalar ve belgeleri inceleyebildim. Kurtuluş Savaşı dönemindeki ilk meclis oturumlarının yapıldığı salonları gezerek, tarihi anların izlerine tanıklık ettim. Meclis kürsüsü, sıralar ve toplantı odaları, dönemin atmosferini yansıtıyordu. Müzede sergilenen, Kurtuluş Savaşı’nın önemli kahramanlarına ait kişisel eşyalar, üniformalar ve diğer hatıraları gördüm. Sanal turun bana çok katkısı oldu.

Soru: Kurtuluş Savaşından TBMM’nin açılışına kadar geçen süreci düşününüz. Türk milletinin azim ve kararlılığının bu sürece nasıl bir etkisi olmuştur?

Cevap: Kurtuluş Savaşı’ndan TBMM’nin açılışına kadar olan süreç, Türk milletinin azmi, kararlılığı ve bağımsızlık arzusu sayesinde başarıyla tamamlanmıştır. Milletin bir araya gelerek gösterdiği direniş, işgallere karşı koyma iradesi ve Mustafa Kemal’in liderliğinde sürdürülen mücadele, Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini atmıştır. Bu süreçte milletin kararlılığı, Kurtuluş Savaşı’nı zafere taşımış ve TBMM’nin kurulmasıyla bağımsızlık mücadelesi resmen taçlanmıştır.

Filmi izlemeden önce 1. etkinliğin “a” bölümünü yapınız.
İzleme dosyasına ulaşmak için karekodu okutunuz.
Filmi dikkat dağıtıcı hareketlerden kaçınarak izleyiniz.
Anlamını bilmediğiniz kelime ve kelime gruplarını defterinize not ediniz. Bunların anlamını metnin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizin doğruluğunu TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz.
Filmi izlerken içeriğine odaklanarak anlamadığınız bölümlerle ilgili soruları uygun zamanda sormak üzere defterinize not ediniz.
İzleme sürecinizi tema sonundaki İzleme Becerisi Öz Değerlendirme Ölçeği’ni kullanarak değerlendiriniz.

Ya İstiklal ya Ölüm İzleme Metni Cevapları Sayfa 83

1. ETKİNLİK 

Soru: Filmin adından ve görselinden hareketle içeriğini tahmin ediniz. Tahmininizi ve gerekçelerinizi aşağıya yazınız.

Cevap: Filmin adından ve görselinden hareketle içeriğinin Atatürk ve Kurtuluş Savaşı’yla ilgili olduğunu düşünüyorum. Çünkü filmin adındaki ifade Atatürk’ün bir cümlesidir. Görselde de Atatürk vardır.

Soru: Filmin içeriğiyle ilgili tahmininiz doğru çıktı mı? Gerekçelerinizin uygunluğunu değerlendiriniz.

Cevap: Tahminim kısmen doğru çıktı. Metnin Atatürk’le ilgili olduğunu tahmin etmiştim ama başlık ve görselde TBMM ile ilgili bir detay yer almadığı için bunu tahmin edemedim.

2. ETKİNLİK 

Soru: Meclisin ismi nasıl ve kim tarafından konulmuştur? Meclis için sizin isim öneriniz ne olurdu?

Cevap: Meclis’in adıyla ilgili olarak orada bulunan mebuslardan teklifler alındı, Atatürk daha sade ve anlaşılır bir isim olması gerektiğini söyledi ve Büyük Millet Meclisi teklifini sundu, teklif alkışlarla kabul edildi. Ben de Atatürk’le aynı ismi düşünürdüm.

Soru: Metnin başlığı olan “Ya istiklal ya Ölüm” ifadesiyle ne anlatılmaktadır? Açıklayınız.

Cevap: Kurtuluş Savaşı Türk milleti için ya var olma ya da yok olma mücadelesiydi. Atatürk de bunun farkında olarak bu işin sonunun ya bağımsızlık ya ada ölüm olacağını ifade etmek için bu sözü söylemiştir.

Soru: Atatürk, Meclisin ne zaman ve nasıl açılacağını ilgili yerlere nasıl haber vermiştir? 0 günkü iletişim olanaklarıyla bugünkü olanakları karşılaştırdığınızda neler söyleyebilirsiniz?

Cevap: Atatürk, Meclisin ne zaman ve nasıl açılacağını ilgili yerlere telgraf yoluyla haber vermiştir. O günler için telgraf, hızlı bir iletişim aracı olmasına rağmen günümüzdeki araçlar çok daha hızlı ve etkilidir.

Soru: Atatürk, Mehmet Âkif Ersoy’a söylediği “Mücadelemizin size çok ihtiyacı var Mehmet Âkif Bey. Anlayacağınız istirahatinize pek fırsat tanımayacağız.” sözüyle ne demek istemiştir?

Cevap: Mehmet Akif Ersoy iyi bir hatipti yani etkili konuşma becerisine sahipti. O dönemde halkı kurtuluş mücadelesinin yanına çekebilmek ve insanları bilinçlendirmek gerekiyordu. Onun için yorulmak nedir bilmeden, dinlenmeye fırsat bulamayacak şekilde koşturmak gerekiyordu. Atatürk de Mehmet Akif’ten  bunu istemişti.

Soru: Filmin en çok hangi sahnelerinden etkilendiniz? örnekler vererek açıklayınız.

Cevap: Filmde en çok halkın kendi kiremitlerini getirdiği ve Meclis’in tekbirlerle, dualarla açıldığı sahneden etkilendim.

Ya İstiklal ya Ölüm İzleme Metni Cevapları Sayfa 84

3. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıdaki soruları izlediğiniz filmden alınan görsellerden hareketle cevaplayınız.

Cevap:

Soru: Görsel hangi değer ve becerilerle ilişkilendirilebilir? Yazınız.

Cevap: Görsel vatan için dayanışma içinde küçük büyük demeden çalışmak ve dikiş-nakış işlerindeki beceriyle ilişkilendirilebilir.

Soru: Atatürk’ün yüz ifadesinden hareketle hangi duygular, içinde olduğu söylenebilir? Filmdeki olaylarla ilişkilendirerek açıklayınız.

Cevap: Görselde Meclis’in açılması anında Atatürk’ün yüz ifadesinde mutluluk, gurur ve minnet duyguları kendisini göstermektedir.

4. ETKİNLİK 

Soru: İzlediğiniz filmde geçen bazı kelimeler aşağıda verilmiştir. Bunlar- dan hangileri metnin anahtar kelimeleri olabilir? İşaretleyiniz.

• Anahtar kelimeleri bulmak için önce metni dikkatlice dinleyip anlayınız.
• Sık tekrar eden kelimeleri not alınız. Bu kelimelerin metnin konusuyla ya da alt konularıyla ilgili olup olmadığını kontrol ediniz.
• Ana düşünceyle ilişkili olan anahtar kelimeler, iletilmek istenen mesajı anlamaya yardımcı olur.
• Anahtar kelimelerin dinlediğiniz metnin içeriğini doğru yansıttığından emin olunuz.

Cevap:

Soru: Belirlediğiniz anahtar kelimelerin varsa eş anlamlarını söyleyiniz.

Cevap:

istiklal: bağımsızlık
mücadele: savaş
vatan: yurt

Ya İstiklal ya Ölüm İzleme Metni Cevapları Sayfa 85

5. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıdaki tabloyu izlediğiniz filmden hareketle doldurunuz.

Cevap:

Kişiler: Atatürk, Mehmet Akif Ersoy, diğer mebuslar.

Zaman: 23 Nisan 1920.

Yer: Meclis binası-Ankara.

Olay: TBMM’nin açılma süreci.

Soru: Filmde Mustafa Kemal ile Mehmet Âkif Ersoy arasında nasıl bir bağ kurulmuştur? Söyleyiniz.

Cevap: Atatürk, Mehmet Akif Ersoy’u Meclis’in açılması ve devamında Kurtuluş Savaşı’nda aktif bir şekilde yanlarında görmek istediğini söylemiş, Mehmet Akif de memnuniyetle kabul etmiştir.

Soru: Büyük Millet Meclisi, filmin başından sonuna nasıl bir değişikliğe uğramıştır? Söyleyiniz.

Cevap: Filmin başında Meclis’in inşaatında ve malzemelerinde bazı eksiklikler vardır, film boyunca eksiklikler halkımızın da yardımıyla giderilmiş ve binanın yapımı tamamlanmıştır.

6. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Cevap:

Soru: İzlediğiniz filmde Meclis binası yapılırken halkın desteği nasıl gösterilmiştir?

Cevap: Kiremit eksiğini, masa-sandalye eksiğini vatandaşlarımız büyük bir fedakârlıkla gidermiştir.

Soru: Meclis isminin seçilme süreci filmde nasıl anlatılmıştır?

Cevap: Mebuslardan Meclis’in ismiyle ilgili öneriler alınmıştır, en son olarak Atatürk’ün teklifi alkışlarla kabul edilmiştir.

Soru: Filmde izlediğiniz olaylar Millî Mücadele sürecinde yaşananlarla örtüşüyor mu? Açıklayınız.

Cevap: Evet, filmde izlediğimiz olaylar Millî Mücadele sürecinde yaşananlarla, derslerimizde okuduklarımızla örtüşüyor. Derslerimizde gördüğümüz birlik beraberlik ruhu, filmde de kendisini gösteriyor.

Soru: Sorulara verdiğiniz cevaplardan hareketle filmin ana fikrini nasıl ifade edersiniz?

Cevap: Metnin ana fikrini “Türk milleti her türlü zorluk ve yokluğa rağmen fedakârca bir birlik beraberlik ruhuyla Meclis’i açmış ve Kurtuluş Savaşı’nı kazanmıştır.” şeklinde ifade edilebilir.

Soru: Filmin ana fikrinden hareketle Millî Mücadele günümüzde yaşansaydı siz neler yapardınız? Açıklayınız.

Cevap: Biz de o zaman gibi birlik-beraberlik ve dayanışma içinde milletimiz ve vatanımız için elimizden gelen her şeyi yaparız.

7. ETKİNLİK 

Soru: İzlediğiniz filmde geçen aşağıdaki cümleden ne anlıyorsunuz? Yazınız.

İstiklal ve hürriyete âşık öyle bir milletiz ki her zorlukta işte böyle kenetleniyoruz.

Cevap: Türk milleti tarihin her döneminde bazı zorluklarla başa çıkmak zorunda kalmıştır. Milletimiz karakteri gereği başka milletlerin egemenliği altına girmeyi asla kabul etmemiş, bağımsızlık ve özgürlüğü için çok büyük mücadeleler içine girmiştir. Bu tür zor durumlarda da kenetlenerek, dayanışma ruhu içinde istiklal ve hürriyetini yani bağımsızlık ve özgürlüğünü elde etmiştir.

Ya İstiklal ya Ölüm İzleme Metni Cevapları Sayfa 86

8. ETKİNLİK 

Soru: İzlediğiniz filmin sonunda seslendirilen aşağıdaki metni inceleyiniz. Verilen kavramların ilişkili olduğu cümleleri örnekteki gibi yazınız.

“Hacı Bayram Camiinde 1920 yılı Nisan’ın 23 u bir Cuma günü. Hava aydınlık ve ; müjdeli. Eller semaya açılmış, yürekler aynı duaya “Amin” diyor. Tek yürek olup ilan ! ettiler bütün dünyaya Türkiye Büyük Millet Meclisini. Yiyecek ekmekleri yoktu, sab- j rettiler; giyecek çarıkları yoktu, önemsemediler. Kurtarılacak bir vatan vardı, sonu ! düşünmediler çünkü baştan ilan edilmişti yolculuğun adı: Ya istiklal vardı bu yolun i sonunda ya ölüm!”

Cevap:

Soru: Meclis açılışına giden kişiler olduğunuzu hayal ediniz. Yukarıdaki paragrafın seslendirildiği anda neler hissederdiniz? Düşüncelerinizi söyleyiniz.

Cevap: Ben bu filmi izlediğim zaman bile çok duygulandım ve tarihimle, mensubu olduğum milletle büyük gurur duydum. Meclisin açılışına giden kişilerden olsaydım bu duyguyu kat kat daha fazla hissederdim.

9. ETKİNLİK 

Soru: Atatürk ve Millî Mücadele’yi konu alan izlediğiniz bir filmi, okuduğunuz bir kitabı ya da katıldığınız bir bayram törenini aşağıdaki yönergeler doğrultusunda arkadaşlarınıza anlatınız.

• Konuşma yapacağınız mekânın özelliklerini göz önünde bulundurunuz.
• Baş, el, kol hareketi ve duruşunuzla ifade ettiklerinizi destekleyiniz.
• Yüz ifadelerinizi anlattıklarınızın içeriğine uygun olacak şekilde kullanınız.

Cevap:

Katıldığım bir bayram törenini anlatmak benim için unutulmaz bir anıyı paylaşmak gibidir. Bu tören, Cumhuriyet Bayramı için düzenlenmiş bir kutlamaydı ve her yıl olduğu gibi bu yıl da büyük bir coşku ve heyecanla gerçekleşti.

Sabah erkenden bayraklarla süslenen meydanlara akın eden kalabalık, bayramın coşkusunu daha da arttırıyordu. Tören alanına gittiğimde, insanların ellerinde Türk bayraklarıyla alanı doldurduğunu ve büyük bir heyecanla beklediklerini gördüm. Protokol alanında, öğrenciler, öğretmenler, askerler ve sivil vatandaşlar bayrağımıza saygı duruşunda bulunmak için yerlerini almıştı.

Tören, İstiklal Marşı ile başladı. Marşın okunduğu an, herkesin yüreğinde aynı duygunun yankılandığını hissettim; özgürlük ve bağımsızlık. Ardından protokol konuşmaları başladı. Belediye başkanı, Atatürk’ün Cumhuriyet’e verdiği önemi vurgulayan bir konuşma yaptı. Konuşmanın ardından öğrenciler hazırladıkları şiirleri okudu, folklor ekipleri halk oyunları gösterileri sundu ve ordu bandosu marşlar çaldı.

Törenin en coşkulu anı ise askerlerin geçit töreniydi. Bayraklarla donatılmış araçlar ve marşlarla yürüyen askerler, kalabalığın alkışları arasında geçit yaptı. Hep birlikte “Yaşasın Cumhuriyet!” sloganları atarak, Cumhuriyetimizin kazanımlarını bir kez daha hatırladık.

Tören sonunda, herkesin yüzünde bir gurur ve mutluluk ifadesi vardı. Bayramın coşkusu ve Cumhuriyet’e olan sevgi, hepimizin ortak duygusu olmuştu. Bu tören, Cumhuriyetimizin önemini bir kez daha hissettiğim ve bayrağımızın altında bir araya gelmenin değerini anladığım anlamlı bir gündü.

Soru: Konuşmanızı tema sonundaki ”Konuşma Becerisi Öz Değerlendirme Ölçeği”ni kullanarak değerlendiriniz. Güçlü ve gelişmeye açık yönlerinizi belirleyiniz. Sonraki etkinliklerde gelişmeye açık yönlerinizi geliştirmeye çalışınız.

Cevap: Değerlendirmeyi sizler yapabilirsiniz.

Ya İstiklal ya Ölüm İzleme Metni Cevapları Sayfa 87

10. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıdaki cümlelerde büyük harflerin kullanım alanlarına örnekler verilmiştir. Altı çizili kelime gruplarında büyük harflerin kullanımıyla ilgili kuralı ilgili yere yazınız.

Cevap:

Soru: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili ifadelerde noktanın hangi amaçla kullanıldığını belirleyiniz. Noktayı aynı amaçla kullandığınız birer cümle yazınız.

Cevap:

Soru: Aşağıdaki cümlelerde soru işaretinin kullanıldığı yerlerden bazıları ile bunlarla ilgili örnek cümleler verilmiştir. Siz de defterinize soru işaretini aynı amaçla kullandığınız cümleler yazınız.

Cevap:

Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna konur: Bu kitabı daha önce okudun mu?

Soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümlelerin sonuna konur:

— Müdür yardımcısı dönüp sordu:

— Sınıfın?

Ya İstiklal ya Ölüm İzleme Metni Cevapları Sayfa 88

11. ETKİNLİK 

Soru: Aşağıda verilen cümlelerdeki altı çizili kelimeleri inceleyiniz. Bunları isim olup olmama açısından gruplandırarak isim olanları işaretleyiniz.

Cevap:

Soru: Gruplandırdığınız kelimeleri aşağıdaki tablolara yazınız. İkinci tabloyu öğretmeninizin yardımıyla adlandırınız.

Cevap:

Soru: Yukarıdaki grupları oluştururken nelere dikkat ettiniz? Grupların ayırt edici özelliklerini söyleyiniz.

Cevap: İsimleri belirlerken varlıkları karşılamasına, filleri bulurken bir iş, durum, eylem bildirmesine dikkat ettim.

12. ETKİNLİK 

Soru: Bir mekânın betimlendiği aşağıdaki paragrafı inceleyiniz. Farklı renklerle gösterilen cümlelerin nelere odaklandığını öğretmeninizin rehberliğinde tartışarak belirleyiniz. Daha önce öğrendiğiniz kişi betimlemesiyle mekân betimlemesinin benzerlik ve farklılıklarını söyleyiniz.

Cevap: Sarı renkle yazılan betimlemelerde cümleler, varlık ve durumların belirgin özelliklerini ortaya koymakta, maviyle gösterilen yerlerde ise sarı renkle gösterilen betimlemelerin uyandırdığı izlenim ve duyguları ifade etmektedir. Sarı renkli bölümde duygulara yer verilmezken mavi renkli bölümde duygulara yer verilmiştir.

Soru: Paragrafı okurken gözünüzde nasıl bir resim canlandı? Bu resmin gözünüzde canlanmasının sebebi ne olabilir? Düşüncelerinizi söyleyiniz.

Cevap: Paragrafı okurken gözümde savaş anının kargaşası, dumanlar, çatışmalar canlandı. Bunun nedeni betimlemede kullanılan niteleyici sözcükler oldu. Zaten betimleme, sözcüklerle resim çizmek olarak da adlandırılmaktadır.

Ya İstiklal ya Ölüm İzleme Metni Cevapları Sayfa 89

Soru: “Ya İstiklal ya Ölüm” filminden alman aşağıdaki görseli kullanarak Meclisi betimleyen bir paragraf yazınız. Yazınızın hedef kitlesini ve yazma araçlarını siz belirleyiniz. Paragrafı yazarken yazma stratejilerini uygulayınız.

Cevap:

Plan: Önce binanın ana malzemesinden söz edeceğim, sonra diğer detayları anlatacağım.

Taslak Metni: Bina, Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşıyan, taş yapı malzemeleriyle inşa edilmiş büyük bir yapı. Yapının cephesinde büyük, kemerli pencereler dikkat çekiyor. Ayrıca, üst kısmında yer alan geniş saçaklar, Osmanlı dönemi mimarisinin yaygın bir unsuru olan ahşap detaylarıyla süslenmiş gibi görünüyor.

Gözden Geçirilmiş Metin: Meclis binası, Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşıyan, taş yapı malzemeleriyle yapılmış büyük bir yapıdır. Yapının ön yüzünde büyük, kemerli pencereler vardır ve bu pencereler dikkat çekicidir. Ayrıca, binanın üst kısmında yer alan geniş saçaklar, Osmanlı dönemi mimarisinin yaygın bir ögesi olan ahşap detaylarıyla süslenmiştir.

Soru: Öğretmeninizin geri bildirimleriyle güçlü ve gelişmeye açık yönlerinizi belirleyiniz. Sonraki etkinliklerde güçlü yönlerinizi kullanmaya, gelişmeye açık yönlerinizi güçlendirmeye özen gösteriniz.

Cevap: Taslak metinde Türkçe karşılığı olan bazı sözcükler kullanmıştım, gözden geçirilmiş metinde bunların Türkçe karşılıklarını kullandım, bu konuya dikkat etmem gerekiyor.

Soru: Millî mücadele yıllarında askerlerimizin ailelerine yazdığı mektupları araştırınız. Ulaştığınız mektuplardan birini sınıfa getiriniz.

Cevap:

Sevgili Kardeşim,

“Sabah güneşin doğmasıyla birlikte yüzlerce topun soğuk namlusundan müthiş seslerle çıkan mermilere asabiyetle yumruklarını sıkan askerin, düşman üzerine atılmak ve onları toprağa sermek için dört gözle bekletilen ileri hareketin emrini aldı. Gaziler’i takviyeye gidiyorduk.

İlderesi, düşmanın yüzlerce mermisinin düştüğü yer olup buradan geçmek biraz tehlikeli ise de düşmandan intikam için bütün bedenleri titreyen askerim, din kardeşlerine yetişmeye mani olan her şeye bir alaka bakışla fırlayarak ileri atıldılar.

Yol üzerinde her nasılsa düşman mermisinden ateş alan bir sandık cephane, yolu bütün bütün kapamış, dini, vatanı, milleti için yoldan geçmeye çırpınan bu Türk kalpleri, civardan tedarik ettiği kum torbalarını omuzlayarak yanan sandık üzerine hemen dördü birden atıldı. İki saniye sonra sandık, torbalar altında kalmış ve yolumuza mani olacak müşkülat ortadan kaldırılmıştı.

Bu dört askerin cesareti ve fedakârlığı sayesinde İlderesi yolu açıldı. Tam zamanında Gaziler’de bulunan silah arkadaşlarına yetişmek mümkün oldu ise de Ethem Onbaşı ismindeki nefer bu vazifeyi yerine getirirken sol kalçasından şarapnel misketiyle yaralanarak şu sözleri söyledi.

‘Bir senedir kullandığım silahımla hunhar düşmana bir kurşun atmadan hastaneye gidiyorum. Bari benim intikamımı siz alın’ diye ellerime kapandı ve sulu gözlerinden yaşlar akıtarak ayrıldı.”

***Ya İstiklal ya Ölüm İzleme metni cevapları Sayfa (80-81-82-83-84-85-86-87-88-89) hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilir, emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilirsiniz.